Changes
/* Գլուխ 18 */
― Լավ։ Բայց նախ հիվանդների մոտ անցնեմ, հետո։
==Գլուխ 19==
Այսպես ամառն անցավ։ Քիչ բան եմ հիշում այդ օրերից, հիշում եմ միայն, որ շոգ էր և թերթերը լցված էին հաղթանակներով։ Ես շատ առողջ էի, դրա համար էլ վերքերս շուտ լավացան, այնպես որ, հենակներով քայլելուց կարճ ժամանակ անց արդեն կարողացա գցել դրանք և միայն ձեռնափայտ օգտագործել։ Հետո սկսեցի բուժումներ ընդունել Ospedale Maggiore-ում, որպեսզի ծալվեր ծունկս, մեխանիկական թերապիա, ապակեպատ արկղում մանիշակագույն ճառագայթներով տաքացում, մասաժ և լոգանք։ Ճաշից հետո էի բուժման գնում, վերադարձին անցնում էի սրճարան, գինի խմում և թերթ կարդում։ Չէի թափառում քաղաքում, ուզում էի հենց սրճարանից հիվանդանոց գնալ։ Իմ միակ փափագն էր Կետրինին տեսնել։ Իսկ մնացած ժամերն աշխատում էի մի կերպ կարճացնել։ Առավոտներն ընդհանրապես քնում էի, կեսօրից հետո երբեմն գնում էի ձիարշավի, ապա՝ մեխանիկական բուժում ընդունելու։ Երբեմն անցնում էի անգլո֊ամերիկյան ակումբ, նստում պատուհանի դիմաց, կաշեպատ խոր բազկաթոռին և ամսագրեր կարդում։ Հենց որ հենակները գցեցի, մեզ այլևս չէին թողնում միասին դուրս գալ, որովեհտև հիվանդապահուհուն անվայել էր զբոսնել մի հիվանդի հետ, որը կարիք չուներ օգնության, դրա համար էլ մենք ցերեկները հազվադեպ էինք հանդիպում։ Երբեմն մեզ հաջողվում էր քաղաքում միասին ճաշել, բայց միայն այն դեպքում, եթե Ֆերգյուսոնը մեզ հետ էր լինում։ Ես ու Կետրինը մտերիմ բարեկամներ էինք համարվում, և միսս Վան Քամփենն ստիպված էր հաշտվել այդ իրողության հետ, որովհետև Կետրինը հիվանդանոցում շատ էր օգնում նրան։ Նա մտածում էր, որ Կետրինը լավ ընտանիքի աղջիկ է, և դրա շնորհիվ մենք վերջնականապես շահեցինք նրա համակրանքը։ Միսս Վան Քամփենը մեծ նշանակություն էր տալիս ծագումին, մանավանդ որ, ինքն էլ հասարակության բարձր խավի ծնունդ էր։ Բացի այդ, հիվանդանոցում շատ գործեր ու հոգսեր կային, որոնք խլում էին նրա ժամանակը։ Շոգ ամառ էր, և Միլանում ես բազմաթիվ ծանոթներ ունեի, բայց երբ սկսում էր մթնել, շտապում էի հիվանդանոց։ Ռազմաճակատը մոտեցել էր Կարսոյին, Պլավայի հանդիպակաց ափին գտնվող Կուկն արդեն գրավված էր, հիմա հարձակումն ուղղված էր Բաինզիցա հարթավայրի վրա։ Արևմտյան ճակատում գործերն այնքան էլ լավ չէին։ Թվում էր, թե պատերազմն արդեն չափից դուրս ձգվեց։ Հիմա մենք էլ էինք պատերազմին մասնակցում, բայց, իմ կարծիքով, մի ամբողջ տարի էր պետք, որպեսզի կարողանային բավականաչափ զորք տեղափոխել և կռվի պատրաստել։ Հաջորդ տարին վատ տարի էր լինելու, գուցե և լավ։ Իտալացիները հսկայական կորուստներ էին կրում։ Չէի պատկերացնում, թե ինչ էր լինելու վերջը։ Եթե Բարինզիցայի ամբողջ հարթավայրն ու Մոնտե Սան Գաբրիելեն անգամ գրավեն, դեռ բազմաթիվ լեռներ են մնում ավստրիացիների ձեռքին։ Տեսել եմ դրանք։ Ամենաբարձր լեռներն են։ Կարսոյի մոտ հնարավոր եղավ առաջ գնալ, բայց ներքևում, ծովի մոտ, ճահիճներ ու մորուտներ կային միայն։ Նապոլեոնն ավստրիացիներին հովտում կջարդեր։ Լեռներում երբեք չէր կռվի նրանց հետ։ Կթողներ, որ իջնեն, ու Վերոնայի մոտ կջարդեր նրանց։ Բայց արևմտյան ճակատում դեռևս ոչ մեկը մյուսին չէր ջարդում։ Գուցե պատերազմներն այլևս չեն ավարտվում հաղթանակով։ Գուցե նաև ընդհանրապես չեն ավարտվում։ Գուցե սա մի նոր հարյուրամյա պատերազմ է։ Թերթը դրեցի սեղանին ու դուրս եկա ակումբից։ Զգուշությամբ իջա աստիճաններով ու քայլեցի Վիա Մանցոնիով։ Գրան֊օթելի առջև տեսա կառքից դուրս եկող ծերունի Մեյերսին ու նրա կնոջը։ Ձիարշավից էին վերադառնում։ Կինը մեծ կրծքեր ուներ, հագել էր մետաքսե սև զգեստ։ Ամուսինը փոքրամարմին էր և ծեր, ճերմակ բեղերով ու տափակոտն, քայլում էր ձեռնափայտով։
― Ինչպե՞ս եք, ինչպե՞ս եք, ― կինը սեղմեց ձեռքս։
― Ողջույն, ― ասաց Մեյերսը։
― Ինչպե՞ս էր ձիարշավը։
― Հոյակապ էր։ Շատ լավ էր։ Երեք անգամ շահել եմ։
― Իսկ դո՞ւք, ― հարցրի Մեյերսին։
― Ոչինչ։ Մի անգամ շահեցի։
― Ես նրա գործերի մասին երբեք ոչինչ չգիտեմ, ― ասաց միսսիս Մեյերսը։ ― Նա ինձ երբեք չի պատմում։
― Գործերս լավ են, ― ասաց Մեյերսը։ Աշխատում էր սիրալիր երևալ։ ― Արժե, որ մի անգամ դուք էլ գաք ձիարշավի։ ― Խոսելիս այնպիսի տպավորություն էր թողնում, որ կարծես քեզ չէր նայում կամ ուրիշի հետ էր շփոթում։
― Կգամ, ― ասավի ես։
― Ես կայցելեմ ձեզ, ― ասաց միսսիս Մեյերսը։ ― Մի քանի բան ունեմ տղաներիս համար։ Դուք բոլորդ էլ իմ տղաներն եք։ Իմ սիրելի տղաները։
― Շատ ուրախ կլինեն ձեզ տեսնելու։
― Իմ սիրելի տղաները։ Դուք էլ։ Դուք էլ իմ տղաներից մեկն եք։
― Պետք է արդեն գնամ, ― ասացի ես։
― Բարևեցեք իմ բոլոր սիրելի տղաներին։ Շատ համեղ բաներ եմ բերելու նրանց։ Հիանալի մարսալա ունեմ և կարկանդակներ։
― Ցտեսություն, ― ասացի ես, անչափ ուրախ կլինեն ձեզ տեսնելու։
― Ցտեսություն, ― ասաց Մեյերսը։ ― Galleria անցեք։ Գիտեք որտեղ է իմ սեղանը։ Մենք ամեն երեկո այնտեղ ենք։
Շարունակեցի ճանապարհս։ Ուզում էի Կովայից որևէ բան առնել Կետրինի համար։ Մի տուփ շոկոլադ գնեցի, և մինչ վաճառուհին փաթաթում էր թղթի մեջ, մոտեցա բարին։ Վաչճառասեղանի առջև նստել էին երկու անգլիացի և մի քանի օդաչու։ Սուսուփուս մարտինի խմեցի, վճարեցի, վերցրի շոկոլադի տուփը ու գնացի հիվանդանոց։
Լա Սկալա տանող փողոցի փոքրիկ բարի առջև ծանոթների հանդիպեցի․ փոխհյուպատոսին, երգեցողության դասեր առնող երկու երիտասարդների և Էտտորե Մորեիին, Սան Ֆրանցիսկոյի մի իտալացու, որը իտալական բանակում էր ծառայում։ Բար մտանք ու խմեցինք միասին։ Երգիչներից մեկին կոչում էին Ռալդ Սիմոնս, և նա երգում էր Էնրիկե դել Կրեդո ավան տակ։ Չգիտեի, թե ինչպես էր երգում, բայց նա միշտ ինչ֊որ մեծ իրադարձությունների շեմին էր լինում։ Գիրուկ էր, և մաշկը թեփոտ էր քթի ու բերանի շուրջը, կարծես խոտատենդ էր կպել։ Պյաչենցա էր գնացել հյուրախաղերի և հենց նոր վերադարձել։ Երգել էր «Տոսկա», մեծ հաջողություն ունեցել։
― Բայց դուք ինձ երբեք չեք լսել, ― ասաց նա։
― Ե՞րբ եք այստեղ երգելու։
― Աշնանը «Լա֊Սկալայում» ելույթ կունենամ։
― Գրազ գանք, որ աթոռներ են շպրտելու վրան, ― ասաց Էտտորեն։ ― Չե՞ք լսել Մոդենայում ոնց են աթոռները վրան շպրտել։
― Սուտ է։
― Ես ներկա էի։ Վեց աթոռ էլ ինքս եմ շպրտել։
― Դատարլախոս ֆրիսկոցի։
― Ահավոր է նրա իտալերեն արտասանությունը, ― ասաց Էտտորեն։ ― Որտեղ էլ երգի, աթոռներ են շպրտում վրան։
― Ամբողջ հյուսիսային Իտլիայում Պյաչենցայից վատ թատրոն չես գտնի, ― ասաց մյուս տենորը։ ― Հավատացնում եմ, զզվելի տեղ է։
Այս տենորին կոչում էին Էդգար Սաունդերս, երգում էր Էդուարդո Ջիովաննի անվան տակ։
― Ափսոս, այնտեղ չեմ եղել, շատ կուզենայի տեսնել, թե ոնց են աթոռները շպրտում ձեզ վրա, ― ասաց Էտտորեն։ ― Դուք իտալերեն երգել չգիտեք։
― Նա հիմար է, ― ասաց Էդգար Սաունդերսը։ ― Ավելի խելոք բան չէր կարող հնարել։
― Հանդիսատեսները չեն կարող ավելի խելոք բան հնարել, երբ դուք երկուսդ եք երգում, ― ասաց Էտտորեն։ ― Իսկ հետո վերադառնում եք Ամերիկա և պատմում, թե ինչպիսի փայլուն հաջողություն եք ունեցել Լա Սկալայում։ Հենց առաջին նոտայից ձեզ կվռնդեն Լա Սկալայից։
― Ես երգելու եմ Լա Սկալայում, ― ասաց Սիմոնսը։ ― Հոկտեմբերին «Տոսկա» եմ երգելու։
― Ինչ արած, պիտի գնալ, Մակ, ― Էտտորեն ասաց փոխհյուպատոսին։ ― Մեկ էլ տեսար պաշտպանելու կարիք եղավ։
― Գուցե ամերիկյան բանակը պաշտպանության հասնի, ― ասաց փոխհյուպատոսը։ ― Ուզո՞ւմ եք էլի խմել, Սիմոնս։ Սաունդե՛րս, մի բաժակ էլ լցնեմ։
― Լցրեք, ― ասաց Սաունդերսը։
― Լսել եմ, որ արծաթե մեդալ եք ստանում, ― Էտտորեն ասաց ինձ։ ― Ինչի՞ հիման վրա են տալիս։
― Չգիտեմ։ Չեմ էլ իմանում, կստանամ, թե ոչ։
― Կստանաք։ Աստված իմ, Կովայի աղջիկների ուշքը կգնա։ Կկարծեն, որ դուք մենակ երկու հարյուր ավստրիացու եք սպանել կամ մի ամբողջ խրամատ գերի բռնել։ Հավատացնում եմ, ես ճակատիս քրտինքով եմ արժանացել իմ պատվանշաններին։
― Քանի՞ հատ ունեք, Էտտորե, ― հարցրեց փոխհյուպատոսը։
― Ինչքան ուզես, ― ասաց Սիմոնսը։ ― Ինչ է, չգիտե՞ք, որ միայն նրա համար են պատերազմում։
― Երկու անգամ բրոնզե մեդալի են ներկայացրել, երեք անգամ էլ՝ արծաթե, ― ասաց Էտտորեն։ ― Բայց միայն մի հատ եմ միշտ ստացել։
― Իսկ մյուսնե՞րն ինչ են եղել, ― հարցրեց Սիմոնսը։
― Օպերացիան անհաջող էր անցել, ― ասաց Էտտորեն։ ― Իսկ երբ անհաջող է անցնում, ոչ մի մեդալ էլ չեն տալիս։
― Քանի՞ անգամ ես վիրավորվել, Էտտորե։
― Երեք անգամ ծանր։ Վերքերի համար երեք մակաթել ունեմ։ Խնդրեմ, կարող եք նայել։ ― Բարձրացրեց բաճկոնի թևը։ Ուսից ութ մատնաչափ ներքև, սև ֆոնի վրա, արծաթե երեք զուգահեռ շերտեր կային։
― Կարծես դուք էլ մի հատ ունեք, ― Էտտորեն ասաց ինձ։ ― Հավատացնում եմ, շատ լավ բան է մակաթել ունենալը։ Նույնիսկ մեդալից եմ նախընտրում։ Հավատացնում եմ, սիրելիս, երեք հատն արդեն ինչ֊որ բան արժե։ Անգամ մի հատ ստանալու համար պետք է երեք ամիս հիվանդանոց պառկել։
― Իսկ որտեղի՞ց եք վիրավորված, Էտտորե, ― հարցրեց փոխհյուպատոսը։
Էտտորեն բարձրացրեց թևը։
― Խնդրեմ, ― ցույց տվեց երկար, հարթ և կարմիր մի սպի։ ― Հետո՝ ոտքից։ Բայց չեմ կարող ցույց տալ, որովհետև փաթաթանի տակ է։ Մեկ էլ՝ թաթս։ Ոտքիս մեջ մեռած մի ոսկոր կա, որից մինչև հիմա վատ հոտ է գալիս։ Ամեն առավոտ մաս֊մաս դուրս եմ հանում, բայց հոտը չի անցնում։
― Ինչի՞ց եք վիրավորվել, ― հարցրեց Սիմոնսը։
― Նռնակից։ Կարտոֆիլի ճմլիչի նման մի բան էր։ Ոտքիս մի մասը տարավ։ ― Ու դարձավ ինձ։ ― Գիտե՞ք ինչ բան է կարտոֆիլի ճմլիչը։
― Իհա՛րկե։
― Տեսա, թե այդ շան որդին ոնց գցեց, ― ասաց Էտտորեն։ ― Նռնակը գետին շպրտեց ինձ, ու ես մտածեցի, որ մեռնում եմ արդեն, բայց դու մի ասա, այդ ճմլիչները բանի պետք չեն։ Հրացանով սպանեցի այդ շան որդուն։ Ես միշտ հրացան եմ պահում, որպեսզի չիմանան, որ սպա եմ։
― Ի՞նչ տեսք ուներ, ― հարցրեց Սիմոնսը։
― Ընդամենը մի նռնակ կար մոտը, ― ասաց Էտտորեն։ ― Չգիտեմ ինչու գցեց։ Երևի վաղուց էր առիթ փնտրում։ Գուցե երբեք իսկական կռիվ չէր տեսել։ Ես այդ շան որդուն տեղնուտեղը սպանեցի։
― Ի՞նչ տեսք ուներ, երբ կրակեցիք նրա վրա, ― հարցրեց Սիմոնսը։
― Ինչ իմանամ, ― ասաց Էտտորեն։ ― Փորին կրակեցի։ Վախեցա, որ եթե գլխին կրակեմ, կվրիպեմ։
― Վաղո՞ւց եք սպայի կոչում ստացել, Էտտորե, ― հարցրի ես։
― Երկու տարի։ Շուտով կապիտան կդառնամ։ Իսկ դուք վաղո՞ւց եք ստացել լեյտենանտի կոչում։
― Երրորդ տարին է արդեն։
― Դուք չեք կարող կապիտան դառնալ, որովհետև իտալերեն վատ գիտեք, ― ասաց Էտտորեն։ ― Խոսել գիտեք, բայց չեք կարող վարժ կարդալ ու գրել։ Կապիտան դառնալու համար հատուկ կրթություն է պետք։ Ինչո՞ւ ամերիկյան բանակ չեք տեղափոխվում։
― Գուցե տեղափոխվեմ։
― Աստված տա ես էլ կարողանայի։ Ինչքա՞ն է ստանում ամերիկացի կապիտանը, Մակ։
― Հաստատ չգիտեմ։ Կարծեմ մոտ երկու հարյուր հիսուն դոլար։
― Հիսո՜ւս Քրիստոս, ինչ ասես չես անի երկու հարյուր հիսուն դոլարով։ Քանի շուտ է, տեղափոխվեք։ Տեսեք, թե կարող եք։
― Սիրով։
― Կարող եմ իտալերեն հրամաններ տալ վաշտին։ Ինչ մի դժվար բան է, անգլերեն էլ կսովորեմ։
― Դուք գեներալ ել կդառնաք, ― ասաց Սիմոնսը։
― Ոչ, իմ գիտելիքները բավարար չեն, որպեսզի գեներալ դառնամ։ Իսկ գեներալը պետք է ամեն ինչ իմանա։ Ձեզ նման թեթևամիտները կարծում են, թե խաղ ու պար է պատերազմը։ Ձեր խելքը տասնապետի համար էլ քիչ է։
― Փառք աստծո, կարիք չունեմ, ― ասաց Սիմոնսը։
― Ինչ գիտեք, մեկ էլ տեսար բոլոր անբաններին հավաքեցին։ Չեք պատկերացնում, ինչքան կուզենայի, որ իմ դասակում լինեիք։ Մակն էլ։ Ես ձեզ իմ համհարզը կդարձնեի, Մակ։
― Դուք լավ տղա եք, Էտտորե, ― ասաց Մակը։ ― Բայց, իմ կարծիքով, ռազմամոլ եք։
― Մինչև պատերազմի վերջը գնդապետ կդառնամ։
― Եթե մինչ այդ չսպանեն ձեզ։
― Չեն սպանի։ ― Բթամատն ու ցուցամատը տարավ օձիքի աստղին։ ― Տեսա՞ք ինչ արեցի։ Եթե մահվան մասին խոսեն, պետք է միշտ աստղերը բռնել։
― Գնանք, Սիմ, ― ասաց Սաունդերսը և վեր կացավ։
― Գնանք։
― Ցտեսություն, ― ասացի ես։ ― Ես էլ պետք է գնամ։ ― Վեցից տասնհինգ էր պակաս։ ― Ciao, Էտտորե։
― Ciao, Ֆրեդ։ Լսել եմ, որ անպայման կստանաք։
― Դե լավ, ցտեսություն, ― ասացի ես։ ― Զգուշ, փորձանքի մեջ չընկնեք, Էտտորե։
― Մի անհանգստացեք։ Ոչ խմում եմ, ոչ էլ թրև գալիս։ Ոչ հարբեցող եմ, ոչ էլ կնամոլ։ Ես իմ գործը գիտեմ։
― Ցտեսություն, ― ասացի ես։ ― Ուրախ եմ, որ կապիտանի աստիճան են տալու ձեզ։
― Կարիք չի լինի սպասելու։ Մարտական ծառայաությունների համար կտան։ Դուք հո լավ գիտեք։ Խաչաձև սրերով երեք աստղ, վերևում՝ թագ։ Եվ հենց ես եմ դա։
― Դե, հաջողություն։
― Ցտեսություն։ Ե՞րբ եք ճակատ վերադառնալու։
― Շուտով։
― Դե լավ, կհանդիպենք դեռ։
― Առայժմ։
― Ցտեսություն։ Շուտ լավացեք։
Քայլեցի դեպի մոտակա նրբանցքը և կարճ ճանապարհով դուրս եկա հիվանդանոց։ Էտտորեն քսաներեք տաեկան էր, ապրել ու մեծացել էր Սան Ֆրանցիսկոյում, հորեղբոր մոտ և նոր էր Տուրին եկել ծնողներին այցելելու, երբ պատերազմ էր հայտարարվել։ Նա մի քույր ուներ, որը նույնպես հորեղբոր մոտ էր ապրում և այս տարի պետք է ավարտեր մանկավարժական ուսումնարանը։ Նա այն օրինավոր ու միօրինակ հերոսներից էր, որոնք ձանձրույթ են պատճառում բոլորին։ Կետրինը չէր հանդուրժում նրան։
― Մեզ մոտ էլ հերոսներ կան, ― ասում էր նա, ― բայց, սիրելիս, նրանք սովորաբար շատ ավելի համեստ են։
― Նա ինձ չի խանգարում։
― Ինձ էլ չի խանգարում, միայն թե շատ պարծենկոտ է, հետո ձանձրալի մարդ է, ձանձրալի, ձանձրալի։
― Ինձ էլ է ձանձրույթ պատճառում։
― Գիտեմ, ինձ համար ես ասում, սիրելիս։ Բայց պետք չէ։ Պատկերացնում եմ նրան ռազմաճակատում, երևի լավ էլ կռվում է, բայց, միևնույն է, տանել չեմ կարող այդպիսի տղաների։
― Քիչ առաջ ասում էր, որ կապիտան է դառնալու։
― Ուրախ եմ, ― ասաց Կետրինը։ ― Երևի ինքան գոհ է։
― Կուզենայի՞ր, որ ավելի բարձրաստիճան լինեի։
― Ոչ, սիրելիս։ Կուզենայի այնպիսի աստիճան ունենայիր, որ կարողանայինք ամենալավ ռեստորաններ գնալ։
― Այս աստիճանով էլ կարող ենք։
― Ես շատ եմ սիրում քո աստիճանը։ Պետք չէ ավելի բարձրը։ Դա կարող է նույնիսկ գլխահան անել քեզ։ Չես պատկերացնում, որքան ուրախ եմ, որ դու պարծենկոտ չես։ Եթե լինեիր էլ, կամուսնանայի։ Բայց գիտե՞ս ինչ հաճելի է, երբ ամուսինդ պարծենկոտ չէ։
Մենք ցածրաձայն խոսում էինք պատշգամբում։ Արդեն ուր որ է պետք է լուսինը երևար, բայց քաղաքի վրա մառախուղ էր իջել, և լուսին չկար։ Քիչ անց սկսեց անձրև մաղել, ու մենք ներս մտանք։ Շուտով մառախուղը փոխվեց տեղատարափ անձրևի, և մենք լսեցինք, թե ինչպես էին խոշոր կաթիլները թմբկահարում տանիքը։ Վեր կացա, մոտեցա պատշգամբին և ստուգեցի, թե ջուրը ներս չէ՞ր մտնում արդյոք, բայց պարզվեց, որ ոչ, ու ես բաց թողեցի դուռը։
― Էլ ո՞ւմ ես տեսել, ― հարցրեց Կետրինը։
― Միստր և միսսիս Մեյերսներին։
― Տարօրինակ զույգ են։
― Ասում են, որ հայրենիքում բանտարկված է եղել։ Բաց են թողել, որ ազատության մեջ մեռնի։
― Եվ այդ օրից ի վեր երջանիկ ապրո՞ւմ է։
― Չգիտեմ, թե որքանով է երջանիկ։
― Ենթադրում եմ, որ բանտից հետո պետք է երջանիկ լինի։
― Կինն ուզում է նվերներ բերել մեզ։
― Հիանալի նվերներ է բերում։ Դու էլ ես նրա սիրելի տղաներից մեկը, չէ՞։
― Անշուշտ։
― Բոլորդ էլ նրա սիրելի տղաներն եք, ― ասաց Կետրինը։ ― Նա միայն սիրելի տղաների է նախընտրում։ Լսո՞ւմ ես անձրևի ձայնը։
― Ուժեղ անձրև է։
― Եվ դու միշտ սիրելու ես ինձ, չէ՞։
― Այո։
― Եվ նշանակություն չունի, անձրև է գալիս, թե ոչ։
― Իհարկե չունի։
― Ինչ լավ է։ Որովհետև ես վախենում եմ անձրևից։
Ինչո՞ւ։
Քունս տանում էր։ Դրսում համառորեն շարունակում էր անձրև տեղալ։
― Չգիտեմ, սիրելիս։ Միշտ վախեցել եմ անձրևից։
― Իսկ ես սիրում եմ։
― Սիրում եմ քայլել անձրևի տակ։ Բայց սիրո համար վատ նշան է անձրևը։
― Ես քեզ միշտ սիրելու եմ։
― Ես քեզ սիրելու եմ և անձրևին, և ձյունին, և կարկուտին․․․ Էլ ի՞նչ է լինում․․․
― Չգիտեմ։ Քունս տանում է։
― Քնիր, սիրելիս, իսկ ես ինչ էլ որ լինի, սիրելու եմ քեզ։
― Դու իսկապե՞ս վախենում ես անձերևից։
― Երբ քեզ հետ եմ՝ ոչ։
― Իսկ ինչո՞ւ ես վախենում։
― Չգիտեմ։
― Ասա։
― Մի ստիպիր։
― Ասա։
― Չեմ ասի։
― Ասա։
― Լավ։ Ես վախենում եմ անձրևից, որովհետև երբեմն ինձ թվում է, թե անձրևի տակ եմ մեռնելու։
― Ոչ, ոչ։
― Իսկ երբեմն էլ թվում է, թե դու ես մեռնելու։
― Դա ավելի հավանական է։
― Ոչ, սիրելիս։ Որովհետև ես կարող եմ պահպանել քեզ։ Գիտե՛մ, որ կարող եմ։ Բայց ոչ ոք չի կարող իրեն պահպանել։
― Խնդրում եմ, վերջ տուր։ Չեմ ուզում այս գիշեր շոտլանդական զառանցանքներ լսել։ Առանց այդ էլ քիչ ժամանակ ունենք։
― Ինչ կարող եմ անել, ես շոտլանդացի եմ և խենթ եմ։ Բայց վերջ կտամ։ Հիմար բաներ են դրանք։
― Այո, հիմար բաներ են։
― Հիմար բաներ են։ Հիմար բաներ, ուրիշ ոչինչ։ Ես չեմ վախենում անձրևից։ Ախ, աստված իմ, երանի թե կարողանայի։
Լաց էր լինում։ Հանգստացրի, ու նա լռեց։ Բայց դեռ անձրև էր գալիս։
