Changes
/* Երգ քսաներորդ։ Դիցամարտ */
<poem style='margin:0ex 5ex'>
{{տող|1}}Այսպես ահա նավերի մոտ աքայեցիք պըղընձավառ
Զինվում էին քո շուրջ-բոլոր, ոազմի ռազմի անհագ ո՛վ Աքիլլես,
Տըրոյացիք էլ մյուս կողմից՝ հանդիպակաց սարահարթում։
Իսկ Արամազդը Թեմիսին հըրամայեց, որ ժողովի
Իսկ դուք դեպի տըրոյացիք և աքայանք ըշտապեցեք
Եվ օգնեցեք երկուսին էլ, ամեն մեկըդ ում ուզում է.
Քանզի եթե տըրոյանց դևմ դեմ միայն Աքիլլն ինքը կըռվի,
Չեն դիմանա նըրանք երբեք Պելիսածնի ահեղ ուժին:
{{տող|30}}Առաջ նըրա միայն երե՛սն էլ տեսնելով փախչում էին,
Հերան, Պալլաս Աթենասը և Պոսեյդոնն աշխարհակալ,
Հերմեսը ժիր, օգտամատույց, որ խոհեմ է և նրբամիտ,
Եվ Հեփեստոսն իր վիթխարի ուժի վրրա վըրա վըստահացած
Կաղ սըրունքներն իր շարժելու,— աստվածները միախորհուրդ
Դիմում էին արագընթաց դեպի նավերն աքայեցոց:
Փայլակնացայտ, ըսպառազեն արյունառուշտ Արեսի պես:
Իսկ երբ եկան ոլիմպյաններն ու մարդկանց մեջ մըտան խումբ-խումբ
{{տող|50}}Հառնեց դարձյալ ՈխըդաժանՈխը դաժան, դըռույթ տըվեց ամբոխի մեջ:
Աթենասը մերթ փոսի մոտ, մերթ պարըսպից դուրսը կանգնած,
Եվ երբեմն էլ ծովի ափին՝ որոտում էր ուժգընորեն։
Ապա թե ոչ, եթե աստված անկողմնակալ լինի մարտում՝
Հազիվ թե նա կարողանա ինձ հեշտությամբ հաղթահարել,
Նույնիսկ եթե ամբողջովին նա պըղընձից լինի ձուլված»։ձուլված»<ref>''ամբողջովին նա պղնձից լինի ձուլված'' - Ըստ երևույթի, Էնիասը ակնարկում է Աքիլլեսի անխոցելիությունը:</ref>։
Եվ Ապոլլոնն՝ Արամազդի որդին այսպես ասաց նըրան,
Որ ամբոխի միջից ուղիղ դեպ Աքիլլեսն էր ընթանում,
Եվ կանչելով աստվածներին իր մոտ` այսպես ասաց նըրանց.
{{տող|120}}Մըտածեցե՛ք իմաստնաբար, թե վերջը ո՞ւր պիտի հանգի:
Էնիասն ահա հրաշեկ պղնձով ըսպառազեն, խըրոխտապանծ,
Մենք բոլորըս Ոլիմպոսից այստեղ իջանք նըրա համար,
{{տող|130}}Որ Աքիլլեսն այսօր ոչինչ չըկըրի այդ տըրովներից,
Իսկ թող հետո կըրի, ինչ որ Բախտը մանեց նըրա համար<ref>''Բախտը մանեց նրա համար'' - Ըստ հունական դիցաբանության, ճակատագրի երեք աստվածուհիներից Կլոտոն մանում էր մարդու կյանքի թելը, Լաքեսիսը այդ թելն անցկացնում էր մարդու կյանքի խորդուբորդություններով, իսկ Ատրոպան կտրում էր թելը: Ըստ հայկական դիցաբանության, Բախտի աստվածուհին ձեռքով արագ պտտում է աշխարհի անիվը:</ref>
Այն օր երբ նա աշխարհ եկավ. մայրը ցավով ծընեց նըրան:
Բայց թե Աքիլլն աստվածներին իրենց ձայնից չըճանաչի`
Դեպի պատվարը երկնաբերձ աստվածային Հերակլեսի,
{{տող|150}}Որ շինեցին նըրա համար Աթենասն ու տըրոյացիք
Իբրև պաշտպան և ապավեն ծովի հըսկա հըրեշի դեմ<ref>''Իբրև պաշտպան և ապավեն ծովի հսկա հրեշի դեմ'' - Նկատի ունի այն ծովային հրեշին, որ Պոսեյդոնն ու Ապոլոնը ուղարկեցին տրոյական Լավմեդոն արքային ի պատիժ և որից երկիրն ազատեց Հերակլեսը:</ref>,
Եթե ճիվաղն այդ հալածեր նըրան ծովի ափից դեպ դաշտ:
Իր կողմնակից աստվածների հետ Պոսեյդոն արքան հըզոր
Երկու հոգի առաջ անցան ու քինալից հասան իրար.
Անքիսեսի որդի Էնիասն ու Աքիլլեսն աստվածազարմ։
Նախ Էնիասն ահեղակերպ աոաջ առաջ եկավ ըսպառնալից
Ցընցելով իր կարդակը կուռ և հաստաբեստ վահանը հաղթ
Իր լայն կըրծքի առջև բըռնած, պղնձյա նիզակն իր ճոճելով:
Գըրգըռելով իրեն՝ կըռվի մըտնելու գոռ ամբոխի դեմ,
Ու հարձակվում է խելահեղ կատաղությամբ գազանային,
Որ հոշոտի մեկն ու մեկին և կամ ընկնի նորանց նըրանց առաջ։-
Այսպես եռանդն ու զայրույթը դըրդում էին Աքիլլեսին
{{տող|180}}Դուրս գալ ընդդեմ Անքիսեսյան արիասիրտ Էնիասի։
Խըրոխտաբար առաջ գալով, երբ մոտեցան նըրանք իրար,
Առաջինը խոսեց ինքը՝ աստվածազարմ Աքիլլը քաջ.
«Էնիա՛ս, ինչո՞ւ ընկերներիցդ այդքան առաջես առաջ ես անցել դու.
Մի՞թե սիրտըդ դըրդում է քեզ պստերազմի ելնել իմ դեմ,
Հուսալով, որ տըրոյացոց վըրա պիտի թագավորե՞ս
{{տող|190}}Արգասավոր ու բարեբեր՝ մըշակության համար հարմար,
Եթե սպանես Աքիլլեսին, բայց այդ դըժվար հաջողվի քեզ:
Կարծեմ թե քեզ մի այլ անգամ ես փախցըրի իմ նիզակով<ref>''Կարծեմ թե քեզ մի այլ անգամ ես փախցրի'' - Էնիասը գժտված էր իր ազգական Պրիամոսի հետ, դրա համար էլ սկզբում չէր մասնակցում Տրոյական պատերազմին։ Երբ Աքիլլեսը հարձակվեց նրա նախիրների վրա, Էնիասն անցավ տրոյացիների կողմը՝ ընդդեմ աքայանց:</ref>:
Մոռացե՞լ ես միթե, Էնիա՛ս, որ Իդայի վըրա մենակ
Գըտնելով քեզ՝ հալածեցի արագավազ իմ ոտքերով.
Թողիր նախիրն ու փախչելիս ետևդ անգամ չէիր նայում։
Դու այնտեղից հալածական թողիր փախարդեպ փախար դեպ Լիոնեսոս,
Որ քանդեցի հիմնահատակ՝ շնորհիվ Զևսի ու Պալլասի,
Ու կանանց էլ գերի տարա՝ նըրանց ազատ կյանքից զըրկած։
Իմանալով մեր հինավուրց զրույցներից բերանացի,
Ո՛չ դու ես քո աչքով տեսել իմոնց, ոչ էլ քոնոնցը՝ ես:
{{տող|210}}Աում Ասում են թե սերել ես դու քաջ Պելևսից, ո՛վ Աքիլլես,
Եվ ծովային հավերժահարս Թետիսն է մայրըդ վարսագեղ։
Իսկ ես ինքըս որդին եմ՝ վեհ, մեծահոգի Անքիսեսի,
Պիտի ողբա իր սիրելի որդու վըրա անտարակույս,
Որովհետև չեմ կարծում թե տըղայական փուչ խոսքերով
Ըսպառնալիք տալով իրար կըբաժանվենք աոանց առանց կըռվի:
Իսկ եթե իմ տոհմն ես ուզում իմանալ դու, կասեմ ես քեզ,
Որ քաջ գիտեն շատերն արդեն։- Արամազդը ամսրոպայինամպրոպային`
Ծընեց առաջ Դարդանոսին, որ Դարդանիան ձեռակերտեց,
{{տող|220}}Զի տակավին այն ժամանակ դաշտավայրում չէր կառուցված
Մյուսը ոսկի, որի վըրա կանգ առավ սուր տեգը հացի:
Սպա նետեց քաջոտն Աքիլլն իր մըկունդը երկայնաստվեր
Եվ Էնիասի բոլորածիր մեծ ասպարի եզրին ղարկեցզարկեց,
Ուր պըղինձը բարակ էր շատ, ինչպես նաև արջառենին,
{{տող|280}}Ու թափ անցավ Պելյան հացին թընդացնելով ասպարն իր տակ։
Որոնք ծընվել են իրենից կամ կանանցից մահկանացու:
Վաղուց է ինչ ատում է նա սերունդը ծեր Պրիամոսի,
{{տող|310}}Եվ արդ Զևսի կամքով անշուշտ իշխե պիտի տրոանց տրոյանց վըրա<ref>''Իշխե պիտի տրոյանց վրա Էնիասը'' - Ավանդության համաձայն, Էնիասը տրոյացի փախստականների հետ միասին նավեց դեպի Իտալիա և այնտեղ որթագավորություն հիմնեց: Հռոմեացիների կարծիքով իրենց քաղաքը հիմնել ենԷնիասի սերունդները, ուստի և նրանք իրենց համարում են «Էներիդներ»: ՀուլիոսԿեսարը Էնիասին համարում էր իր նախահայրը։ Հռոմեացի բանաստեղծ Վիրգիլիոսի «Էնեական» պոեմի հիմքում Էնիասի կյանքի պատմությունն է ընկած։</ref>
Էնիասը քաջ և իր որդոց որդիք՝ ցեղից-ցեղ հավիտյան»։
Երբ նա կառքից ցած իջնելով՝ խույս էր տալիս Աքիլլեսից:
Հոգին տալիս գոռում էր նա այն ցուլի պես, որին երբ որ
Քարշ են տալիս պատանիներն Հելիկոնյան արքայի շուրջ՝<ref>''Քարշ են տալիս պատանիներին Հելիկոնյան արքայի շուրջ'' - Հելիկոնյան արքան Պոսեյդոնն է։ Այդպես է կոչվում Պելոպոնեսում գտնվող քաղաքի անունով, որտեղ այդ աստծո խոշոր սրբավայրն էր գտնվում։</ref>
Բառաչում է, ու ցընծում է գետնադըղորդ արքան ահեղ:
Մըռընչում էր այսպես և նա՝ հոգին մարմնից բաժանվելիս:
Սուր նիզակի սըլաքն ուժգին անցնելով այն՝ ելավ պորտից.
Գոռաց, ընկավ ծընկան վըրա, և ամպը մութ ծածկեց նըրան,
{{տող|420}}Ու ժողովեց ձեոքով՝ ձեռքով՝ թափված իր աղիքներն ու փորոտին:
Հեկտորը հենց տեսավ թե չէ իր հարազատ Պոլիդորին՝
Աղիքները ձեռքում բըռնած, գետնի վըրա թավալվելիս,
Ծունկը տեգով վիրավորեց ու կանգնեցրեց նըրան տեղում,
Ապա սըրով զարկեց նըրան և հոգին դուրս հանեց մարմնից:
Հետո կոքից կառքից ցած գըլորեց նա Պիասի որդիներին՝
{{տող|460}}Լավոգնոսին, Դարդանոսին, հարձակվելով նըրանց վըրա.
Վիրավորեց մեկին տեգով և մյուսին սըրով՝ մոտից:
Ինչպես որ հուրն աստվածառաք տարածվում է ահեղորեն
Եվ լափում է լեռնահովտում թավանտառներնթավ անտառներն, ու մոլեգին
Հողմի շընչով բոցերը բորբ մըրըրկվում են ամենուրեք,
{{տող|490}}Այդպես Աքիլլն աստվածորեն մոլեգնում էր տեգով չորս կողմ,
Սալասըմբակ ձիերն այդպես զըրահ ու զեն և դիակներ
Սըմբակակոխ անելով ողջ՝ թըռչում էին դեպի առաջ։
Որ ցայտում էր արշավասույր նըժույգների սըմբակներից
{{տող|500}}Ու հեցերից անիվների. իսկ Աքիլլը ձըգտում էր լոկ
