Changes

Առջևից գնացողը ֆրանսիական բանալիով բացեց դուռն ու ներս մտավ։ Նրան հետևեց երիտասարդըմի երիտասարդ, որն անշնորհք կերպով ցած առավ կեպկան գլխից։ գլխից վերցրեց կեպին։ Նա հագել էր հասարակ ու կոշտ կտորից կարված զգեստ, որից ծովի հոտ էր փչում։ Ընդարձակ դահլիճում սրահում նա կարծես իր տեղում չէր։ չէր. դա զգացվեց անմիջապես։ Նա չէր իմանում, թե ինչ անի իր կեպկան կեպին և պատրաստվում էր գրպանը կոխել, բայց ուղեկիցն ուղեկիցը գլխարկը իսկույն վերցրեց այն նրա ձեռքից այնպես այնքան պարզ ու բնականձևով, որ անշնորհք տղան զգացվեց։ «Նա հասկացող է,— անցավ մտքովըմտքով,— նա ինձ չի մատնի»։

Տատանվող ու լայն քայլերով, – կարծես տախտակամածը ծովի ալիքներից իջնում ու բարձրանում էր, — նա հետևեց իր ուղեկցին։ Թվում էր, թե հսկայական սենյակները նեղ նեղվածք էին նրա լայնարձակ լայնաթափ քայլվածքի համար, . նա շարունակ վախենում էր ուսով դիպչել դռանը կամ որևէ առարկա ցած գցել բուխարուց։ Նա զգուշությամբ դեսուդեն նետվելով էր անցնում զանազան իրերի մոտիցմոտով, չափազանցնելով չափազանցելով ավելի շատ իր երևակայության մեջ գոյություն ունեցող վտանգը։ Դաշնամուրի ու գրքերով ծանրաբեռ ծանրաբեռնված սեղանի արանքով հեշտությամբ կարող էր էին անցնել վեց մարդ, մինչդեռ նա սիրտ արավ անցնել շունչը պահած: պահած։ Նրա ծանր ձեռներն խոշոր ձեռքերն անզոր օրորվում էին։ Չէր իմանամ, թե էին. չէր իմանում՝ ինչ կերպ վարվի նրանց դրանց հետ . և հանկարծ որոշակի պատկերացրեց, թե կարող է դիպչել սեղանի վրա գտնվող գրքերին. գրքերին․ նա խրտնած ձիու նման մի կողմ ցատկեց և քիչ էր մնացել, որ շուռ տար դաշնամուրի մոտ դրված տաբուրետը։ Նա աթոռակը։ Երիտասարդը նայում էր վստահորեն քայլող իր ուղեկցին և կյանքում աոաջին անգամ անցավ մտքովըառաջին անդամ միտք արեց, թե որքան անտաշ անշնորհք է իր սեփական քայլվածքը և որքան է տարբերվում ուրիշների քայլվածքից. քայլվածքից․ այդ մտքից նա մի պահ շիկնեց ամոթից։ ամաչեց ու շիկնեց։ Քրտինքը դուրս տվեց նրա ճակատին, և նա կանգ առավ ու թաշկինակով սրբեց իր բրոնզագույն դեմքը։

— ԱրտուրԱրթո՛ւր, բարեկամս, մի քիչ շունչ առնենք,— ասաց նա կատակի ձևով՝ փորձելով վարագուրել իր շփոթությունը։— Առաջին անգամվա համար ինձ չափազանց շատ է այս ամենը։ Թույլ տվեք մի քիչ սրտապնդվել։ Դուք գիտեքԱխր դուք դիտեք, որ ես չէի ցանկանումգալ, իսկ ձերոնք էլ, բնականաբար, ինձ տեսնելու համար անհամբեր չեն սպասում։

— Դատարկ բան է,— հնչեց հանգստացուցիչ պատասխանը,— մեզնից քաշվելու առիթ չկա։ Մենք չկա․ մենք հասարակ մարդիկ ենք։ Ա՜, տեսնում եմ, որ ինձ նամակ կա։

Նա մոտեցավ սեղանին, բացեց ծրարն ու սկսեց կարդալ, հյուրին հնարավորություն տալով ուշքի գալ։ Հյուրը հասկացավ ու գնահատեց այդ։ Նա բնականից շատ զգայուն ու տպավորվող էր , և , չնայած արտաքին շփոթվածությանրշփոթությանը, նրա մեջ արդեն տեղի էր ունենում իրադրության հարմարվելու պրոցեսը։ դեռևս մնում էին այդ զգացողությունները։ Նա սրբեց ճակատն ու ավելի հանդարտ հանգիստ նայեց իր շուրջը, թեև նրա աչքերում, ինչպես թակարդից վախեցող վայրի կենդանու աչքերում, դեռևս մնում էր տագնապը։ Նա գտնվում էր անծանոթ շրջապատում, վախենալով, որ կարող է մի ինչ֊որ ինչ-որ բան պատահել։ Չգիտեր, թե ինչ կերպ վարվի, հասկանալով միայն, որ իրեն պահում է պատշաճանճարակ ձևով, և որ հավանականորեն հավանորեն այդ անճարությունը անճարակությունը դրսևորվում է ոչ միայն քայլվածքում և շարժուձևում. նա չափզանց չափազանց զգայուն էր, անհավատալիորեն ինքնասեր. , դրանով էր էլ բացատրվումէր, որ թե ինչու այն խորամանկ հայացքը, որը գաղտագողի նրա վրա գցեց Արտուրը Արթուրը նամակի վերևից, դաշույնի հարվածի նման խոցեց նրան։ Նա որսաց Արտուրի Արթուրի հայացքը, բայց չտեսնել ձևացրեց, որովհետև արդեն շատ բան էր սովորել, ամենից առաջ՝ կարգապահություն։ Սակայն, այդ դաշույնի այդ հարվածը վիրավորեց նրա հպարտությունը։ Նա կշտամբում էր իրեն այն բանի համար, որ եկավ այստեղ, բայց իսկույն ևեթ որոշեց՝ որ եկել է, ուրեմն պիտի տոկա մինչև վերջ։ Նրա դեմքը ստացավ խիստ արտահայտություն , և աչքերի մեջ փայլատակեց զայրալից մի հուր։ Նա այժմ ավելի վստահ նայեց շուրջը, ջանալով ուղեղում տպավորել այդ նուրբ իրադրության բոլոր մանրամասները։ Նրա լայն բացված աչքերից ոչինչ չխուսափեց, և քանի նա նայում էր սիրուն առարկաներին, այնքան նրա աչքերի ցասկոտ հուրը հանգում հանգչում էր, փոխարինվելով և դրա փոխարեն ջերմ փայլով։ Գեղեցիկը փայլն էր շողում, գեղեցիկը միշտ ջերմ ընդունելություն էր գտնում նրա հոգում, իսկ այստեղ հիացմունքի արժանի իրեր շատ կային։

Նրա ուշադրությունը գրավեց պատից կախված յուղաներկ նկարը։ Հզոր կոհակը փշրվում էր ջրից դուրս ցցված ապառաժինզարնվելով. մրրկաբեր ամպերը պատել էին մայրամուտային երկինքը, իսկ փոթորկահույզ ալիքների վրա տարուբերվում էր միակայմ նավակը՝ սաստիկ թեքված մի կողմի վրա այնպես, որ նրա ամբողջ տախտակամածը պարզ երևում էր։ Դա գեղեցիկ էր, իսկ գեղեցկությունն անդիմադրելիորեն գերում էր նրան։ Նա մոռացավ իր անշնորհք քայլվածքը և ընդհուպ մոտեցավ նկարին։ Գեղեցկությունն անհետացել էր։ Նա տարակուսանքով նայում էր նկարին, որն այժմ թվում էր մի կոպիտ ծեփվածք։ ծեփվածք էր թվում։ Ապա նա ետ քաշվեց , և իսկույն նկարը նորից դարձավ հիանալի։ «Ֆոկուսով նկար է», մտածեց նա և երեսը շուռ տալով, նորանոր հորդահոս ապավորությունների տպավորությունների ազդեցության տակ, արդեն սկսեց զայրանալ, որ այդքան գեղեցկություն զոհաբերվել է մի անմիտ ֆոկուսի համար։ Նկարչության մասին նա գաղափար չուներ։ Մինչև այժմ նա տեսել էր միայն խրոմոլիտոգրաֆիաներքրոմոլիտոգրաֆիաներ, որոնք մոտից թե հեռվից հավասարապես ողորկ ու հստակ էին։ Ճիշտ է, նա խանութների ցուցափեղկերում տեսել էր յուղաներկ նկարներ, բայց ապակին չէր թույլ տալիս չէր տվել դիտել նրանց՝ դրանք ինչպես հարկն է։

Նա Երիտասարդը նայեց իր բարեկամին, որր որը շարունակում էր կարդալ նամակը, և աչքն ընկավ սեղանի վրա տեսավ գրքեր։ վրայի գրքերին։ Նրա աչքերը վառվեցին ագահությամբ, ինչպես սոված մարդու աչքերը՝ կերակուր տեսնելիս։ Ակամա քայլեց դեպի սեղանը՝ միշտ նույն տատանվող քայլերովճոճվող քայլվածքով, և հուզված սկսեց գրքերը մի առ մի միառմի աչքի անցկացնել։ Նա նայում էր վերնագրերին ու հեղինակներին, բնագրից կարդում էր առանձին նախադասություններ, աչքերով հայացքով ու ձեռներով ձեռքերով շոյում գրքերը։ Հանկարծ նրա աչքովն ընկավ մի գիրք, որը նա որն ինքը կարդացել էր վերջերս։ Բացի այդ մեկից՝ մեկից, մյուս գրքերը բոլորովին անծանոթ էին նրան, ինչպես նաև նրանց հեղինակները։ Նրա ձեռքին էր Սուինբեռնի հատորիկր հատորիկը, և նա սկսեց կարդալ այն՝ մոռանալով, թե որտեղ է գտնվում։ Նրա դեմքը ճառագայթեց։ Երկու անգամ փակեց գիրքը՝ ստուգելու համար հեղինակի անունը, ցուցամատով պահելով այն էջը, որը որ կարդում էր։ Սուինբեռ., Սուինբեռն․ նա չի մոռանա այդ անունը։ Երևում է, որ այգ այդ Սուինբեռնը սուր աչքեր աչք է ունեցել, որ երբ կարողանում էր տեսնել գծագիրն ուրվագծերն ու գույներր։ գույները։ Բայց ո՞վ է նա։ Մեռե՞լ նա. մեռե՞լ է հարյուր տարի առաջ, ինչպես բանաստեղծների մեծ մասը, թե՞, ողջ է ու շարունակում է գրել։ Նա շուռ տվեց առաջին էջը։ Բայց դուրս Այո, պարզվում է գալիս, որ նա գրել է և նաև այլ գրքեր։ Լա՜վ, վաղը վաղն ևեթ նա ինքը կգնա հանրային գրադարան և կփորձի վերցնել Սուինբեռնի երկերից որևէ մեկը։

Նա այնքան էր տարվել ընթերցումով, որ չնկատեց, թե ինչպես սենյակ մտավ մի երիտասարդ կին։ Նրան սթափեցրեց Արտուրի Արթուրի ձայնը, որը որ հանկարծ ասաց.

-— ― Ռութ, մեզ մոտ է միստեր միստր Իդենը։

Գիրքը Դուռը շրխկոցով փակվեց , և նա, դեռ ետ չդարձած, ամբողջ մարմնով դողաց նոր զգացումից, որն առաջացավ նրանում նրա մեջ ոչ թե աղջկա երևալուց, այլ նրա եղբոր ձայնից։ Նրա ջլուտ մկանոտ մարմնում ապրում էր սրված զգայնություն։ զգայնությունը։ Արտաքին աշխարհ աշխարհի ամենաաննշան ազդեցության տակ նրա զգացումներն ու մտքերը պոռթկում ու բոցավառվում էին. նա խիստ զգայուն էր ու և տպավորվող, իսկ նրա վառ երևակայությունն անընդհատ գործում էր՝ իրերի փոխհարաբերությունները, նմանությունն ու տարբերությունը սահմանելու համար։ Սրան Նրան ցնցեցին «միստեր «միստր Իդեն» բառերը։Նա, որին ամբողջ կյանքի ընթացքում կոչել էին «Իդեն», կամ «Մարտին Իդեն» և կամ պարզապես «Մարտին», հանկարծ «միստր» դարձավ։ «Դա որևէ նշանակություն չունի»,— մտածեց նա։ Նրա գիտակցությունը, հանկարծ վերածվեց մի ահագին մութ խցի, և աչքին անվերջ շարանով պատկերացան իր կյանքի զանազան դրվագները՝ հնոցները, նավամբարները, դոկերը, նավամատույցները, բանտերն ու գինետները, ջերմախտի հիվանդանոցներն ու մռայլ խլանկյունները․ այս ամենը շարվել էին մի առանցքի վրա՝ վարվելաձևի վրա, որին վարժվել էր նա առօրյա կյանքում։

Ահա նա ետ նայեց ու տեսավ աղջկան։ Նրա հիշողության մեջ վխտացող անկանոն տեսարանները միանգամից անհետացան։ Նրա առջև կանգնած էր մի դժգույն, եթերային էակ՝ խոշոր, ծավի, խելացի աչքերով, ոսկեգույն մազերի զանգվածով։ Նաչգիտեր, որին ողջ կյանքի ընթացքում կոչել էիհ «Իդեն»թե աղջիկն ինչպես է հագնված. գիտեր միայն, որ նրա հագուստը նույնպես հրաշալի էր, ինչպես ինքը Ռութը։ Նա մտովի համեմատեց նրան նուրբ ցողունի վրա բուսած բաց ոսկեգույն ծաղկի հետ։ Ո՛չ, ավելի շուտ նա մի ոգի է, աստվածություն, դիցուհի, այսքան վեհ գեղեցկությունը չի կարող երկրային լինել։ Եվ կամ «Մարտին Իդեն» իրոք ճիշտ են ասում գրքերը. հասարակության այլ, բարձր շրջաններում շատ կան նրա նմանները։ Սուինբեռնը պետք է նրան գովերգեր։ Թերևս Սուինբեռնը նկատի է ունեցել նրա նման մեկին, երբ նկարագրել է Իզոլդային, այն գրքում, որը դրված է այնտեղ, սեղանին։ Մտքերի, տեսիլքների և կամ պարզապես «Մարտին»զգացումների այդ ամբողջ շարահարությունը տևեց միայն մի ակնթարթ։ Իսկ արտաքին դեպքերն ընթանում էին իրենց կարգով առանց ընդհատվելու։ Աղջիկը երկարեց նրան իր ձեռքը, հանկարծ «միստեր» դարձավ: «Դա որևէ նշանակություն ունի»և Իդենը նկատեց, մտածեց նա։ թե ինչպես նա շեշտակի նայում է իրեն, երբ պինդ, առնականորեն սեղմեց նրա ձեռքը։ Նրա խելքը հանկարծ վերածվեց ճանաչած կանայք այդպես չէին սեղմում։ Ընդհանրապես նրանցից շատերը ամենևին ձեռք չեն տալիս։ Մարտինին նորից ողողեց երփներանգ պատկերների մի ահագին մութ կամերայիամբողջ հոսանք. նրա միտքը պաշարեցին զանազան կանանց հետ իր ծանոթության հիշողությունները։ Բայց նա ետ մղեց բոլոր այդ հիշողությունները և նայեց Ռութին։ Այդպիսի աղջիկ նա երբեք չէր տեսել իր կյանքում։ Նրա գիտցած կանայք... իսկույն նրա կողքին շարքով կանգնեցին «այդ» կանայք։ Մի վայրկյան, որը թվաց մի ամբողջ հավիտենականություն, նա կարծես գտնվում էր դիմանկարների դահլիճում, ուր Ռութը կանգնած է կենտրոնում, իսկ նրան շրջապատել են բազմաթիվ կանայք, որոնց պետք է գնահատել լոկ հարևանցի ակնարկով և համեմատել նրա հետ՝ չափանիշ ունենալով հենց նրան։ Մարտինի աչքին անվերջ շարանով պատկերացան ներկայացան ֆաբրիկայի բանվորուհիների և շուկաներում դեգերող լպիրշ պոռնիկների հիվանդագին դեմքերը, անասնաբուծական ահագին ռանչոներում աշխատող կանայք և հին Մեքսիկայի թխադեմ, սիգար ծխող բնակչուհիները։ Այնուհետև, նրա կյանքի զանազան դրվագները — հնոցներըաչքին երևացին տիկնիկների նմանվող, նավամբարներըփայտե ներբաններով ճեմող ճապոնուհիներ, դոկերըԵվրասիայի կանայք՝ նուրբ դիմագծերով և այլասերումի արդեն նկատելի նշաններով. նրանց հաջորդեցին Խաղաղ օվկիանոսի կղզիների պարարտամարմին, նավամատույցներըթխամորթ և ծաղկեպսակներով զարդարված կանայք։ Եվ վերջապես, բանտերն ու գինետներըայդ բոլորին մի կողմ քշեց հրեշավոր, մղձավանջային մի ամբոխ՝ Ուայթչեպլի մայթերին թրև եկող գզգզված անառակ կանայք, ջերմախտի հիվանդանոցներն ու մռայլ խլանկյուններըպոռնկանոցների՝ ջինի տկճոր դարձած ջադուներ, որոնց բարքերին դժոխքի ծնունդների մի ամբողջ ջոլիր, որոնք իջևաններում որսում են նավաստիներին՝ նավահանգիստների այդ թափթփուկները, մարդկային աղտահորի այդ փրփուրն ու սովորություններին միայն ծանոթ էր նա և կիրառում էր նրանք իր առօրյա կյանքի բոլոր դեպքերում։մրուրը։

Ահա նա ետ նայեց ու տեսավ աղջկան։ Նրա հիշողության մեջ առաջացած անճոռնի կերպարները միանգամից անհետա ցան։ Նա մի դժգույն— Խնդրեմ, եթերային էակ էր՝ խոշորնստեցեք, ծավիմի՛ստր Իդեն, խելացի աչքերով― ասաց աղջիկը, ոսկեգույն մազերի զանգվածով։ Նա չգիտեր, թե աղջիկն ինչպես էր հագնված, գիտեր միայն այն, որ նրա հագուստը նույնպես հրաշալի էր, ինչպես ինքը Ռութը։ Նա մտովին համեմատեց նրան նուրբ ցողունի վրա բուսած բաց ոսկեգույն ծաղկի հետ։ Ո՛չ, ավելի շուտ նա մի ոգի է, աստվածություն, դիցուհի — այսպիսի վեհ գեղեցկությունը չի կարող երկրային լինել։ Եվ կամ իրոք ճիշտ են ասում գրքերը. հասարակության այլ, բարձր շրջաններում ես շատ կան նրա նմանները։ Սուինբեռնը պետք է նրան գովերգեր։ Թերևս Սուինբեռնը նկատի է ունեցել նրա նման մեկին, երբ նկարագրում էր Իզոլդային էի ցանկանում ծանոթանալ ձեզ հետ այն գրքումդեպքից հետո, որը դրված է այստեղ, սեղանի վրա։ Մտքերի, տեսիլքների և զգացումների այդ ողջ շարահարությունը տևեց միայն մի ակնթարթ։ Իսկ արտաքին դեպքերն ընթանում էին իրենց հերթին, առանց ընդհատվելու։ Աղջիկը երկարեց նրան իր ձեռքը, և Իդենը նկատեց, թե ինչպես աղջիկը շեշտակի նայում որի մասին պատմեց մեզ Արթուրը։ Դա շատ խիզախ քայլ էր նրան, երբ ամուր, բոլորովին առնականորեն սեղմեց նրա ձեռքը։ Նրա ճանաչած կանայք այդպես չէին սեղմում։ Ընդհանրապես նրանցից շատերը ամենևին ձեռք չեն տալիս։ Մարտինին նորից ողողեց երփներանգ պատկերների մի ամբողջ հոսանք, նրա միտքը պաշարեցին զանազան կանանց հետ իր ծանոթության հիշողությունները։ Բայց նա ետ մղեց բոլոր այդ հիշողությունները և նայեց Ռութին։ Այդպիսի աղջկա նա երբեք չէր տեսել իր կյանքում։ Նրա գիտցած կանայք... իսկույն նրա կողքին շարքով կանգնեցին «այն» կանայք։ Մի վայրկյանում, որը թվաց մի ողջ հավիտենականություն, նա կարծես գտնվում էր դիմանկարների դահլիճում, ուր Ռութը կանգնած է կենտրոնում, իսկ նրան շրջապատել են բազմաթիվ կանայք, որոնց պետք է գնահատել լոկ հարևանցի ակնարկով և համեմատել Ռութի հետ՝ չափանիշ ունենալով հենց նրան։ Նրա աչքին ներկայացան ֆաբրիկայի բանվորուհիների և շուկաներում դեգերող լպիրշ պոռնիկների հիվանդագին դեմքերը, անասնաբուծական ահագին ռանչոներում աշխատող կանայք և Հին Մեքսիկայի թխադեմ, սիգար ծխող բնակչուհիներ։ Այնուհետև, նրա աչքին երևացին տիկնիկների նմանվող, փայտե ներբաններով ճեմող ճապոնուհիներ, Եվրասիայի կանայք նուրբ դիմագծերով և այլասեռումի արդեն նկատելի նշաններով. նրանց հաջորդեցին Խաղաղ օվկիանոսի կղզիների պարարտամարմին, թխամորթ և ծաղիկներով զարդարված կանայք։ Եվ վերջապես, այդ բոլորին խրկեց հրեշավոր, մղձավանջային մի ամբոխ՝ Ուայտչեպլի մայթերին թրև եկող գզգզված անառակ կանայք, մռայլ պոռնկանոցների՝ ջինի տկճոր դարձած ջադուներ, դժոխքի ծնունդների մի ամբողջ ջոլիր, որոնք իջևաններում որսում են նավաստիներին,— նավահանգիստների այդ թափթփուկները, մարդկային աղտահորի այդ փրփուրն ու մրուրը։ձեր կողմից։

— ԽնդրեմՄարտինը բացասաբար շարժեց ձեռքն ու փնթփնթաց, նստեցեքթե այդ բոլորը դատարկ բան է, միստեր Իդենև ով էլ որ լիներ նրա փոխարեն,— ասաց աղջիկըայդպես կվարվեր։ Ռութը նկատեց,— ես շատ էի ցանկանում ծանոթանալ ձեզ հետ այն դեպքից հետոոր նրա բարձրացրած աջ ձեռքը ծածկված է թարմ, որի մասին պատմեց մեզ Արտուրը։ Դա շատ կտրիճ սպիացող ճանկռվածքներով, նայեց մյուս ձեռքին և դրա վրա էլ նույնը տեսավ։ Հետո մի քայլ արագ քննախույզ հայացքով նկատեց նրա այտին մի սպի, մի ուրիշը՝ ճակատին, հենց մազերի տակ և վերջապես՝ երրորդը, որը թաքնված էր ձեր կողմից։օսլայած փոքր օձիքի տակ։ Ռութը զսպեց իր ժպիտը տեսնելով նրա բրոնզագույն վզի վրա, օձիքի հարելուց առաջացած, մի կարմիր զոլ։ Երևում էր, որ նա սովոր չէ օձիք դնել։ Ռութի կանացի հայացքից չվրիպեցին և նրա կոստյումի պարկանման ձևվածքը, ուսերի մոտ և թևքերին ծալքեր, որոնց տակ ուրվագծվում էին հուժկու մկանները։

Մարտինը բացասաբար շարժեց գլուխը և մրթմրթացԿրկնելով, որ այդ բոլորը դատարկ իր վարմունքում ոչ մի արտասովոր բան էչկա, նա հնազանդվեց Ռութին և ով էլ որ լիներ նրա փոխարենքայլեց դեպի թիկնաթոռը։ Ընդսմին նա ժամանակ ունեցավ հիանալու, այդպես կվարվեր։ Ռութը նկատեցթե աղջիկն ինչպիսի անսեթևեթ շնորհալիությամբ նստեց, որ իսկ ինքը ավելի ևս շփոթվեց պատկերացնելով իր անշնորհք կերպարանքը։ Այդ բոլորը նրա աջ ձեռքը ծածկած համար նորություն էր։ Իր կյանքում նա երբեք չէր մտածել՝ ինքը ճարպիկ է թարմ ճանկռվածքներով, նայեց մյուս ձեռքին և նույնը տեսավ այնտեղ էլ։ Հետո մի արագ քննադատող հայացքով նկատեց թե՞ անշնորհք։ Երբեք նրա այտին մի սպի, մի ուրիշը ճակատին՝ հենց մազերի տակ և վերջապես՝ երրորդը, որը անհետանում էր օսլայած փոքր օձիքի տակ։ Ռութը զսպեց մտքով չէր անցել այդ տեսակետից նայել իր ժպիաը՝ տեսնելով նրա բրոնզագույն վզի վրա օձիքի հարելուց առաջացած մի կարմիր զոլ։ Երևում էվրա։ Նա զգուշությամբ նստեց թիկնաթոռի ծայրին՝ չիմանալով, թե ուր դնի ձեռքերը։ Ուր էլ որ դնում էր, ձեռքերը շարունակ խանգարում էին նրան է նա սովոր չէ օձիք դնել։ Ռութի կանացի հայացքից չվրիպեցին ավելի ևս շփոթվեց, երբ Արթուրը դուրս եկավ սենյակից, և Մարտին Իդենն ակամա թախիծով նայեց նրա կոստյումի պարկանման ձևվածքըհետևից։ Սենյակում մենակ մնալով՝ կանացի կերպարանքով այդ դժգույն ոգու հետ, ուսերին և թևերին ծալքերնա բոլորովին կորցրեց իրեն։ Այստեղ չկար ո՛չ վաճառասեղան, որոնց տակ ուրվագծվում էին հուժկու մկանները։ուր կարելի լիներ գինի պահանջել, ո՛չ էլ պատանյակ, որին կարելի էր ուղարկել գարեջրի, որպեսզի մարդամոտություն ստեղծող այդ խմիչքների օգնությամբ բարեկամական զրույց կարողանար սկսել։

Կրկնելով— Ձեր վզին սպի կա, որ իր վարմունքում ոչ մի արտասովոր բան չկամի՛ստր Իդեն, նա հնազանդվեց Ռութին և քայլեց դեպի թիկնաթոռը։ Ընդսմին նա ժամանակ ունեցավ հիանալու, թե աղջիկն ինչպիսի անսեթևեթ շնորհալիությամբ նստեց, իսկ ինքը ավելի ես շփոթվեց՝ պատկերացնելով իր անշնորհք կերպարանքը։ Այդ բոլորը նրա համար նորություն էր։ Իր կյանքում նա երբեք չէր մտածել, թե ինքը ճարպիկ — ասաց աղջիկը․— որտեղի՞ց է, թե՞ անշնորհք։ Երբեք նրա մտքով չէր անցել այդ տեսակետից նայել իրեն վրա։ Նա զգուշությամբ նստեց թիկնաթոռի ծայրին՝ չիմանալով, թե ուր դնի ձեռքերը։ Ուր էլ որ դնում էր իր ձեռքերը, դրանք շարունակ խանգարում էին նրան. նա ավելի ևս շփոթվեց, երբ Արտուրը դուրս եկավ սենյակից, և Մարտին Իդենն ակամա թախիծով նայեց նրա ետևից։ Սենյակում մենակ մնալով կանացի կերպարանքով այդ դժգույն ոգու հետ, նա բոլորովին կորցրեց իրեն։ Այստեղ չկար ոչ վաճառասեղան, ուր կարելի լիներ գինի պահանջել, ոչ էլ տղա, որին կարելի էր ուղարկել գարեջրի, որպեսզի այդ <...> խմիչքի օգնությամբ բարեկամական զրույց կարողանար սկսել։դա։ Հավանաբար դա կապված է ինչ֊որ արտասովոր արկածի հետ։

— Ձեր վզին սպի կաՄեքսիկացին դանակով վիրավորեց ինձ, միստեր Իդենմիսս,— ասաց աղջիկը։— Որտեղի՞ց է դա։ Հավանաբար դա կապված է ինչ որ արտասովոր արկածի հետ։պատասխանեց նա՝ լեզվով թրջելով շրթունքը և հազալով, որպեսզի կոկորդը մաքրի,― մենք կռվում էինք։ Եվ հետո, երբ ես նրանից խլեցի դանակը, նա ուզում էր կծել-պոկել իմ քիթը։

— Մեքսիկացին դանակով վիրավորեց ինձՆա այդ ասաց միանգամայն հասարակ ձևով, միսսիսկ նրա աչքերի առաջ երևաց հեղձուցիչ ու աստղալից գիշերվա պատկերը Սալինա-Կրացում,— պատասխանեց նա՝ լեզվով թրջելով շրթունքը և հազալովծովափի սպիտակ հողաշերտը, որպեսզի կոկորդը մաքրիշաքարով բեռնված շոգենավերի լույսերը,— մենք կռվում էինք։ Եվ հետոհարբած նավաստիների ձայները հեռվից, երբ ես նրանից խլեցի դանակըբարձողների հռհռոցը, նա ուզում մեքսիկացու կատաղությունից այլայլված դեմքը, աստղերի լույսի տակ նրա աչքերի գազանային փայլը, վզին իջած պողպատի սառնությունը, արյան հոսանքը, ամբոխն ու աղաղակները, երկու մարմին՝ իր և մեքսիկացու, որոնք իրար հյուսված, թավալվում են ավազի վրա, և հեռվից լսվող կիթառի հնչյունները։ Դա հենց այդպես էլ տեղի էր կծել-պոկել իմ քիթը։ունեցել։ Հիշելով այդ՝ նա ցնցվեց ու մտածեց, թե սենյակում կախ արած նկարի հեղինակը կկարողանա՞ր արդյոք այդ բոլորը պատկերել պաստառի վրա։ Սպիտակ ծովափը, աստղերը, բեռնատար շոգենավերի լույսերը պիտի լավ դուրս գան, իսկ մեջտեղում, ավազի վրա, կնկարեր կռվողների շուրջը խռնված մութ ամբոխը։ Նա վճռեց, որ նկարում պիտի պատկերել նաև դանակը՝ պողպատը շատ սիրուն կփայլեր աստղերի լույսի տակ։

Նա Բայց այդ ասաց միանգամայն պարզ, իսկ նրա աչքերի առաջ պարզվեց հեղձուցիչ աստղալից գիշերվա պատկերը Սալինա-Կրուցում, ծովափի սպիտակ հողաշերտը, շաքար բարձած շգենավերի լույսերը, հարբած նավաստիների ձայները հեռվից, բարձողների հռհռոցը, մեքսիկացու կատաղությունից այլայլված դեմքը, աստղերի լույսի տակ նրա աչքերի գազանային փայլը, վզի վրա զգացած պողպատի սառնությունը, արյան հոսանքը, ամբոխն ու աղաղակները, երկու մարմին՝ բոլորից ոչ մի բան չարտահայտեց նա իր և մեքսիկացու, որոնք, իրար հյուսված, թավալվում են ավազի վրա, և հեռվից լսվող կիթառի հնչյունները։ Դա հենց այդպես էլ տեղի է ունեցել։ Հիշելով այդ՝ նա ցնցվեցու մտածեց, թե սենյակում կախ արած նկարի հեղինակը կկարողանա՞ր արդյոք այդ բոլորը պատկերել պաստառի վրա։ Սպիտակ ծովափը, աստղերը, բեռնակի շոգենավերի լույսերը պիտի լավ դուրս գան, իսկ մեջտեղում, ավազի վրա, կնկարեր կռվողների շուջը խռնված մութնամբոխը։ Նա վճռեց, որ նկարում պիտի կերպարել նաև դանակը՝ պողպատը շատ սիրուն կփայլեր աստղերի լույսի տակ։խոսքում։

— ԱյոՕ՜, նա ուզում էր կծել— բացականչեց աղջիկը, պոկել իմ քիթըև նրա ձայնի շեշտում ու դեմքի արտահայտության մեջ շփոթմունք զգացվեց։ Իդենն ինքն էլ շփոթվեց,— ավելացրեց նա։և նրա արևակեզ այտերը թեթևակի շիկնեցին, ընդ որում նրան թվաց, թե իր այտերը վառվում են՝ կարծես թե մի ամբողջ ժամ կանգնել է շոգեկաթսայի բաց հնոցի մոտ։ Այդ տգեղ նյութերի մասին, ինչպիսին է դանակամարտը, հազիվ թե պատշաճ է զրուցել աշխարհիկ կնոջ հետ։ Գրքերում նրա շրջանի մարդիկ երբեք չեն խոսում այդպիսի բաների մասին. թերևս նրանք նման բաների մասին մինչև անգամ չգիտեն։

— Օ՜Հազիվ սկսված խոսակցությունը կարճ ժամանակով ընդհատվեց։ Տեսնելով այդ, բացագանչեց աղջիկըՌութը նորից հարց տվեց, և այս անգամ նրա ձայնի շեշտում և դեմքի արտահայտության մեջ նա զգաց շփոթմունք։ Նա ինքն էլ շփոթվեցայտի սպիի մասին։ Այդ հարցումից Մարտին Իդենը հասկացավ, և որ աղջիկը փորձում է դուրս չգալ նրա արևակեզ այտերը թեթևակի շիկնեցինթեմաների շրջանակից, ընդ որում նրան թվացև որոշեց պատասխանել, թե իր այտերը վառվում են՝ կարծես շոգեկաթսայի բաց հնոցի մոտ մի ողջ ժամ կանգնելուց հետո։ Այդպիսի տգեղ ապա խոսակցությունը փոխել աղջկան շահագրգռող նյութերի մասին, ինչպիսին է դանակամարտը, հազիվ թե պատշաճ է զրուցել աշխարհիկ կնոջ հետ։ Գրքերում նրա շրջանակի մարդիկ երբեք չեն խոսել այդպիսի բաների մասին,— թերևս նրանք այդպիսի բաների մասին մինչև անգամ չգիտեն։շուրջը։

Հազիվ սկսված խոոակցությունը կարճ ժամանակով ընդհատվեց։ Այդ կապակցությամբ Ռութը նորից հարց տվեց՝ այս անգամ նրա այտի սպիի մասին։ Նրա այդ հարցումից Մարտին Իդենը հասկացավ— Դեպքը պատահեց այսպես, որ աղջիկը փորձում է դուրս չգալ նրա թեմաների շրջանակից— ասաց նա ձեռքով շփելով իր այտը։— Մի գիշեր, և որոշեց պատասխանելկատաղի ալեկոծության ժամանակ, մեծ առագաստն իր բոլոր պարաններով պոկվեց։ Թոկը մետաղալարերից էր․ օձի նման շարժվելով, պարանն սկսեց խարազանել չորս կողմը։ Բոլոր հերթապահ նավաստիներն աշխատում էին բռնել թոկը։ Ես առաջ նետվեցի և ապա խոսակցությունը փոխել աղջկանը շահագրգռող նյութերի շուրջը։ամրացրի թոկը. հենց այդ վայրկյանին դա զարնվեց իմ երեսին։

— Դեպքը պատահեց այսպեսՕ՜,— ասաց նաբացականչեց աղջիկը նորից՝ այս անդամ որոշ կարեկցությամբ, ձեռքով շփելով իր այտը։— Մի գիշեր մեծ ալեկոծության ժամանակ մեծ առագաստն իր թեև բոլոր պարաններով պոկվեց։ Տրոսը մետաղյա լարերից էր. նա սկսեց օձի նման շարժվելով խարազանել չորս կողմը։ Բոլոր հերթապահ նավաստիներն աշխատում այդ «գրոտներն» ու «տրոսները» նրան նույնքան անհասկանալի էին բռնել այն։ Ես առաջ նետվեցի , որքան և ամրացրի տրոսըայն, բայց այդ վայրկյանին նա խփվեց իմ երեսին։եթե Մարտինը նրա հետ խոսեր չինարեն։

— Օ՜Այդ... Սվինբեռնը,— բացագանչեց աղջիկը նորից՝ այս անգամ մի որոշ կարեկցությամբսկսեց Մարտին Իդենը իրագործելու համար իր պլանը, թեև բոլոր այդ «մեծ առագաստները» և «տրոսները» նրան նույնքան անհասկանալի էին, ինչքան եթե Մարտինը նրա հետ խոսեր հունարեն։բայց ընդսմին թույլ տալով առոգանության սխալ։

— Ո՞վ։Սվինբեռնը,— կրկնեց նա,— բանաստեղծը։

— Սվինբե՛ռնՍուինբեռն,— կրկնեց նա,— բանաստեղծը։ուղղեց աղջիկը։

— Սուի՛նբեռնԱյո, հենց ինքը,— ուղղեց աղջիկը։ասաց նա նորից շիկնելով։— Վաղո՞ւց է մեռել նա։

— Այո, հենց ինքըԵս չեմ լսել,որ մեռած լինի.— ասաց նա՝ նորից շիկնելով։— Վաղո՞ւց է մեռել նա։աղջիկը հետաքրքրությամբ նայեց նրան։— Դուք որտե՞ղ եք ծանոթացել նրան։

— Ես նրան իսկի չեմ լսելէլ տեսել, որ նա մեռած լինի։— Աղջիկը հետաքրքրությամբ նայեց նրան։— Դուք որտե՞ղ — պատասխանեց Իդենը։— Նրա ոտանավորներից ես մի քանի բան կարդացել եմ ահա այն սեղանի վրա գտնվող գրքույկից՝ հենց ձեր ներս գալուց առաջ։ Հավանո՞ւմ եք ծանոթացել դուք նրա հետ։ոտանավորները։

— Ես Ռութը ազատ ու հեշտ սկսեց խոսել իրեն հետաքրքրող նյութի մասին։ Մարտին Իդենն իրեն ավելի լավ զգաց և մինչև անգամ ավելի հարմար տեղավորվեց թիկնաթոռին, սակայն շարունակելով ամուր բռնել արմունկակալները, կարծես վախենում էր, որ աթոռը դուրս կպրծնի իր տակից և ինքը երեսի վրա կշրմփա հատակին։ Նրան հաջողվեց անցնել աղջկա սրտին մոտիկ նյութի, և այժմ լարված լսում էր, զարմանալով, թե նրա փոքրիկ գեղեցիկ գլխում ինչքան շատ գիտելիքներ են ամբարված, և հիանում էր նրա նուրբ գեղեցկությունը դիտելով։ Նա ճգնում էր ըմբռնել լսածը, թեև աղջկա շրթունքներից այնքան պարզ կերպով թռչող բառերը ապշեցնում էին նրան աչքովս չեմ տեսելև աղջկա մտքի ամբողջ ընթացքը բոլորովին օտարոտի էր նրա համար։ Սակայն այդ բոլորը աշխատեցնում էր Մարտինի ուղեղը։ Ահա թե որտեղ է մտավորական կյանքը, մտածեց նա,— պատասխանեց նա։— Նրա ոտանավորներից ես մի քանի բաներ կարդացել եմ ահա այն սեղանի թե որտեղ է վառ ու հրաշալի գեղեցկությունը, որի գոյությունը նա մինչև իսկ չէր երևակայում։ Նա մոռացավ ամեն բան, որ շրջապատում էր իրեն, և աչքերը ագահորեն սևեռեց աղջկա դեմքին։ Այո, այստեղ կա մի բան, որի համար արժե ապրել, որին արժե հասնել, որի համար արժե պայքարել և որի համար արժե մեռնել։ Գրքերը ճիշտ են ասում. աշխարհում լինում են այդպիսի կանայք։ Ահա նրանցից մեկը։ Աղջիկը թևավորում էր նրա երևակայությունը, ահագին վառ պաստառներ էին պարզվում նրա աչքի առաջ և նրանը վրա գտնվող գրքույկից՝ հենց ձեր ներս գալուց առաջ։ Հավանո՞ւմ եք դուք թռչում֊թառում էին խորհրդավոր, ռոմանտիկ կերպարներ, սիրո ու հերոսական սխրագործությունների տեսարաններ՝ կնոջ, դժգույն կնոջ՝ ոսկե ծաղկի սիրույն։ Եվ այդ երերուն ու դողդոջուն տեսիլքների, ինչպես հրաշալի միրաժի միջով, նա նայում էր կենդանի կնոջը, որ նրա ոտանավորները։հետ խոսում էր արվեստի ու գրականության մասին։ Նա լսում ու նայում էր առանց գիտակցելու իր նայվածքի սևեռուն լինելը և առանց գիտակցելու, որ իր խառնվածքի ամբողջ առնական էությունը արտացոլվում է իր վառվռուն աչքերում։ Բայց աղջիկը, որ քիչ բան գիտեր կյանքի ու տղամարդկանց մասին, հանկարծ կանացիորեն զգուշացավ՝ որսալով նրա բոցավառ հայացքը։ Դեռ ոչ մի տղամարդ այդպես չէր նայել նրան և այդ նայվածքը շփոթեցրեց աղջկան։ Նա կարկամեց ու լռեց, հանկարծ կորցրեց իր մտքի կապը։ Այդ մարդը նրան վախեցնում էր, միաժամանակ ինչ֊որ պատճառով հաճելի էր, որ նա այդպես նայում է իրեն։ Ստացած դաստիարակությունը նախազգուշացնում էր աղջկան վտանգի և այդ խորհրդավոր նենգ թովչանքի դեմ․ բայց նրա արյան մեջ բնազդը զգացնել էր տալիս իրեն, պահանջելով, որ ինքը մոռանա իր ծագումը, հասարակության մեջ ունեցած դիրքը և ձգտի ընդառաջ գնալու մի այլ աշխարհից եկած այս հյուրին, այս անշնորհք, խոցոտված ձեռքերով, օձիք կրելու անսովոր, վզին կարմիր սպի ունեցող երիտասարդին, այլանդակ կյանքից (դա ակներև էր) ապականված պատանուն։ Աղջիկը մաքուր էր և նրա ամբողջ անարատությունն ընդվզում էր. բայց նա կին էր, այն էլ կանացի բնության զարմանալի պարադոքսի մասին դեռ նոր մտածել սկսած կին։

Ռութը ազատ ու հեշտ սկսեց խոսել իրեն հետաքրքրող նյութի մասին։ Մարտին Իդենն իրեն ավելի լավ զգաց և մինչև անգամ ավելի հարմար տեղավորվեց թիկնաթոռին, սակայն շարունակելով ամուր կռթնել արմունկներին― Ինչպե՞ս ասացի ես. նա կարծես վախենում էր, որ աթոռը դուրս կպրծնի նրա տակից և ինքը երեսի վրա կշպրտվի հատակին։ Նրան հաջողվեց անցնել աղջկա սրտին մոտիկ նյութի, և այժմ լարված լսում էր, զարմանալով, թե նրա փոքրիկ գեղեցիկ գլխում ինչքան շատ գիտելիքներ են ամբարված, և հիանում էր նրա փխրուն գեղեցկությունը դիտելով։ Նա ճգնում էր ըմբռնել լսածը, թեև աղջկա շրթունքներից այնքան պարզ կերպով թռչող բառերը ապշեցնում էին նրան և աղջկա մտքի ամբողջ ընթացքը բոլորովին օտարոտի էր նրան։ Սակայն այդ բոլորը աշխատեցնում էր նրա ուղեղը։— Ահա, թե որտեղ է մտավորական կյանքը,— մտածեց նա,— ահա, թե որտեղ է վառ ու հրաշալի գեղեցկությունը, որի գոյության մասին նա մինչև իսկ չէր երևակայում։ Նա մոռացավ ամեն բան, որը շրջապատում էր նրան, և ագահորեն սևեռեց իր աչքերը աղջկանը։ Այո, այստեղ կա մի բան, որի համար արժե ապրել, որին արժե հասնել, որի համար արժե պայքարել և որի համար արժե մեռնել։ Գրքերը ճիշտ են ասում։ Աշխարհում լինում են այդպիսի կանայք։ Ահա նրանցից մեկը։ Աղջիկը թևավորվում էր նրա երևակայությունը. ահագին վառ պաստառներ էին պարզվում նրա աչքի առաջ և նրանց վրա թռչում-թառում էին խորհրդավոր. ի՞նչ էի ասում, ռոմանտիկ կերպարներ, սիրո ու հերոսական սխրագործությունների տեսարաններ՝ կնոջ — դժգույն կնոջ, ոսկե ծաղկի սիրույն։ Եվ այդ երերուն ու դողդոջուն տեսիլքների, ինչպես հրաշալի միրաժի միջով, նա նայում էր կենդանի կնոջը, որը նրա հետ խոսում էր արվեստի ու գրականության մասին։ Նա լսում ու նայում էր, առանց գիտակցելու իր նայվածքի սևեռուն լինելը, և առանց գիտակցելու, որ իր խառնվածքի ամբողջ առնական էությունը արտացոլվում է իր վառվռուն աչքերում։ Բայց բացականչեց աղջիկը, որը քիչ բան գիտեր կյանքի ու տղամարդկանց մասին, հանկարծ կանացիորեն զգուշացավ՝ որսալով նրա այդ բոցավառ հայացքը։ Դեռ ոչ մի տղամարդ այդպես չէր նայել նրան և այդ նայվածքը շփոթեցրեց նրան։ Նա կարկամեց ու լռեց։ Նա հանկարծ կորցրեց իր մտքի կապը։ Այդ մարդը նրան վախեցնում էր, միաժամանակ ինչ֊որ պատճառով հաճելի էրկտրելով նախադասությունը, որ նա այդպես նայում է իրեն։ Իր ստացած դաստիարակությունը նախազգուշացնում էր աղջկանը վտանգի և այդ խորհրդավոր նենգ թովչանքի դեմ. բայց նրա արյան մեջ բնազդը զգացնել էր տալիս իրեն, պահանջելով, որ նա մոռանա իր ծագումը և հասարակության մեջ իր դիրքը և ձգտի ընդառաջ գնալու մի այլ աշխարհից եկած այս հյուրին, այս անշնորհք, խոցոտված ձեռքերով, օձիք դնելու անսովոր, վզին կարմիր սպի ունեցող պատանուն,— այլանդակ կյանքից (դա ակներև էր) ապականված պատանուն։ Աղջիկը մաքուր էր և նրա ողջ անբծությունը ընդվզում էր, բայց նա կին էր, այն էլ կանացի բնության զարմանալի պարադոքսի մասին դեռ նոր մտածելու սկսած կին։ուրախ ծիծաղեց։

— Ինչպե՞ս ասացի եսԴուք ասում էիք, որ այդ Սուինբեռնը մեծ բանաստեղծ չդարձավ նրա համար, որ... ի՞նչ էի ասումայո... ճիշտ այդտեղ էլ դուք կանգ առաք,— բացագանչեց նա հանկարծ, կտրելով նախադասությունը, և ուրախ ծիծաղեց։մի՛սս...

— Դուք ասում էիքՆա ասաց այդ և կարծես հանկարծական քաղցի նոպա զգաց։ Նրա ծիծաղից Մարտինը հաճելի դողով փշաքաղվեց։ Իսկական արծաթ, մտածեց նա, իսկական փոքրիկ արծաթե զանգակներ․ և այդ Սուինբեռնը մեծ բանաստեղծ չդարձավ նրա համարպահին միայն մի ակնթարթ նա փոխադրվեց մի հեռավոր երկիր, ուր նստել էր ծաղկած բալենու տակ, ծխում էր սիգարը, որ... այո ճիշտ այդտեղ էլ դուք կանգ առաքլսում էր սրագմբեթ մեհյանի զանգակների հնչյունը, միսս...որը հարդե մուճակներ հագած ուխտավորներին աղոթքի էր հրավիրում։

Նա ասաց այդ և կարծես հանկարծական քաղցի նոպա զգաց։ Նրա ծիծաղից Մարտինը հաճելի զարզանդ զգաց։ Իսկական արծաթ— Այո՜, մտածեց նաայո՛... շնորհակալ եմ, իսկական փոքրիկ արծաթե զանգուլակ— պատասխանեց աղջիկը. և այդ պահին միայն մի ակնթարթ նա փոխադրվեց մի հեռավոր երկիր— Սուինբեռնը մեծ բանաստեղծ չդարձավ այն պատճառով, ուր նստել էր ծաղկած բալենու տակոր, ծխելով սիգարըճիշտն ասած, լսում էր սրածայր մեհյանի զանգուլակների հնչյունըերբեմն կոպիտ է լինում։ Նա այնպիսի բանաստեղծություններ անի, որը հարդե մուճակներ հագած ուխտավորներին աղոթքի էր հրավիրում։որ պարզապես չարժե կարդալ։ Իսկական բանաստեղծի ամեն մի տողը համակված է գեղեցիկով, ճշմարիտով և ոգեշնչում է մարդուն ամենավսեմը և ազնիվը։ Մեծ բանաստեղծների գրվածքներից չի կարելի դուրս գցել ոչ մի տող առանց աշխարհին վնասելու։

— Այո՜Իսկ ինձ թվաց, այո՛... շնորհակալ եմթե դա շատ լավ է,— պատասխանեց աղջիկըասաց Մարտինն անվճռական,— Սուինբեռնը մեծ բանաստեղծ չդարձավ այն պատճառով, ինչ ես կարդացի այստեղ... իմ մտքովն էլ չանցավ, որ ճիշտն ասածնա այդքան վատն էր։ Ենթադրում եմ, երբեմն կոպիտ է լինում։ Նա այնպիսի բանաստեղծություններ ունի, որոնք պարզապես չարժե կարդալ։ Իսկական բանաստեղծի ամեն մի տողը համակված է գեղեցիկով, ճշմարիտով և ոգեշնչում որ դա արտացոլվում է մարդուն ամենավսեմը և ազնիվը։ Մեծ բանաստեղծների գրվածքներից չի կարելի դուրս գցել ոչ մի տող առանց աշխարհին վնասելու։նաև նրա մյուս գրքերում։

— Իսկ ինձ դա թվաց շատ լավ,— ասաց Մարաինն անվճռական,— այն, ինչ ես կարդացի այստեղ... իմ մտքովն Ձեր կարդացած գրքում էլ չանցավկան բազմաթիվ տողեր, որ նա այդպիսի անպիտանն է։ Ենթադրում եմկարելի է դուրս գցել առանց որևէ վնասի, որ դա արտացոլվում է և նրա մյուս գրքերում։— հայտարարեց Ռութը հաստատ ու համոզված շեշտով։

— Ձեր կարդացած գրքումն էլ կան բազմաթիվ Հավանական է, որ այդպիսի տողերաչքովս չընկան, որոնք կարելի է դուրս գցել առանց որևէ վնասի— ասաց նա,— հայտարարեց Ռութը հաստատ ու համոզված շեշտով։իմ կարդացածը անկասկած շատ լավ էր։ Կարծես ինչ-որ լույս ճառագայթում և լուսավորում է սիրտդ արևի կամ լուսարձակի նման։ Ինձ այդպես թվաց, մի՛սս, թերևս ես ոչինչ չեմ հասկանում ոտանավորներից։

— Հավանական էՆա հանկարծ լռեց՝ դառնապես գիտակցելով իր թոթովանքը։ Հենց նոր կարդացածի մեջ նա զգաց ջերմություն և կյանքի ահագնություն, բայց նրան պակասում էին բառեր, որ այդպիսի տողեր աչքովս չընկանպատմի այդ մասին։ Նրան թվում էր,— ասաց թե ինքը օտար նավի վրա ընկած մի նավավար է, որը մութ գիշերով խճճվել է անծանոթ կայմասարքում։ Լա՜վ, վճռեց նա,— իմ կարդացածը անկասկած շատ լավ էր։ Կարծես ինչ֊որ լույս ճառագայթում նշանակում է՝ պետք է սրտիդամեն գնով ընտելանալ այս օտար աշխարհին։ Դեռ երբեք չէր պատահել, արևի կամ լուսարձակի նման։ Ինձ այդպես թվացոր նա չտիրապետի, միսսինչին որ ուզում է, թերևս ես ոչինչ չեմ հասկանում ոտանավորներից։իսկ այժմ նա տենդագին ուզում է սովորել, արտահայտել իր զգացումներն ու մտքերն այնպես, որ աղջիկը նրան հասկանա։ Աղջիկը արդեն բռնել է նրա ամբողջ հորիզոնը։

Նա հանկարծ լռեց՝ դառնապես գիտա կցելով իր թոթովանքը։ Իր նոր կարդացածի մեջ նա զգաց ջերմություն և կյանքի ահագնությունը— Ահա, բայց նրան պակասում էին բառեր, որպեսզի պատմի այդ մասին։ Նրան թվում էր, որ ինքը օտար նավի վրա ընկած մի նավավար է, որը մութ գիշերով խճճվել է անծանոթ կայմասարքում։ Լա՜վ, վճռեց նա, նշանակում է՝ պետք է ամեն գնով ընաելանալ այս օտար աշխարհին։ Դեռ երբեք չէր պատահել, որ նա չտիրապետի, ինչին որ ուզում է, իսկ այժմ նա տենդագին ուզում էր սովորել, արտահայտել իր զգացումներն ու մտքերն այնպես, որ աղջիկը նրան հասկանա։ Աղջիկը արդեն բռնել էր նրա ամբողջ հորիզոնը։օրինակի համար՝ Լոնգֆելլոն․․․— սկսեց աղջիկը։

— ԱհաԱյո՛, օրինակի համարայո՛։ Ես նրա գործերը կարդացել եմ, Լոնգֆելլոն...— սկսեց աղջիկը։աշխուժորեն ընդմիջեց Մարտինը, ցանկանալով ավելի շուտ ցուցաբերել իր բոլոր, թեև գիտցած քիչը գրականության մարզում։ Թող աղջիկը համոզվի, որ ինքը բացարձակ տգետ չէ։— Ես կարդացել եմ նրանից «Կյանքի սաղմոսը», «Էքսցելսիորը»․․․ կարծեմ՝ էլ ոչինչ։

— Այո՛Աղջիկը ժպտաց, այո՛գլխով արեց, ես նրան կարդացել եմև Մարտին Իդենը նրա ժպիտում զգաց ներողամտություն,— աշխուժորեն ընդմիջեց նա ցանկանալով շուտով ցուցաբերել ցավալի ներողամտություն։ Նա հիմարացավ՝ վճռելով պարծենալ իր բոլոր՝ թեև քիչ-գիտցածը գրականության մարզում։ Թող աղջիկը համոզվի, խղճուկ գիտելիքներով։ Չէ՞ որ նա այնքան էլ կատարյալ տգետ չիայդ Լոնգֆելլոն գրել է,— ես կարդացել եմ նրանից «Կյանքի սաղմոսը»հավանաբար, «Էքսցելսիորը»... կարծեմ՝ էլ ոչինչ։անհաշիվ գրքեր։

Աղջիկը ժպտաց— Ներեցե՛ք, գլխով արեցմիսս, և Մարտին Իդենը նրա ժպիտում զգաց ներողամտություն, ցավալի ներողամտություն։ Նա հիմարացավ՝ վճռելով պարծենալ իր խղճուկ գիտելիքներով։ Չէ՞ որ ես այդ Լոնգֆելլոն գրել էխոսակցությունը սկսեցի ձեզ հետ,— ասաց նա։— Ճիշտն ասած, հավանականաբարես շատ չեմ հասկանում այդպիսի բաներ. դա իմ խելքի բանը չէ․․․ բայց ես կանեմ ամեն ինչ, անհաշիվ գրքեր։որպեսզի դա իմ խելքի բանը դառնա։

— ՆերեցեքՎերջին բառերը նա ասաց իբր սպառնալիք։ Նրա ձայնը հնչեղ էր, միսսաչքերը փայլատակում էին, որ ես այդ խոսակցությունը սկսեցի ձեզ հետբերանի անկյան ծալքերն ավելի խտացան։ Աղջկան այնպես թվաց,— ասաց նա։— Ճիշտն ասած, ես շատ չեմ հասկանում այդպիսի բաներ։ Դա իմ խելքի բանը չէ, բայց ես կանեմ ամեն թե նրա ծնոտը ցնցվեց։ Նրա դեմքը ինչ-որ անհաճո, որպեսզի դա իմ խելքի բանը լինի։մարտի հրավիրող արտահայտություն ստացավ։ Միաժամանակ նրանից բխող առնականության մի հուժկու ալիք մտրակեց աղջկան։

Այդ վերջին բառերը նա ասաց իբր սպառնալիք։ Նրա ձայնը հնչեղ էր— Ես հավատում եմ՝ դուք կհասնեք... որ դա ձեր խելքի բանը դառնա, աչքերը փայլատակում էին, բերանի անկյունի ծալքերը ավելի խտացան։ Աղջկանը այնպես թվաց, որ նրա ծնոտը ցցվեց։ Նրա դեմքը ինչ֊որ անհաճո— հաստատեց աղջիկը ծիծաղելով, մարտի հրավիրող արտահայտություն ստացավ։ Միաժամանակ նրանից բխող առնականության մի հուժկու ալիք մտրակեց աղջկան։— դուք այնքա՜ն ուժեղ եք։

— Ես հավատում եմԱղջկա հայացքը մի պահ կանգ առավ նրա առնական, արևից բրոնզի գույն ստացած, առողջություն և ուժ շնչող՝ ցուլի վզի վրա։ Թեպետ երիտասարդը նստած էր այնտեղ շփոթված ու հեզ, մի ձգողական ուժ քաշում էր աղջկան դեպի նա։ Աղջկա գլխով հանկարծ մի չարաճճի միտք անցավ․ նրան թվաց, դուք կհասնեք... որ դա ձեր խելքի բանը դառնաեթե գրկի այդ վիզը,— հաստատեց տղայի ամբողջ ուժն ու հզորությունը կփոխանցվի իրեն։ Այդ միտքը ամաչեցրեց աղջկան. թվում էր, թե աղջիկը անակնկալ կերպով իր մեջ գտավ ինչ֊որ արատավորություն։ Բացի այդ, մինչև այժմ ֆիզիկական ուժը շարունակ թվում էր նրան ինչ֊որ ստոր ու կոպիտ բան։ Առնական գեղեցկության նրա իդեալը բարեկիրթ սլացիկությունն էր, սակայն տարօրինակ միտքը չէր հեռանում նրանից։ Ռութը չէր հասկանում, թե ինչպես կարող էր ծագել իր մեջ այդ արևկեզ վիզը գրկելու ցանկությունը։ Եվ սակայն՝ ամեն ինչ պարզ էր։ Նա ի ծնե նրբագեղ էր և մարմինն ու միտքը պապակում էին ուժի, որը պակասում էր իրեն։ Բայց աղջիկը չէր գիտակցում այդ բանը․ նա ծիծաղելովգիտեր միայն այն, որ մինչև այժմ ոչ մի տղամարդ չէր հետաքրքրել իրեն այնքան ուժգին, ինչքան այս մեկը,— դուք այնքա՜ն ուժեղ եք։որի անճիշտ խոսակցությունը մերթընդմերթ ականջ էր ծակում։

Աղջկա հայացքը մի պահ կանգ առավ նրա առնական, արևից բրոնզի գույն ստացած, առողջություն և ուժ շնչող ցուլի վզի վրա։ Եվ չնայած նրան, որ նա նստած էր աղջկա առաջ այնպես չփոթված ու հեզ, ձգողական մի ուժ նորից քաշում էր նրան դեպի պատանին։ Աղջկա գլխովըւ հանկարծ մի չարաճճի միտք անցավ։ Նա այնպես պատկերացրեց իրեն, որ եթե գրկի այդ վիզը, նրա ամբողջ ուժն ու հզորությունը կփոխանցվի իրեն։ Այդ միտքը ամաչեցրեց նրան։ Թվում էր, որ աղջիկը անակնկալ կերպով իր մեջ գտավ ինչ-որ արատավորություն։ Բացի այդ, մինչև այժմ ֆիզիկական ուժը շարունակ թվում էր նրան ինչ֊որ ստոր ու կոպիտ բան։ Առնական գեղեցկության նրա իդեալը՝ քնքուշը և նուրբն էր։ Սակայն տարօրինակ միտքը չէր հեռանում նրանից։ Նա չէր հասկանում, թե ինչպես կարող էր ծագել նրանում՝ այդ արևակեզ վիզը գրկելու ցանկությունը։ Եվ սակայն ամեն ինչ պարզ էր։ Նա ի ծնե փխրուն էր և նրա մարմինն ու միտքը պապակում էին ուժի, որը պակասում էր նրան։ Բայց աղջիկը չէր գիտակցում այդ բանը. նա գիտեր միայն այն, որ մինչև այժմ ոչ մի տղամարդ չէր հետաքրքրել նրան այնքան ուժգին, ինչպես այս մեկը, որի անճիշտ խոսակցությունը մերթ ընդ մերթ ականջն էր ծակում։ — Այո, ես առհասարակ ցուլի պես առողջ եմ,— ասաց նա,Իդենը.— եթե հարկավոր լինի, ժանգոտ երկաթն էլ կարող եմ մարսել ժանգոտ երկաթը։ Բայց , բայց այժմ ես, կարծես , անմարսողություն ունեմ։ Ձեր ունեմ. ձեր ասածներից շատ բան ինձ համար անմարսելի է։ Ասեմ, որ ինձ երբեք չեն սովորեցրել այդպիսի բան։ Ես սիրում եմ գրքեր ու բանաստեղծություններ և կարդում եմ դրանք, երբ ժամանակ ունենամ։ Բայց եմ ունենում, բայց ես երբեք նրանց դրանց մասին այնպես չեմ մտածում, ինչպես դուք։ Այդ պատճառով էլ ես մի քիչ դժվարանում եմ խոսել նրանց դրանց մասին։ Ես կարծես լինեմ մի նավաստի եմ անծանոթ ծովում, առանց քարտեզի և կողմնացույցի։ Իսկ կողմնացույցի, իսկ ես ուզում եմ ինձ հաշիվ տալ, թե բանն <...> ինչո՛ւմն է։ Թերևս դուք ինձ օգնե՞ք։ Այդ որտեղի՞ց դուք այդքան բան գիտեք։

— Այո՛Այո, բայց ես ավարտել եմ միջնակարգ դպրոցդպրոցը, որից հետո հաճախել եմ համալսարան, դասախոսություններ լսել...լսել․․․

— Դուք սովորել եք համալսարանո՞ւմ,— հարցրեց նա բացահայտ ապշությսւմբ։ ապշությամբ։ Եվ միանգամից նրանց միջև բացվեց միլիոնավոր մղոններով մղոնների մի տարածություն։

— Ես հիմա էլ սովորում եմ այնտեղ։ Ես անցնում լսում եմ անգլերեն բանասիրության հատուկ դասընթաց։

Տղան չգիտեր, թե ի՛նչ է «բանասիրություն» և այս կետում իր տգիտությունը մատնանշելով հարցրեց.մատնանշելով՝ հարցրեց․

— Որքա՞ն ժամանակ ես պետք է սովորեմ, որ համալսարան մտնեմ։

Աղջիկը որոշեց խրախուսել նրա այդ ձգտումը դեպի գիտելիքները և ասաց։ասաց․

— Դա կախված է նրանից, թե ինչքան եք սովորել առաջ։ Դուք երբե՞ք չեք եղել միջնակարգ դպրոցում։ Հասկանալի է, իհարկե չեք եղել... եղել․․․ իսկ տարրական դպրոցն ավարտե՞լ եք։

— Մինչև ավարտելը ինձ մնում էր ընդամենը երկու տարի,— պատասխանեց նա,— և ես դպրոցից հեռացա։ Բայց ես սովորել եմ՝ միշտ ստանալով պարգևներ։

Եվ իսկույն, իրեն կշտամբելով այդ պարծենկոտության համար, նա այնպես պինդ սեղմեց թիկնաթոռի արմունկներըարմնկակալները, որ նրա մատները, մա տները մղկտացին։ Նույն պահին նա տեսավ, որ մի տիկին մտավ սենյակը։ Աղջիկն իսկույն վեր կացավ նրան դիմավորելու։ Նրանք համբուրվեցին և գրկախառն դիմեցին նրան"։ քայլեցին դեպի Իդենը։ Մարտինը վճռեց, որ նա դա, հավանորեն , աղջկա մայրն է։ Նա բարձրահասակ, խարտյաշ մի կին էր, համաչափ և գեղեցիկ, շքեղ հագնված, ինչպես վայել է մի այդպիսի տան տիկնոջ։ Նրա հագուստի նուրբ գծերը հաճելի էին դիտողի աչքին։ Մարտին Իդենի մտքովն անցան այն կանայք, որոնց նա տեսել էր բեմում։ Հետո նա հիշեց, որ նույն ձևով հագնված այդպիսի պատկառելի տիկինների, նույնպես հագած, նա տեսել է Լոնդոնի թատրոնների նախասրահներում, ուր նա աչքերը չռում էր իր աչքերը նրանց վրա, մինչև որ ոստիկանը նրան դուրս էր անում անում՝ անձրևի տակ։ Դրանից հետո երևակայությունը նրան տարավ Իոկոհամա, Գրանդ-ՕտելՀոթել, ուր նույնպես հեռվից նա տեսել էր այդպիսի տիկինների։ Իսկույն նրա աչքի առաջ եկան Իոկոհամայի, Իոկոհամայի՝ քաղաքի և նավամատույցի հարյուրավոր պատկերներ։ Բայց նա ստիպեց իրեն փակել հիշողության կալեյդոսկոպը գեղադիտակը և կենտրոնացնել ամբողջ ուշադրությունը կենտրոնացնել ներկայի վրա։ Նա Իդենը կռահեց, որ պետք է վեր կենա և ներկայանա. նա դժվարությամբ վեր կացավ թիկնաթոռից թիկնաթոռից՝ զգալով, թե ինչպես խայտառակ կերպով փքվել են իր տաբատի տաբաթի ծնկները։ Նրա ձեռքերը անզոր կախված մնացին, իսկ դեմքը, առաջիկա փորձության մասին մտածելով, մռայլ արտահայտություն ստացավ։