Changes
Քյին ̈ամ ա, քյին ̈ամ, տըեսնում մին քանի մարթ ̇ո ̇ւր ̈անց քոչը վըխճըրներավ, իծերավ, օրիշ հիյվըննըերավ քշ ̇ո ̇ւմ, տանում ըն, տըհանցա մինին ծըեռքեն էլ մին մհակ ա ին ̇ո ̇ւմ, էտ տղեն ասում ա․ «Թա վըեր գյիդ ̈աս էս մհակը հինչի յա, էս ապրանքը լոխ քե յըմ տամ»։ Տղան կարում չի ասե, էտ ծուցեն տիրեվը թա՝ ճը՛ռ, ճը՛ռ, ճը՛ռ, տղան էլ ասում ա․ «Ճըռ֊ճապկե, թըբըղլե»։ Էտ մարթը թա՝ հա՛, տի յա։ Ապրանքը լոխ տամ ա էտ տղեն, էտ տղան էլ առաչն ա անում, տանում պըռըվներեն կոշտը։
===Առյուծ ըսպանող տղան===
Ին ̇ո ̇ւմ ա չին ̇ո ̇ւմ, մին քաղաքում մի շահ ա ին ̇ո ̇ւմ։ Օրերան մին օր էս շահը քյին ̈ամ ա վըերսի։ Քյին ̈ալիս տեսնըմ ա հղըցեն մաչին մին տղա մըեռած, քաշ֊կռըկլավերը աշկերը տ ̇ո ̇ւս տըված, ջ ̈անդ ̈աքը օտում ըն։ Շահը վըերսից կյամ ա, հըրցըփորց ա անըմ, տըեսնըմ, վըեր էտ տղան խմալ ա հ ̈արփ ̈ալ, քյեցալ ընդեղ վըեր, ընգյ ̈ալ, մըեռալ։ Էս պենը գյիդ ̈ալ ̈անը ետը շահը հրաման ա տամ, վըեր ̇ո ̇ւ ̈ան յիրգյիրըմը սօրա ետ հու վըեր խմիշք քաշի, յա պինցնե, կլ ̈ոխը կտրըլական ա։ Տրանա ետն էլ վըեչ մինը խմիշք չի քաշում, ժուղովուրթան հուվը խմիշք ա քաշում, տանըմ ա տեն ածըմ։
Էտ քըղաքըմը մին պառավ կնեգյ ա ին ̇ո ̇ւմ։ Տա ̇ո ̇ւր ̈ան տանը մին փոս ա ք ̈անդըմ, կյինին ընդեղ կյեղըմ։ Էտ պըռավեն մին մադար տղա յա ին ̇ո ̇ւմ, իրեք տըրեկան։ Տղան վըեր կյամ ա տըեռնըմ տասը տըրեկան, պառավը կյինուն ռեխը պեց ա անըմ, խրեգյ֊խրեգյ․ տամ տղեն։ Ս ̇ո ̇ւրթ ̈ա խրեգյ ա տամ, ամմա տղան քանի մըծանըմ ա, էնքան կյինին շատ ա տամ, ամեն հաց ուտելավ մին գրուշկա կյինի յա տամ։ Էս տղան կյամ ա տըեռնըմ տասնըօթ տըրեկան։
Մին օր էլ էս տղան քըղաքավը շոռ ա կյամ։ Շահեն պըլատեն դըրբըզեն կոխկեն էրկու առյուծ ա ին ̇ո ̇ւմ կապած, մինը էքյ, մինը՝ վըերց։ Էս տղան վըեր քյին ̈ամ ա թա պըլատեն դըրբըզեն կոկավն անց կենա, վըերց առյուծն ըռաշկե վըեննավը թխում ա տրա մաշկեն, չոխան ճըղում։ Էտ ղոչճաղ տղան ետ կըտեռնա առյուծեն փռնե, տինի տակեն, մին ծեռքավը երե չին ̈ան փռնե, մին ̈ավը՝ ներքե, ծիքյ տա մաչան կես անե, ընդեղ վըեր քցի, ինքյը քյին ̈ա։
Շահեն ծառանեն վըեր տեսնըմ ըն առյուծն էտ հ ̈ալըմը, քյինամ ըն շահեն խաբար տամ։ Շահը ծեն ա տամ ̇ո ̇ւր ̈ան իմաստուններեն, վըեր քթեն ̈ան առյուծն ըսպընողեն։ Տրանք էլ հիշքան չրչարվում ըն, կարըմ չըն քթենան։ Ետնան էլ ն ̈ազիր֊վեզիրներան ամեն մինին ղարկըմ ա մին շեն, մին քաղաք։ Տրանք էլ շիբըթներավ շոռ ըն կյամ, շոռ, փոխ ու փեշման ետ տըեռնըմ կյամ։ Շահը հինչ անըմ ա, անըմ չի, կարըմ չի քթեն ̈ա, ճարը կտրած, յիրգյիրավը մին ա անըմ, թա հու վըեր առյուծն ըսպընողեն քթեն ̈ա, թըքըվըրութունին կեսը տըլական ա ̇ո ̇ւր ̈ան։
Մին քանե օրանը ետն էս պառավ կնեգյը քյին ̈ամ ա շահեն կոխկը, թա․ «Շահն ապրած կենա, ես կըքթենամ առյուծ ըսպընողեն, մենակ մին պըյմանավ։ Պայմանըս էն ա, վըեր տու քու ասածիտ մին թուխտու յիր ̈ա կյիրիս, ինձ տաս, հանցու ետնան քու ասածետ դաղմիշ չինիս»։ Շահը ճարը կտրած, յոր ա օնում կյիրըմ, թա՝ հու վըեր առյուծ ըսպընողեն քթեն ̈ա, թըքըվըրութունիս կեսը տըլական ըմ ̇ո ̇ւր ̈ան, տակավը ծեռք ա քաշըմ, տամ էտ կնգանը։
Էս պառավը քյին ̈ամ ա, էքյսը ̇ո ̇ւր ̈ան տղան յոր օնում, տանըմ շահեն կոխկը, թա՝ շահն ապրած կենա, էտ ա առյուծին ըսպանողը։ Շահը հըվատըմ չի, թա՝ տի կիճի տղան կըկարե՞ առյուծին մաչան կես անե։ Տրա հետե յել պիրըմ ա էքյ առյուծը պեց թողըմ տղեն յիր ̈ա, թա վըեր կարից ըսպանե, գյիդ ̈ա վըեր էն մինն էլ ա ինքյն ըսպանալ։ Էս տղան հոռ ա անըմ, առյուծին տինըմ տակեն, ծեռքը քցըմ ռեխը, մաչան ճըղըմ, էրկու կես անըմ։ Էս վըեր տեսնըմ ըն, մնամ ըն պլըշած։ Շահը պըռավեն անա հըրցնըմ ա, թա էտ կիճի տղեն էտքան օժը ըշտըղա՞ն ա։ Պառավը մին֊մին պատմըմ ա շահեն վըերսի քյին ̈ալը, մըեռաը տղեն քթեն ̈ալը, ընդրա մըթանալը, առյուծ ըսպանելը։
Շահը պիրըմ ա թըքըվըրութ ̇ո ̇ւնին կեսը տամ էտ տղեն, ախճիգյը փսակըմ նհետը, մին թ ̈ազ ̈ա հրաման տամ, թա․ «Ա՛ ժուղովուրթ, խմիշքը քըշեցեքյ, ամմա խմեցեքյ վըեչ թա վըեր ընգելի մըռնելի հետե, այլ առյուծ ըսպընելի հետե»։
