Changes
/* Գլուխ ութ․ Մառախլապատ գերեզմանոցում */
Սլանում է ոնց քամի, նրան ոչ ոք չի հասել,
Կոշիկը դեղնից դեղին, բաճկոնը վառ քան երկինք,
</poem>
Դղրդացին տեղաշարժված քարերը, դամբարան հորդեց կենդանի ու պայծառ լույսը: Քանդված պատի տեղը փայլեց և այնտեղ Միջանցքի վերջում բացված անցքում երևաց Թոմի գլուխը՝ փետրավոր գլխարկով, իսկ նրա թիկունքում բարձրանում էր բոսոր արևըարևից կարմրած երկնքի ֆոնին: Լույսն անցավ Վարդագույն լույսն ընկավ երեք անշարժ հոբիթների դեմքերով, դեմքերին՝ նրանց վրայից սրբելով դիակային դալկությունը Հիմա թվում էր, որ թե նրանք պարզապես պինդ քնած են:
Թոմը կռացավ, գլխարկը հանեց և երգելով մտավ մութ դամբարանը.
<poem>
</poem>
Սրտաճմլիկ ու երկարատև գոռոցը եղավ նրա երգի պատասխանըճիչ տարածվեց ստորգետնյա միջանցքներում, փլվեցին գերեզմանոցի խորքի կամարները, և լռություն տիրեց:
— Հապա մի արագ դուրս արի գերեզմանի թացությունից,– կարգադրեց Թոմը: — Դեռ պետք է ընկերներիդ արևի տակ դուրս բերենք:
Նրանք դուրս հանեցին Մերիին, Փինին, հետո ՍամինՍեմին: Աչքի պոչով Ֆրոդոն հողակույտի մեջ տեսավ կտրված թաթը, որը խլվլում էր կիսասատկած սարդի նման: Թոմը վերադարձավ կրկին մտավ դատարկ դամբարանը, ու այդտեղից թնդյուն դամբարան. խորքում թնդաց ու ոտնաձայն լսվեց: Դուրս Նա դուրս եկավ մի կապ զենք և ոսկե ու , արծաթե, պղնձե ու բրոնզե, գույնզգույն քարերով դրվագված հին իրեր ձեռքին, բարձրացավ կանաչ գերեզմանաթումբն գերեզմանաթմբի գլուխն ու ավարը թափեց արևավառ խոտերի վրա:
<poem>
Չար մշուշը քամու հետ չքացել է, էլ չի՛ գա:
</poem>
Եվ ի անասելի ուրախություն Ֆրոդոյի, երեքն էլ վեր կացան, ձգվեցին, աչքները տրորեցին ու ոտքի թռան: Նրանք զարմացած նայում էին նայեցին Ֆրոդոյին ու Թոմին, որ որոնք ամբողջ հասակով կանգնել էին նրանց գլխավերևում ու նայում էին իրենց , ապա ապշած նայեցին միմյանց՝ չհասկանալով թե այդ ինչ կեղտոտ-սպիտակ քրջերին քրջեր են հագներին ու ոսկե զարդերինզարդեր՝ գլխներին:
— Էս ի՞նչ նորություններ են,— ուզում էր սկսել Մերին, թափահարելով Մերին՝ շոշափելով գլխին թեք դրված թագով գլուխըթագը: Հանկարծ նա Բայց հանկարծ սսկվեց ու աչքերը փակեց: — Այո, հիշում եմ, ինչ եղավ,— խուլ փսփսաց նա: — Գիշերը նրանք հյուսիսից վրա տվեցինհյուսիսից՝ Քարն Դումից (Անգմար թագավորության մայրաքաղաք, նրանց թիվ այսուհետ՝ գահանիստ ամրոցը) ու համար չկարմեզ գլխովին ջախջախեցին: Նիզակը խրվեց իմ սիրտը,— նա կուրծքը բռնեց: — Դե չէ, սա ի՞նչ բան է,— գոռաց նա նա՝ դժվարությամբ գլուխը բարձրացնելով: — Ոնց որ Երևի երազ լինիեմ տեսել... Ուր Ո՞ւր էիր կորել, Ֆրոդո...
— Երևի ճանապարհից շեղվել եմ,— պատասխանեց Ֆրոդոն: — Բայց ավելի լավ է այդ մասին չհիշենք: Եղածն անցած է: Իսկ հիմա՝ ճանապարհ ընկնենք:
— Ի՞նչ ճանապարհ, տեր իմ,— բացականչեց ՍամըՍեմը,— ես ինչ է, տկլո՞ր եմ գնալու: — Նա գլխից գցեց թագը, գոտին, մատանիները, վրայից պոկեց սավանը և սկսեց խոտերի մեջ աչքերով փնտրել, փնտրել՝ ասես սպասելով ինչ-որ մոտիկ տեղ տեսնել իր հոբիթական հագուստը՝ բաճկոնը, տաբատը, թիկնոցը:
— Իզուր մի փնտրեք ձեր հագուստը, միևնույնն է, չեք գտնի,— ասաց Թոմը դամբանաբլուրից վայրկենապես ցած թռչելով և հոբիթների շուրջը պար գալով, ասես ոչինչ չէր եղել: Նայելով Թոմի ուրախ ու կայծկլտուն աչքերին՝ հոբիթներն իսկապես սկսեցին հավատալ, որ ոչինչ էլ չի եղել:
— Էդ ինչու՞ չփնտրեմ,— զարմացավ Փինը Փինը՝ ուրախ տարակուսանքով, նայելով պար եկող Բոմբանդիլին: , — Բա ո՞նցի՞նչ անեմ:
Թոմը միայն գլուխն օրորեց:
— Ավելի լավ է՝ ուրախացեք, որ այս աշխարհ եք դուրս եկել անդառնալի խորքերից. մոլեգին հոգեառներից փրկություն չկա: Գերեզմանների խավար փոսերում Արևի տակ տաքացեք, թոթափեք ձեր վրայից գերեզմանային փոշին և խոտերի մեջ մերկ մնացեքվազվզեք... Իսկ ես գնացի Թոմն այդ ընթացքում կգնա որսի:Նա լանջով ներքև սլացավ՝ երկու մատով սուլելով ու երգելով: Ֆրոդոն հայացքով ուղեկցեց նրան, մինչև որ Թոմը թեքվեց հարավ ու կորավ կանաչ ձորակում: Իսկ երգն այսպիսին էր.
— Հապա վերցրեք Ահա և ձեր ձիերըձիուկները,— ասաց Թոմը: — Այս խեղճերը ահաբեկվել են և ձեզնց փախել են՝ տերերին լքել են: Ձիերի քիթը քամուն է, հենց հոգեառների հոտն առան՝ վայրկենապես կչքվեն: Բայց նրանց հայհոյել չի կարելի... Ո՞վ է տեսել, որ ճամփորդն ինքն իրեն գցի գերեզմանոց: Գուցե հոբիթները պետք է ձիերից սովորե՞ն: Տեսնու՞մ ես, սրանց բեռն ու բարձը տեղն է: Կեցցեք, ձիուկներ... Լավ էլ հոտառություն ունեն՝ փախել են հոգեառներից, ստորգետնյա անողոք մահից... Ոչ, նրանց հայհոյել չի կարելի:
— Իսկ վեցերորդն ու՞մ համար է,— հարցրեց Ֆրոդոն:
