Changes
/* Երգ տասնվեցերորդ */
===Երգ տասնվեցերորդ===
<poem>
Ո՛վ սնոտի ազնվություն մեր արյան,
Եթե քեզնով պարծենում են աշխարհում,
Ուր մեր սերը խեղաթյուրվում է այնքան,
Ամենևին չեմ զարմանա այդ բանից.
Զի երկնքում, ուր միտումը չի խեղվում,
Ես էլ մի պահ հպարտացա դրանից։
Դու նման ես շուտ կարճացող լոդիկի.
Եվ եթե դու չնորոգվես օր առ օր,
Ժամանակի մկրատը քեզ կկտրի։
Այնժամ խոսել սկսեցի ես «դուք»–ով,
Որ գործածվեց նախ և առաջ Հռոմում,
Բայց գործածվեց նվազ երկար տևանքով։
Բեատրիչեն, որ քիչ հեոու էր կանգնած,
Ժպտաց, ինչպես նա, ով հազաց, երբ տեսավ
Ջինեվրայի առաջին մեղքը գործած։
Ես ասացի. «Դուք իմ հայրն եք թանկագին,
Դուք ինձ ներքին ուժ եք տալիս խոսելու,
Դուք ինձ շատ եք բարձրացնում իմ աչքին։
Հոգիս այնքան երջանկությամբ է արբշիռ,
Որ լավ է, որ չի բեկվում ու փշրվում
Հորձանքի տակ իր ցնծության ծայրալիր։
Արդ ասացեք, ո՛վ նախահայր իմ քաղցրիկ,
Ովքե՞ր էին ձեր նախնիներն հինավուրց,
Ե՞րբ ծնվեցիք և մանկությանն անցկացրիք։
Այն ժամանակ փարախը սուրբ Հովհաննի
Որքա՞ն էր, և որո՞նք էին նրա մեջ
Գերդաստաններն ամենամեծ ու հայտնի»։
Ինչպես հուրը սաստկանում է հողմերից,
Այսպես տեսա, որ շողյունը այն հոգու
Ուժեղացավ իմ փաղաքշող խոսքերից։
Նա իմ աչքին դարձավ անչափ գեղեցիկ,
Եվ ավելի քաղցր ու քնքուշ մի ձայնով,
Սակայն ոչ մեր բառուբանով ընթացիկ,
Ասաց. «Ողջոյն ավետելու օրվանից
Մինչև, օրն այն, երբ մայրըս, որ սուրբ է արդ,
Բեռնաթափվեց և ազատվեց ինձանից,
Այս աստղը հինգ հարյուր ութսուն անգամներ
Վերադարձավ նոր ի նորո շողալու
Թաթերի տակ իր Առյուծի զուգընկեր։
Իմ նախնիքն ու ես ծնվել ենք այն տեղում,
Որ գտնվում է թաղի մեջ հինավուրց,
Ուր տարեկան ձիարշավներ են լինում։
Նախնյացս մասին այսքան կարող եմ ասել.
Թե նրանք ով և որտեղից են եկել՝
Ավելի է հարմար լռել, քան խոսել։
Մարսից մինչև Բատիստ թիվը այն անձանց,
Որ զենք կրել կարող էին, կազմում էր
Մեկ հինգերորդն հիմա ապրող բնակչաց։
Բայց քաղաքը, որ արդ խառն է Ֆիգգինից,
Չերտալդոյից, Կամպից եկած մարդկանցով,
Այն ժամանակ զերծ էր ամեն խառնուրդից։
Լավ կլիներ, որ այդ մարդիկ լինեին
Ձեզնից անջատ, և Գալուցցոն ու Տիեսպիան
Գտնվեին ձեր հեռավոր սահմանին,
Քան լինեին ձեր մեջ, և դուք տանեիք
Ագուլյացու կամ Սինյացու պես մարդկանց,
Որ անում են խարդախության ու կեղծիք։
Եթե ճամփից շեղված դասը հոգևոր
Կայսեր հանդեպ ժանտկեն մորու չլիներ,
Այլ ազնիվ ու բարի լիներ նման մոր,
Ապա նա, ով հարստացել է փողով,
Կաճապարեր վերադառնալ Սեմիֆոնտ,
Անդ ուր պապն իր ման էր գալիս մաղախով։
Մոնտեմուռլոն դեռ կլիներ Կոմսերին.
Չերկիները կմնային Ակոնում,
Բոնդելմոնտիք էլ Գրիեվում հովտային։
Տարբեր տեսակ մարդկանց անվերջ խառնուրդից
Սկսեց քաղաքն այլասերվել ու տուժել,
Ինչպես մարմինն է տուժում խառն ուտեստից։
Եվ կույր ցուլը ավելի շատ է ընկնում,
Քան կույր գառը, և շատ հաճախ սուրը մեկ
Հինգ սուրերից ավելի լավ է կտրում։
Եթե գիտնաս թե, Ուրբիսալն ու Լունին
Ինչպես կորան և թե ինչպես են կորչում
Իրենց հերթին Սինիգալյան ու Կյուզին,
Քեզ չի թվա արտասովոր ու նոր բան
Լսելը, թե ազգատոհմեր են կորչում,
Զի քաղաքներն անգամ անեն մի վախճան։
Ինչ որ ձերն է, կրում է սաղմը մահվան,
Ինչպես և դուք, թեև այդ չի երևում
Ամեն բանում, զի կարճ է կյանքը մարդկանց։
Եվ ինչպես որ լուսնի երկինքը ծածկում
Ու բացում է ծովափերը փոխնիփոխ,
Այսպես Բախտն էլ Ֆլորենցիան է դարձնում։
Մի զարմանար հիմա, ինչ որ ես կասեմ
Մեծատոհմիկ ֆլորենտացոց մասին հին,
Որոնց համբավն արդեն դարձել է նսեմ։
Տեսա Ուգի, Ալբերիկի, Օրմաննի,
Կատելլինի, Ֆիլիպպի և Գրեչի
Տոհմերն ընկած, որոնք էին անվանի։
Սանելլա և Արկա հին ու մեծարգի
Տոհմերի հետ տեսա տոհմերը նաև
Սոլդանյերի, Արդինգի և Բոստիկի։
Դարպասի մոտ,— ուր ապրողներն այժմյան
Այնքան նենգ ու դրուժան են, որ շուտով
Կհասցնեն նավը իսպառ կործանման,—
Մի ժամանակ ապրում էին Ռավինյանք,
Որոնցից է սերել հայտնի կոմս Գուիդոն
Եվ նրանք, որ անվանվեցին Բելլինչյանք։
Պրեպանց տոհմը կառավարել լավ գիտեր,
Իսկ Գալիգայք իրենց տան մեջ ունեին
Սրի ոսկե դաստապաններ ու կոթեր։
Մեծազոր էր Պիլյանց տոհմը, մեծ էին
Ջոկիք, Գալլիք, Սակկետտիք և Ֆիֆանտիք,
Եվ նրանք, որ կեղծից ամոթ զգացին։
Այն, բունն, ուրկից ծնունդ առան Կալֆուչչիք,
Ամրապինդ էր, բազմած էին բարձրագահ
Աթոռներին՝ Արիգուչչիք ու Սիձիք։
Օ ի՛նչ հզոր էին նրանք ու հարգի,
Որոնք հիմա կործանված են, և ինչքան
Ֆլորենցիան շենցրին գնդերը ոսկի.
Այսպես շենցում էին նախնիքը նրանց,
Որոնք հիմա հենց որ ժամն է դատարկվում,
Հավաքվում ու խրախճանում են անսանձ։
Ժպիրհ տոհմը, որ ետևից փախչողի
Ժանտանում է և գառան պես հեզանում
Հանդեպ ատամ կամ քսակ ցույց տվողի,
Բարձրանում էր իր ստորին վիճակից.
Բայց Ուրերտին Դոնատոյին դուր չեկավ,
Որ աներն իր դարձավ նրանց ազգակից։
Կապոնսակկոն եկել ընկել էր Շուկան
Ֆիեզոլից. քաղաքացի էին լավ
Դարձել նաև Ինֆանգատոն ու Ջուդան։
Տարօրինակ, բայց ստույգ բան քեզ ասեմ.
Քաղաքամուտ մի դուռը հին պարսպի
Անվանվել է Պերա տոհմիցը նսեմ։
Ով կրում է զինանշանը գողտրիկ
Մեծ բարոնի (որի անունն հիշվում է
Սուրբ Թովմասի տոնական օրն երջանիկ),
Նրանից է ասպետություն ստացել,
Թեև նա, որ ոսկերիզով այն պատեց,
Ժողովուրդի հետ է այսօր միացել։
Ծաղկում էին Իմպորտունիք, Գալտրոտտիք,
Եվ Բորգոյում նրանք հանգիստ կապրեին,
Եթե երբեք չունենային նոր դրացիք։
Այն տոհմը, որ փորձանք բերեց ձեր գլխին՝
Արդարացի իր զայրույթի պատճառով,
Եվ վերջ դրեց հաշտ ու խաղաղ ձեր կյանքին,
Յուրայնոց հետ հարգըված էր բոլորից։
Ո՛վ Բոնդելմոնտ, ինչո՞ւ այլոց դրդումով
Փախուստ տվիր հարսանեկան հանդեսից։
Ով տխուր է, հիմա, հրճվանք պիտ զգար,
Եթե Էմա գետում խեղդված լինեիր,
Երբ առաջին անգամ քաղաք դու եկար։
Բայց հարկ է, որ մի զոհ աներ Ֆլորենցիան
Հին Կամուրջը պահող Մարսի բեկորին,
Երբ օրերն իր խաղաղության վերջացան։
Այս և սրանց նման ուրիշ տոհմերով
Ֆլորենցիան իմ ժամանակ ապրում էր
Բոլորովին անդորր, անցավ, անխռով։
Ժողովուրդը այնքան փառքով էր օծված
Այն ժամանակ, որ շուշանը նիզակի
Ծայրով երբեք գլխիվայր չէր շուռ տրված,
Ոչ էլ կարմրած կռիվներից քաղաքի»։
</poem>
===Երգ տասնյոթերորդ===
===Երգ տասնութերորդ===
