Changes
/* Երգ տասներեքերորդ։ Մարտ նավերի մոտ */
== Երգ տասներեքերորդ։ Մարտ նավերի մոտ ==
<poem style='margin:0ex 5ex'>
{{տող|1}}Տըրոյացոց և Հեկտորին Զևսը դեպի նավատորմիղ
Մոտեցնելով, թողեց այնտեղ նըրանց անդուլ մաքառման մեջ
Եվ ինքն աչքերն իր լուսալիր շուռ տըվեց ժանտ պատերազմից
Ու նայում էր դեպի երկիրը ձիավարժ թըրակացոց,
Եվ միսացոց մըրցամարտիկ և անվանի ձիակըրթաց,
Որոնք ապրում են սոսկ կաթով և արդարներն են մարդկանց մեջ:
Փայլակնացայտ աչքերն այլևս դեպի Տրոյա չէր դարձընում,
Որովհետև չէր կարծում նա, որ մեկն անմահ աստվածներից
Սատարելու պիտի գընա տըրոյացոց կամ աքայանց։
{{տող|10}}Սակայն կույր չէր Պոսեյդոնը՝ երկրասասան արքան ահեղ.
Թըրակիայի անտառախիտ Սամոս լեռան վըրա նըստած,
Ամենաբարձըր կատարին, դիտում էր նա հիացմունքով
Գուպարն ահեղ. Իդան ամբողջ պարզեր ևում էր այդտեղից,
Երևում էր և՛ Տըրոյան, և՛ նավատորմն աքայեցոց:
Ծովից ելած նըստել այնտեղ ու ցավում էր աքյանց համար
Տըրովներից նըկուն եղած և զայրանում Զևսի վըրա։
Նա վեր կացավ հանկարծակի ու վայր իջավ ապառաժուտ
Բարձըր լեռնից ըշտապ-ըշտապ, և բարձրաբերձ անտառ ու լեռ
Դողում էին անմահական ոտքերի տակ Պոսեյդոնի:
{{տող|20}}Երեք հըսկա քայլ արավ նա ու չորրորդին տեղը հասավ-
Էգաս, որտեղ բարձրանում էր իր ապարանքն ըսքանչագեղ,
Ծովի խորքում, ոսկեկառույց, լուսաքանդակ, հավերժ անեղծ։
Պոսեյդոնը այնտեղ իսկույն կառքին լըծեց պղնձասմբակ
Երիվարներն իր ոսկեբաշ, սըրաթըռիչ և օդապար.
Հագավ զենքերը ոսկեզարդ և առնելով գեղեցկահյուս
Մըտրակն ոսկի՝ կառքը ցատկեց ու ճեղքեց ծովն ալեծածան։
Կետերն իրենց որջից ելած, հավաքվելով ամեն կողմից
Կայտռում էին իրենց հըզոր թագավորի կառքի չորս դին.
Բացվում էր ծովն ուրախությամբ, արշավում էր կառքը նըրա,
{{տող|30}}Ու չէր թըրջվում բոլորովին տակից առեղն պղնձաձույլ:
Գընում էր նա այդպես ըշտապ դեպի նավերն աքայեցոց:
Կա մի քարայր լայնածավալ այնտեղ, ծովի խոր հատակում,
Առապարուտ Տենեդոսի և Իմբրոսի միջև ընկած,
Ու կանգնեցրեց ձիերն՝ ահեղ Պոսեյդոնը երկրադըղորդ։
Արձակելով նըժույգներին՝ աստվածյան ներ տըվեց նըրանց
Եվ ոտքերին նըրանց ոսկի ոտնակապեր անցկացրեց նա
Անլուծելի, որ ըսպասեն այնտեղ իրենց թագավորին.
Իսկ Պոսեյդոնն ինքը դիմեց դեպի բանակն աքայեցոց:
Տըրոյացիք միահամուռ, նըման բոցի ու փոթորկի,
{{տող|40}}Մըռընչալով ու գոռալով գընում էին Հեկտորի հետ՝
Նավատորմիղն աքայեցոց գըրավելու հույսով հաստատ
Եվ ջարդելու, կոտորելու աքայեցոց զորքը բոլոր:
Բայց Պոսեյդոնն աշխարհակալ, երկրասասան ելած ծովից
Հորդորում էր արգիացոց՝ Կալքասի ձայնն ու դեմքն առած
Եվ նախ այսպես ասաց երկու Այաքսներին ինքնահորդոր.
«Ո՛վ Այաքսներ, դո՛ւք միմիայն պիտի փըրկեք աքայեցոց,
Մի՛ մոռանաք, որ քաջ եք դուք և խուճապի մի՛ մատնըվեք,
Ես ուրիշ տեղ երկյուղ չունեմ տըրովներից անպարտելի,
Որ խուռնամբոխ անցան հիմա բարձրակառույց ձեր պարըսպից,
{{տող|50}}Զի ամրաբարձ աքայեցիք բոլորին էլ դեմ կըդընեն։
Այստեղի՛ց եմ վախենում ես, որ մի փորձանք գա մեր գըլխին,
Որտեղ Հեկտորն է մոլեգնոտ, բոցատեսիլ զորավարում,
Նա՛, որ որդին է հոխորտում լինել հըզոր Արամազդի։
Բայց երանի՜ աստվածներից մեկը կորով ներշընչեր մեզ,
Որ օրինակ լինեիք դուք ուրիշներին ձեր քաջությաբ,
Այն ժամանակ ձեր նավերից նըրան հեռո՛ւ կըվըռընդեք,
Նույնիսկ եթե նըրանդ ըրդի ինքն Արամազդը Ոլիմպյան»:
Այսպես ասաց երկրասասան աշխարհակալն ու մականով
Հարվածելով Այաքսներին, լըցրեց նըրանց մեծ զորությամբ,
{{տող|60}}Աշխուժացրեց, թեթևություն տըվեց նըրանց անդամներին:
Բազեի պես արագաթև, որ վեր ցըցված բարձըր ժայռից
Դեպ դաշտավայր է խոյանում ուրիշ թըռչուն հալածելու՝
Պոսեյդոնը Այաքսներից սավառնաթև սուրաց հեռու:
Նախ Ոյիլյան Այաքսն էր, որ ճանաչեց մեծ Պոսեյդոնին
Եվ դառնալով Տելամոնյան մեծ Այաքսին` ասաց նըրան.
«Նա, որ հիմա մեզ հորդորեց նավերի մոտ մարտընչելու
Հարցուկի դեմք առած՝ հըմա–ըղձապատում Կալքասը չէր,
Այլ մի աստված ոլիմպական, որին իսկույն ճանաչեցի
Թեթևընթաց իր ոտքերից, երբ հեռացավ նա մեր մոտից:
{{տող|70}}Աստվածներին, ուր էլ լինի, կարելի է հեշտ ճանաչել։
Ես իմ կըրծքում ըզգում եմ նոր ուժ ու կորով գուպարելու.
Վարից ոտքերս ու ձեռքերըս վերից՝ կարծես թինդ են առնում»:
Տելամոնյան Այաքսն արագ նըրան այսպես պատասխանեց.
«Ի՛մ էլ ահա բազուկները խայտում են իմ նիզակի շուրջ.
Ուժըս հորդել, և ոտքերըս կարծես առել տանում են ինձ,
Ու վառվում եմ ինքըս մենակ մենամարտի մըտնել խիզախ
Պրիամոսի շըքեղ որդու՝ ամեհաշունչ Հեկտորի հետ»։
Այսպես, երկու Այաքսները խոսում էին իրարու հետ
Լի ավյունով պատերազմի, որ ներշընչեց նըրանց՝ աստված։
{{տող|80}}Պոսեյդոնը խըրախուսեց ետ մընացող աքայեցոց,
Որոնք հանգիստ էին առնում կանգնած իրենց նավերի շուրջ:
Նըրանք հոգնել էին սաստիկ պատերազմի տաժանքներից,
Եվ տեսնելով տըրոյացոց, որ խուռնամբոխ խուժում էին
Պարըսպից ներս՝ լըցվում էին նըրանց աչքերն արտասուքով,
Քանզի այնպես էին կարծում, թե էլ մահից չեն ազատվի:
Բայց հեշտությամբ ոգևորեց Պոսեյդոնն այդ գընդերը գոռ,
Խըրախուսեց նախ և առաջ Լեիդոսին ու Տևկրոսին,
Դեիպիրին և Թոասին, Պենելիոսին դյուցազնական,
Անտիլոքին ու Մերիոնին՝ պատերազմի քաջահըմուտ,
{{տող|90}}Որոնց արքան խըրախուսիչ այս թևավոր խոսքերն ասաց.
«Ամոթ է ձեզ, ո՛վ քաջառույգ երիտասարդ աքայեցիք,
Դո՛ւք եք հույսըս՝ ձեր քաջությամբ նավերը մեր ազատելու,
Իսկ եթե դուք հեռու քաշվեք ու ձեռընթափ լինեք մարտից՝
Տըրոյացոց ձեռքով այնժամ մոտ է օրը մեր պարտության։
Ո՛վ աստվածներ, մի ահավոր ու մեծ հըրաշք եմ տեսնում ես,
Որը բընավ չէի կարծում թե պիտի գար ու կատարվեր:
Մեր նավերին են մոտեցել, հասել ահա՛տըրոյացիք,
Որոնք առաջ նըման էին փախըստական եղնիկների,
Որ վեհերոտ՝ չախկալներին և ինձերին ու գայլերին
{{տող|100}}Կեր են դառնում թավ անտառում այստեղ-այնտեղ թափառելով:
Այդպես էին տըրոյացիք, որ սիրտ չէին անում նույնիսկ
Դիմադրելու աքայեցոց բազուկներին և զորության:
Իսկ այժմ հեռու Իլիոնից՝ կըռվում են մեր նավերի մոտ,
Քաջալերված Ատրիդեսի և զորքերի թուլությունից,
Որոնք նըրա հետ գըժտրված՝ էլ չեն ուզում պաշտպան կանգնել
Արագընթաց նավատորմին ու ջարդվում են նավերի մոտ։
Ու թեպետև ճըշմարտապես հանցավոր է Ատրիդ արքան,
Որ արագոտն Աքիլլեսին արհամարհեց անարգաբար,
Բայց այդ պատճառ թող չըլինի, որ մենք կըռվից հեռու քաշվենք.
{{տող|110}}Այլ պետք է որ ջանանք ընդփույթ դարման տանել մեր վընասին,
Քանզի հեշտ է ազնիվ մարդկանց վիրավորված սիրտը բուժել։
Ուստի պետք չէ, որ թուլանաք և մոռանաք կորովը ձեր,
Դուք, որ ջիղն եք մեր բանակի ու քաջերն եք քաջերի մեջ:
Չեմ զարմանում, որ վախկոտն է փախչում կըռվից, բայց ձեր հանդեպ
Ես ի սըրտե զայրացած եմ, վատահոգի՛ կընամարդիկ,
Ձեր թուլությամբ վըտանգը դուք է՛լ ավելի եք մեծացնում:
Թո՛ղ ձեզանից յուրաքանչյուրն ամոթ ըզգա իր սըրտի մեջ
Եվ ինքն իրեն հանդիմանի, զի մեծ կըռիվ պայթեցահա:
Ահեղագոռ Հեկտորն արդեն նավերի շուրջն է մարտընչում՝
{{տող|130}}Փըշրած դըռներն ու խորտակած սողնակները երկայնաձիգ»։
Երկրասասան աստվածն այսպես ոտքի հանեց աքայեցոց:
Այաքսների շուրջը նորից խըռնըվեցին գընդերը գոռ,
Որոնց ո՛չ ինքն Արեսը բուռն, ո՛չ Աթենասն ամբոխավար
Եթե այնտեղ գըտնըվեին- նըրանց չէին արհամարհի,
Զի այրընտիր նահատակներ էին կանգնած կազմ ու պատրաստ՝
Տըրոյացոց և դյուցազնյա Հեկտորի դեմ ճակատելու:
Շըփվում էին՝ տեգը տեգի և սաղավարտ սաղավարտի,
Վահանները՝ վահանների, մեկ ասպարին մյուսը հենած,
Եվ մարդ մարդու՝ ձիագիսակ ցըցունքներով խորանափայլ
{{տող|140}}Կորդակները կորդակների՝ այնքան որ խիտ էին կանգնած։
Նիզակները հոխորտագին իրենց ձեռքի մեջ ճոճելով
Նըրանք զինված ու բոցավառ գընում էին գուպարելու:
Նախ տըրոյանք հարձակվեցին. կորդակաճոճ Հեկտորն էր քաջ
Նըրանց առաջն ընկած գընում, ինչպես ժայռից պոկված մի վեմ,
Որին հեղեղն ահեղասաստ գըլորում է բարձունքներից,
Խորտակելով ապառաժի կապերը՝ հորդ իր հորձանքով։
Ու գահավեժ բարձրությունից գըլորվելով գալիս է նա,
Դըղըրդում է անտառն իր տակ, բայց գըլորվում է անարգել
Մինչև հասնում է դաշտավայրն ու կանգ առնում իր ընթացքից։-
{{տող|140}}Այդպես Հեկտորն էր ըսպառնում կոտորելով հասնել մինչև
Ծովն ըսպիտակ, նավատորմիղն ու վըրաններն աքայեցոց։
Բայց իր ճամփին դեմ առնելով ընդդիմադիր փաղանգների՝
Կանգ առավ նա, իսկ աքայանք նըրա առաջն ելան վազքով —
Նիզակներով զինված համակ ու երկսայրի սուսերներով,
Վըրա ընկան, և Հեկտորը սասանելով՝ տեղի տըվեց
Եվ իր զորքին ահեղագոչ ձայնով այսպես որոտաց նա,
«Ամո՛ւր կացեք, տրոյացիներ, լիկիացի՛ք և դարդանյանք,
Քանզի երկար դեմ դընել ինձ անկարող են աքայեցիք
Նույնիսկ եթե ամբարտակի նըման ամուր լինեն նըրանք,
{{տող|150}}Որովհետև հույս ունեմ ես, որ աքայանք իմ նիզակից
Տեղի պիտ տան, եթե իրոք ամենազորն աստվածներից՝
Ահեղամռունչ այրն Հերայի՝ Արամազդն ինձ դըրդեց ի մարտ»:
Ասաց Հեկտորն, ու բոլորի սիրտն ու հոգին բոցավառեց:
Նըրանց մեջ էր Դեիփոբոսը՝ սեգ որդին Պրիամոսի,
Որը փըքված ինքն իրեն մեջ՝ անց էր կացել փոքր-ինչ առաջ,
Հասակն ամբողջ ծածկած հըսկա ու հաստաբեստ իր վահանով:
Նըշան ասավ նըրան փայլուն իր նիզակով Մերիոնեսն
Ու անվըրեպ զարկեց նըրա արջառամորթ մեծ վահանին,
Բայց չըծակեց վահանը հաստ, այլ կոտըրվեց տեգն իր բընից։
{{տող|160}}Դեիփոբոսը իրենից հեռացրեց իր վահանն իսկույն
Քաջամարտիկ Մերիոնեսի հաղթ աշտեից սարսափահար
Բայց դյուցազն այն փախավ մըտավ ընկերների բազմության մեջ
Հույժ բարկացած, որ կորցըրեց թե՛ հաղթություն և թե՛ նիզակ:
Գընաց դեպի նավերը նա ու վըրաններն աքայեցոց՝
Բերելու նոր երկար մի տեգ, որ թողել էր իր վըրանում:
Կըռվում էին մյուսները գոռ աղաղակով և աղմուկով։
Տելամոնյան Տևկրոսը նախ ըսպանեց այր մի քաջազեն՝
Մենտորյան հաղթ Իմբրիոսին, որ աքայանց գալուց առաջ
Բընակվում էր Պեդեոնում, ամուսնացած Պրիամոսի
{{տող|170}}Հարճիցծ ընված գեղեցկատես Մեդսիկասդե աղջը կահետ:
Բայց երբ եկան դանայեցոց ճոճուն նավերն, այնժամ նորից
Իլիոն դարձավ և մեծ անուն էր հանել նա տըրոյանց մեջ՝
Պրիամոսի մոտ ապրելով և սիրվելով որդու նըման։
Արդ, ականջի տակից նըրա՝ Տելամոնյան Տևկրոսը քաջ
Զարկեց երկար իր նիզակով, և նա ընկավ հացենու պես,
Որը հեռվից երևում էր կանգնած բարձըր բըլրի վըրա
Եվ գետին է թափում նա իր սաղարթները պըղընձահար:-
Այդպես ընկավ նա դիտապաստ, ու շաչեցին զենքերն իր շուրջ:
Վըրա վազեց Տևկրոսն իսկույն նըրա զենքերն ավարելու.
{{տող|180}}Այդ տեսնելով՝ Հեկտորն ահեղ հուժկու աշտեն իր արձակեց,
Բայց շուռ եկավ Տևկրոսն արագ ու մահապուրծ եղավ տեգից,
Որը դիպավ Ամփիմաքի՝ որդուն Ակտոր Կտեադի,
Կըրծքին, երբ նա մարտ էր մըղում, ու վայր ընկավ մեծ թընդյունով։
Վազեց Հեկտորն ավարելու պերճ սաղավարտն Ամփիմաքի։
Այաքսն այնժամ իր շողշողուն աշտեն նետեց նըրա վըրա,
Բայց չըհասավ տեգը մարմնին, որ զըրահված էր պըղընձով,
Այլ բախվելով Պրիամյանի վահանի կուռ կումբին ուղիղ՝
Հուժկու ուժով հըրեց նըրան, և Հեկտորը ետ- ետ գընաց,
Թողած այնտեղ երկու դիակ, որոնց տարան աքայեցիք:
{{տող|190}}Ամփիմաքին Ստիքիոսը և Մենեսթեսը դուցազարմ՝
Իշխանները աթենացոց՝ տարան բանակն աքայական.
Իսկ Իմբրոսին առին տարան Այաքսները վըրեժխընդիր:
Ինչպես երկու հաղթ առյուծներ, որ գամփռերից սըրաժանիք
Հափըշտակած այծին դեպի մացառուտներն են փախցընում,
Գետնից բարձըր բըռնած ավարն իրենց հուժկու ծընոտներով,-
Այդպես նըրան վեր բարձրացրած Այաքսները ահեղագոռ
Առին տարան ու զենքերը նըրա բոլոր կողոպտեցին։
Եվ Ոյիլյանն Ամփիմաքի մահվան վըրեժը լուծելով՝
Կըտրեց գըլուխն ու գըլորեց գընդակի պես դեպի ամբոխ,
{{տող|200}}Որը գընաց և Հեկտորի ոտքերի մոտ ընկավ գետին։
Այդ սոսկալի գոտեմարտում թոռան ընկնելը տեսնելով՝
Պոսեյդոնի սիրտը սաստիկ ցավեց, ու նա խիստ զայրացավ,
Ու սըլացավ դեպի նավերն ու վըրաններն աքայեցոց,
Հորդորելու համար նըրանց՝ դավ նյութելով տըրոյանց դեմ։
Պոսեյդոնի առաջն ելավ Իդոմենեսն աշտենավոր,
Երբ մըտերիմ մի ընկերոջ մոտից էր նա վերադառնում,
Որին դեռ նոր էին բերել սըրունքներից վիրավորված,
Եվ հանձնելով բըժիշկներին, որ դարմանեն վերքը նըրա՝
Իր վըրանն էր վերադառնում՝ նորից կըռվի մեջ մըտնելու։
{{տող|210}}Հանդիպելով Իդոմենին՝ Պոսեյդոնը ասաց նըրան
(Անդրեմոնի Թոաս որդու ձայնով` նըրա դեմքը առած,
Որը ամբողջ Պլևրոնում ու բարձրաբերձ Կալիդոնում
Էտոլացոց իշխանն էր մեծ ու հարգվում էր աստըծու պես).
«Կրետացոց պետ Իդոմեն, ո՞ւր գընացին այն մեծամիտ
Սպառնանքներն, որ աքայանք տալիս էին տըրոյացոց»:
Կրետացոց պետ Իդոմենն այսպես նըրան պատասխանեց.
«Թոաս, ոչ ոք, իմ կարծիքով, մեղավոր չէ այդ բանի մեջ.
Բոլորս էլ լավ գիտենք կըռվել, հըմուտ ենք քաջ պատերազմի.
Չըկա մեր մեջ ոչ մի վախկոտ ու վատորեն կըռվից փախչող,
{{տող|220}}Այլ, երևի, հաճելի է գերահըզոր Զըրվանյանին,
Որ Արգոսից հեռու, անշուք, կորչեն այստեղ աքայեցիք:
Բայց դու, Թոաս, որ առաջ էլ մի մարտագոռ մարտիկ էիր,
Ու սիրտ էիր տալիս, երբ որ տեսնեիր թույլ ուրիշներին,
Մի՛ դադարի նաև հիմա եռանդ և ուժ ներշընչելուց»։
Պոսեյդոնը՝ գետնադըղորդ արքան այսպես պատասխանեց.
«Տըրոյայից, Իդոմենես, ողջ ու առողջ ետ չի՛ դառնա
Այն մարդը, որ այսօր կամքով ետ է քաշվում պատերազմից,
Այլ շըներին առ ու ավար, և կերակուր դառնա պիտի։
Բայց դու զենքերդ առ և արի, պարտավոր ենք փութալ և մենք,
{{տող|230}}Ու թեպետև երկու հոգի՝ գուցե օգուտ կարենանք տալ,
Քանզի թույլերն անգամ եթե միավորվեն՝ կըզորանան,
Իսկ մենք գիտենք և կարող ենք քաջերի դեմ կըռվել նույնիսկ»։
Աստվածն այսպես ասաց նըրան ու դեպի մարտ վերադարձավ.
Իսկ Իդոմենն արագաքայլ հասավ վըրանն իր բարեկերտ,
Հագավ, կապեց զենք ու զըրահ, և առնելով երկու մըկունդ՝
Վըրանից դուրս թըռավ նորից ու գընում էր կայծակի պես,
Որ Զըրվանյանը բըռնելով թափում էր վար Ոլիմպոսից
Ճաճանչափայլ շողյուններով՝ մահկանացոց իբրև նըշան։-
Ընթանալիս՝ նըրա կըրծքին շողշողում էր պըղինձն այդպես:
{{տող|240}}Եվ ընդառաջ ելավ նըրան Մերիոնեսն արիասիրտ,
Վըրանի մոտ, ուր մըտել էր պըղընձյա տեգերն իր առնելու։
Եվ քաջասիրտ Իդոմենեսն այսպես ասաց Մերիոնեսին.
«Ով Մոլոսյան Մերիոնես, քաջոտն ընկեր իմ սիրելի,
Ինչո՞ւ թողած գուպարն ահեղ՝ այստեղ ես դու եկել, ասա՛,
Նետահարվա՞ծ ես դու միթե, ու տանջո՞ւմ է փըքինը քեզ,
Կամ թե գո՞ւյժ ես բերել դու ինձ. չեմ սիրում ես կըռվի ժամին
Անգործ նըստել վըրանի մեջ, այլ մարտընչել թըշնամու դեմ»։
Պատասխանեց նըրան ուշիմ Մերիոնեսն արիասիրտ.
«Իդոմենե՛ս, պըղընձավառ կրետացոց իշխանըդ մեծ,
{{տող|250}}Եկել եմ ես, որ եթե կա, մի տեգ առնեմ քո վըրանից,
Որովհետև իմ նիզակը կոտրեցի ես հարվածելով
Խըրոխտապանծ Դեիփորի կուռ ասպարի վըրա մարտում»։
Կըրետացոց պետ Իդոմենն այսպես ասաց Մերիոնեսին.
«Ոչ թե մի տեգ, այլ քըսանը դու կըգըտնես իմ վըրանում,
Հենած պատին, ու բոլորն էլ նիզակներ են տըրոյական,
Որոնց տերերն ըսպանելով՝ ավարել եմ պատերազմում.
Թըշնամուս դեմ ոչ թե հեռվից, այլ կըռվում եմ ես դեմ առ դեմ։
Տեգեր ունեմ վըրանիս մեջ ու կըմբավոր կուռ վահաններ,
Սաղավարտներ ու զըրահներ լուսաճաճանչ, փայլակնացայտ»:
{{տող|260}}Մերիոնեսը կըրկին անգամ նըրան այսպես պատասխանեց.
«Ե՛ս էլ ունեմ վըրանիս մեջ և թըխաթույր իմ նավակում
Տըրոյական կողոպուտներ, բայց մոտիկ չեն, որ առնեի։
Կարծում եմ, որ ինքըս նույնպես քաջությունը չեմ մոռացել,
Այլ նախամարտ կըտրիճների փառապարգև շարքումն եմ միշտ,
Այնտեղ, ուր տաք ու բորբոքված մարտ է մըղվում արյունահեղ:
Գո՛ւցե թե մյուս աքայեցիք պատերազմում չեն տեսել ինձ,
Բայց դու, կարծեմ, ականատես եղել ես իմ կըռիվներին»։
Կըրետացոց պետ Իդոմենն այսպես ասաց Մերիոնեսին.
«Քաջությանըդ ծանոթ եմ ես, քո ասելուն կարիք չըկա:
{{տող|270}}Նավերի մոտ եթե ընտրեն մեզ քաջերիս դարան նըստել,
(Ուր հատկապես քաջությունը երևան է գալիս մարդկանց,
Հայտնի դառնում, թե ո՛վ է քաջ, և ո՛վ վախկոտ ու վատասիրտ,
Զի վախկոտի դեմքի գույնը փոփոխվում է ամեն վայրկյան,
Եվ սիրտն երբեք կըրծքի ներքո հանգիստ մընալ չի կարենում.
Նըստում է նա ծունկը ծալած, կուչ եկած զույգ ոտքի վըրա,
Եվ լանջքի տակ սիրտը ուժգին բաբախելով դուրս է թըռչում,
Կափկափում են ատամները, կարծելով մահն իր մոտալուտ։
Այնինչ ոչ գույնն է փոփոխվում, ոչ էլ սիրտն է դողում քաջի.
Երբ մի անգամ վըճռել է նա դարան նըստել մարդկանց շարքում,
{{տող|280}}Ու տենչում է որ շուտ մըտնի տաք կըռվի մեջ թըշնամու դեմ)։-
Ոչ ոք պիտի արհամարհեր ձեռքերըդ հաղթ ու սիրտըդ քաջ,
Եվ եթե վերք առնեիր դու կըռվում հեռվից կամ մոտիկից,
Սըլաքը չէր դիպչի երբեք քո ծոծրակին կամ թիկունքին,
Այլ քո փորից և կամ կըրծքից հարված պիտինըստանայիր,
Նախամարտիկ գընդերի մեջ դեմ-հանդիման գըրոհելիս։
Սակայն բավ է խոսքով ընկնենք ինչպես փոքրիկ երեխաներ,
Որ տեսնելով մեկնումեկը սընապարծի տեղ դընի մեզ:
Շուտ վազիր դու դեպի վըրան և ա՛ռ նիզակ մի քեզ հարմար»։
Այսպես ասաց, ու Մերիոնեսն Արեսի պես սուրաց արագ,
{{տող|290}}Մըտավ վըրանն ու այնտեղից վերցընելով պղընձյա մի տեգ,
Իդոմենի հետ միասին դիմեց ըշտապ դեպի գուպար։
Ինչպես Արեսն արյունառուշտ, որ գընում է պատերազմի,
Եվ նըրա հետ գըրոհում է նըրա որդին Խուճապն անահ, —
Որից կըտրիճ պատերազմող մարդն է նույնիսկ ահաբեկվում, —
Եվ դուրս գալով Թրակիայից ըշտապում են մարտ տանելու
Եփիրացոց զինավառված կամ մեծասիրտ Փլեգացոց:
Բայց չեն լըսում ամենևին նըրանք երկու այդ կողմերին,
Այլ մեկն ու մեկ կողմին միայն տալիս են փառք ու հաղթություն, —
Այդպես նաև Մերիոնեսն ու Իդոմենն արանց իշխան
{{տող|300}}Հրաշեկ պղնձով զինավառված գըրոհեցին դեպի գուպար։
Եվ առաջինն ինքը ուշիմ Մերիոնեսն այսպես ասաց.
«Ով Դևկալյան, ո՞ր կողմից ես ուզում մըտնել ամբոխի մեջ,
Բանակի աջ կողմի՞ց արդյոք, թե՞ մեջտեղից և կամ ձախից,
Որովհետև, իմ կարծիքով, մարտադաշտում չըկա մի տեղ,
Որտեղ ահեղ մարտ չըմըղեն գիսակագեղ աքայեցիք»։
Կրետացոց իշխանն այսպես պատասխանեց իր զինակցին.
«Նավատորմի մեջտեղը կան ա՛յլ պաշտպաններ ընդդիմադիր,—
Այաքսները և քաջաղեղն աքայեցոց՝ Տևկրոսը գոռ,
Որ քաջ է և՛ ոտնամարտում, որոնք պատվար պիտի կանգնեն
{{տող|310}}Մոլեգնաշունչ մարտընչողի՝ Պրիամյան բուռն Հեկտորի դեմ,
Որը թեև մոլի մարտիկ, բայց հազիվ թե կարողանա
Հաղթել նըրանց և տալ կըրակ նավատորմին, եթե միայն
Զևսը ահեղ մի վառ խանձող չըգըցի մեր նավերի մեջ։
Ապա թե ոչ Տելամոնյան Այաքսը մեծ տեղի չի տա
Մահկանացու ոչ մի մարդու, որ Դեմետրի բերքն է ուտում
Եվ կարող է պղնձով խոցվել կամ քարերով առհասարակ:
Չի՛ փախչի նա մինչև անգամ ամենահաղթ Աքիլլեսից
Երբ կանգնած է, իսկ ոտքերով անհընար է հետը մըրցել։
Արդ, զորքի ձախ կողմը դարձիր, որ շուտ տեսնենք և իմանանք,
{{տող|320}}Թե մե՞նք պիտի փառք ընձեռենք մեկ ուրիշի, թե չէ նա՛ մեզ»։
Այսպես ասաց, ու Մերիոնեսն Արեսի պես աշխույժ ու ժիր
Առաջ անցավ, մինչև հասան այնտեղ, ուր նա հըրամայեց։
Տըրոյացիք երբ որ տեսան բոցանըման Իդոմենին
Եվ նըրա քաջ արբանյակին արվեստագործ զեն ու զարդով՝
Խրախույս տալով մեկը մյուսին՝ վըրա հասան միահամուռ,
Ու նավերին մոտիկ պայթեց երկուստեք մարտ մի հավասար:
Ինչպես փըչող քամիներից առաջացած հողմերը խոլ
Չոր օրերին, երբ որ բոլոր ճամփաները լիքն են փոշով,
Վեր են հանում դեպի երկինք փոշու ամպեր հըսկայական, —
{{տող|330}}Այդպես նըրանք առան իրար, ու վառվում էր սիրտը նըրանց
Ըսպանելու, կոտորելու մեկը-մյուսին սուր պըղընձով։
Բորբոքվեց մարտ մի խելահեղ՝ երկայնաստվեր նիզակներով,
Որ ունեին իրենց ձեռքում ախոյաններն ընդդիմամարտ։
Շողյունը շեկ պըղինձների՝ փըրթած փայլուն կորդակներից,
Զըրահներից, ասպարներից, տեգերից՝ աչք էր շըլացնում,
Երբ համագունդ քայլում էին, և մարդ քարսիրտ պիտի լիներ,
Որ տեսնելով մարտն այդ՝ հըրճվեր և չըցընցվեր ամբողջ հոգով։
Բայց Զըրվանի երկու հըզոր որդիները իրար ներհակ
Նյութում էին դյուցազների համար դըժնյա ցավեր բազում:
{{տող|340}}Զևսն ուզում էր տալ հաղթություն տըրոյացոց և Հեկտորին
Եվ Արագոտն Աքիլլեսին ցանկանում էր փառավորել,
Բայց միտք չուներ աքայեցոց բընաջընջել Իլիոնի մոտ,
Այլ Թետիսին ու քաջասիրտ նըրա որդուն պատվել միայն:
Իսկ Պոսեյդոնը ծածկաբար ելած ծովիցն իր ըսպիտակ
Մարտ մրտնելով` հորդորում էր աքայեցոց տըրոյանց դեմ,
Ցավում էր նա, որ աքայանք հաղթահարվեն տըրովներից
Եվ իր սըրտում զայրացած էր Արամազդի վըրա սաստիկ։
Եվ չընայած` երկուսն էլ նույն զարմից էին ու նույն հորից,
Բայց Արամազդն անդրանիկն էր ու ավելի շատ բան տեսած,
{{տող|350}}Այդ պատճառով Պոսեյդոնը չէր հանդըգնում նըրանց օգնել
Հայտ–համարձակ, այլ միշտ գաղտնի և զինվորի կերպարանքով
Ոգևորում Էր բանակում աքայեցի մարտիկներին:
Այսպես, նըրանք փոփոխակի, երկու կըռվող կողմերի մեջ
Պըրկեցին հաղթ ու համազոր կըռվի անլույծ, ամուր մի լար,
Որ երկուստեք շատ-շատերի ծունկեր ծալեց պատերազմում։
Իդոմենը թեպետև ծեր, խըրախույս տալով դանայեցոց,
Տըրոյացոց մեջ մըխըրճվեց և խուճապի մատնեց նըրանց:
Նա ըսպանեց իր նիզակով կաբեսացի Ոթրիոնեսին,
Որը նոր էր եկել հասել պատերազմին բազմաշառաչ
{{տող|360}}Եվ ուզում էր Պրիամոսի գեղաչըքնաղ աղջիկներից
Կասանդրեին առանց օժտի առնել իրեն կին հարազատ,
Որի համար խոստացել էր մի ակներև գործ կատարել-
Տըրոյայից վանել բըռնի աքայեցոց որդիներին։
Հավանել էր Պրիամը ծեր՝ իր դըստերը տալու նըրան,
Որի խոստման վըրա վըստահ՝ ոգորում էր նա ողջ ուժով։
Բայց շողշողուն իր աշտեով Իդոմենեսը անվըրեպ
Զարկեց քաջին, երբ սիգաքայլ առաջ էր նա գալիս վըստահ:
Պըղընձապատ զըրահն հուժկու այդ հարվածին չըդիմացավ.
Իդոմենեսն աշտեն ուժգին ախոյանի փորը խըրեց,
{{տող|370}}Ողջ հասակով փըռեց գետին ու պանծալով այսպես ասաց.
«Ոթրիոնե՛ս, քեզ արդարև ամենից շատ պիտի գովեմ,
Եթե ճըշտիվ կատարես այն, ինչպես որ դու խոսք ես տըվել
Դարդանյան ծեր Պրիամոսին, որ խոստացավ դուստրը տալ քեզ։
Կըհարգեինք մեր խոսքը մենք, եթե երբեք խոստանայինք
Եվ Արգոսից աստ բերելով պիտի տայինք քեզ կընության
Գեղաչըքնաղ դըստերն անգամ Ագամեմնոն Ատրիդեսի,
Եթե մեզ հետ կործանեիր Իլիոնը բարեբընակ։
Արդ, եկ ինձ հետ, որ հարսանիքդ անենք մեր սև նավերի մեջ,
Քանզի բոլորս էլ վեհազնյա աներներ ենք խընամախոս»։
{{տող|380}}Այսպես ասաց Իդոմենեսն ու քարշ տըվեց նըրան ոտքից
Ռազմի միջից դուրս հանելով, որ զինազերծ անի նըրան։
Ասիոսն այնժամ վըրիժավառ` նըրա վըրա վազեց իսկույն,
Նա, որ կըռվում էր հետիոտն՝ իր ձիերի առջև կանգնած,
Որոնց նըրա ետևն էր միշտ կառավարը պահում պատրաստ,
Եվ որոնց տաք հևքը Ասիոսն ըզգում էր միշտ իր ուսերին։
Ամբողջ ըրտով ուզում էր նա զարկել դյուցազն Իդոմենին։
Բայց սա կանխեց և իր տեգով կոկորդից խոր խոցեց նըրան.
Ու տապալվեց Ասիոսն, ինչպես հըսկա կաղնին է տապալվում,
Բարդին և կամ բարձըր սոճի, որ նավերի պետքի համար
{{տող|390}}Հյուսներն են սուր տապարներով գետին փըռում լեռան վըրա։
Այդպես ընկավ նա իր կառքի և ձիերի առջև տապաստ,
Կըրճըտացող ատամներով ծամելով հողն արնաթաթավ։
Իսկ կառավարն ապուշ կըտրած չըկարեցավ աճապարել՝
Ձիերը ետ դարձընելով փախչել ու գլուխն իր ազատել:
Վըրա հասավ Անտիլոքոսն ու նիզակով շամփրեց նըրան.
Ու պրղընձյա զըրահը, որ կըրում էր նա, չըդիմացավ,
Աշտեն նըրա փորը խըրվեց, և նա կառքից գըլորվեց վար,
Իսկ նըժույգները Նեստորի Անտիլոքոս արի որդին
Քըշեց դեպի բանակն իսկույն պըղընձազգեստ աքայեցոց:
{{տող|400}}Ասիոսի մահվան վըրա Դեիփոբոսն անչափ տըրտում,
Մոտիկ գալով Իդոմենին՝ փայլուն աշտեն նետեց նըրան։
Իդոմենեսն այդ տեսնելով՝ հազիվ գըլուխն իր ազատեց,
Կուչ գալով իր բոլորաձև ասպարի տակ, որ նա ուներ՝
Արջառամորթ, պըղընձապատ, զույգ փոկերով ամրապընդված։
Պահվեց այդ հաստ ասպարի տակ, և վըրայից տեգը անցավ,
Ու նիզակը թափ անցնելիս վահանն հընչեց կերկերաձայն։
Սակայն հուժկու նըրա ձեռքից նետված նիզակն իզուր չանցավ,
Այլ հարվածեց ազգաց հովիվ Հիպպասածին Հիփսինորին.
Սլաքը խըրվեց լյարդի մեջ, ու ծալվեցին ծընկներն իսկույն:
{{տող|410}}Եվ Դեիփոբը փըքվելով գոռոզաբար գոչեց ուժգին.
«Գոնե Ասիոսն առանց վըրեժ չընկավ, և ես կարծում եմ, որ
Հիմա արդեն նա կարծրանիգ դժոխքի դըռնից անագորույն
Ուրախ սըրտով պիտի մըտնի, զի ուղեկից տըվի նըրան»։
Այսպես ասաց, և աքայանք դառնացան այդ հոխորտանքից,
Եվ մանավանդ խիստ խըռովեց սիրտը արի Անտիլոքի,
Որը թեև սաստիկ տըխուր, բայց չըլըքեց բարեկամին,
Այլ ըշտապեց պաշտպանելու և ասպարով ծածկեց նըրան։
Ապա երկու մոտ ընկերներ մըտան նըրա թևերի տակ-
Մեկիստեսը Եքիոսյան և Ալաստորը դյուցազնյա,
{{տող|420}}Ու նավերը տարան նըրան, մինչ նա հեծում էր ծանրապես։
Իսկ Իդոմենն անդուլ վառված ռազմի տենչով, ուզում էր միշտ
Տըրոյացի մի ընկըղմել գիշերի մեջ խավարասույզ,
Կամ ինքն ընկնել՝ հեռացնելով նախճիրն աքյանց որդիներից:
Եվ նա այնտեղ գետին զարկեց Էսիեդի սիրուն որդուն՝
Դյուցազնական Ալկաթոսին, որ փեսան էր Անքիսեսի:
Առել էր նա աղջիկներից նըրա մեծին՝ Հիպպոդամին,
Որին հայրն ու մայրը սըրտանց սիրում էին, երբ տանն էր դեռ,
Քանզի նա իր գեղեցկությամբ, արարմունքով և իր խելքով
Գերազանցում էր իր բոլոր հասակակից ընկերներին:
{{տող|430}}Դըրա համար նա հարսնացավ Տըրոյայում քաջագույնին,
Որին, սակայն, Պոսեյդոնը ընկճեց ձեռքով Իդոմենի:
Մըթագնելով լույսն աչքերի, կապեց նըրա ոտքերն առույգ,
Որ չէր կարող ոչ ետ փախչել, ոչ էլ խույս տալ ախոյանից,
Այլ քարացած, ինչպես արձան, կամ ծառի պես բարձրասաղարթ
Մինչդեռ անշարժ կանգնել էր նա, Իդոմենը դյուցազնաբար
Պըղընձյա զըրահը հերձելով, (որը նըրանից մի ժամանակ
Հեռացնում էր օրհասը սև) տեգը վարսեց թոքերի մեջ,
Սուր սըլաքից ճեղքըվելով զըրահը՝ խուլ շառաչ հանեց,
Եվ նա գետին ընկավ թընդմամբ՝ տեգը խըրված իր սըրտի մեջ,
{{տող|440}}Որը դեռ տաք, տըրոփելով՝ շարժում էր սուր սայրը տեգի։
Եվ, վերջապես, այնտեղ միայն Արեսն իջավ բուռն իր թափից,
Եվ Իդոմենն հաղթանակած գոչեց հըպարտ, հոխորտագին,
«Դեիփոբոս, ձեր մեկի դեմ երեքը մենք ըսպանեցինք.
Էլ ի՞նչ ես դու ամբարհավաճ այդպես՝ գովում գըլուխը քո:
Դու ի՛նքդ արի, դեմըս կանգնիր, որ լավ տեսնես, թե ինչպիսի
Բողբոջ եմ ես Արամազդի՝ Կրետեից հասած այստեղ,
Որը ծընեց նախ Մինոսին՝ պահապանին կրետացոց,
Եվ Մինոսը ծընեց հետո ըսքանչելի Դևկալիոնին,
Իսկ Դևկալիոնն էլ ծընեց ինձ՝ արքա բազում մարդկանց վըրա
{{տող|450}}Կրետեի մեջ ընդարձակ. նավերըս ինձ բերին այստեղ
Որպես պատիժ քեզ և քո հոր և բովանդակ տըրոյացոց»։
Այսպես ասաց. Դեիփոբը տատանվում էր երկմըտությամբ-
Վերադառնա՝ գընա իրեն ընկե՞ր գըտնի տըրոյանց մեջ,
Թե՞ միայնակ ինքը դուրս գա Իդոմենին դեմ-հանդիման։
Եվ ի վերջո նա որոշեց գընալ գըտնել Էնիասին,
Որին գըտավ կանգնած այնտեղ` մարտիկների վերջին շարքում,
Քանզի ընդդեմ Պրիամոսի սըրտում նա ոխ ուներ պահած
Այն պատճառով, որ ծերն իրեն ըստ արժանվույն չէր մեծարում։
Դեիփոբը մոտենալով՝ այս թևավոր խոսքերն ասաց.
{{տող|460}}«Քա՛ջդ Էնիաս, տրոյանց իշխան, եթե իրոք սիրում ես ինձ,
Պարտավոր ես քո քեռայրին դու օգնության հասնել շուտով:
Արի գընանք` Ալկաթոսին մենք ի թիկունք և ի սատար,
Որը, երբ դեռ փոքր էիր դու, քեզ խընամեց նա իր տան մեջ.
Նըրան հենց նոր գետին փըռեց Իդոմենը կորովատեգ»։
Այս ասելով նա թունդ հանեց սիրտը խիզախ Էնիասի,
Որ խոյացավ դեպ Իդոմենն՝ արյան ծարավ ու կըռվատենչ
Բայց Իդոմենը մանկան պես չըվախեցավ, այլ անսասան
Կանգնեց մընաց, ինչպես վարազ ուժին վըստահ, լեռան վըրա,
Որ ըսպասում է բազմամբոխ որսորդների աղաղակին,
{{տող|470}}Ու ցըցվում են մազերն ըստվար, աչքերն ահեղ բոցավառվում
Եվ ժանիքներն է սըրում իր` մըռըլտալով մոլեգնաբար,
Որ հալածի որսորդներին և շըների ոհմակը ողջ։-
Ըսպասում էր Իդոմենեսն այդպես անահ և աննահանջ
Էնիասի հարձակվելուն, և նայելով իր շուրջը նա
Ձայն էր տալիս ընկերներին՝ Ասկալափին, Դեիպիրին,
Ափարեսին, Անտիլոքին և Մերիոնին ռազմի հըմուտ։
Եվ դիմելով նա բոլորին՝ այս հորդորիչ խոսքերն ասաց,
«Այստեղ եկեք, սիրելիներս, և օգնեցեք միայնակիս,
Զի ես սաստիկ վախենում եմ քաջոտն ու բուռն Էնիասից,
{{տող|480}}Որ կատաղի է կըռվի մեջ և կարող է մարդ հոշոտել.
Եվ իր ծաղկուն տարիքի մեջ ունի նա մեծ կորով և ուժ։
Այս իմ հոգով եթե նըրան հասակակից լինեի ես,
Այն ժամանակ կամ ե՛ս պիտի առնեի փառք, և կամ թե նա՛»։
Այսպես ասաց, և համամիտ ու համաշունչ բոլորը մեկ
Նըրան իրենց միջև առան, ամեն մեկն իր ասպարն ուսած:
Մյուս կողմից էլ Էնիասն էր կանչում զենքի ընկերներին՝
Դեիփոբին և Պարիսին և դյուցազնյա Ագենորին,
Որոնք նըրա հետ միասին պետերն էին տըրոյացոց:
Գալիս էին իր ետևից մի խումբ խիզախ քաջարիներ,
{{տող|490}}Ինչպես խոյին է հետևում ոչխարների ըստվար մի հոտ
Դեպի աղբյուր ընթանալիս, ու հըրճվում է հովիվն անչափ։
Էնիասն էլ ուրախացավ իր սըրտի մեջ, երբ որ տեսավ
Ռազմիկների այդ բազմությունն, որ գալիս էր իր ետևից:
Ալկաթոսին շըրջապատած՝ ախոյաններն առան իրար
Երկայնաձիգ մըկունդներով մեկ-մյուսին նըշան բըռնած.
Եվ պըղինձը նըրանց վըրա շառաչում էր ահագնաձայն:
Իսկ բոլորի մեջ գերափառ երկու խիզախ ռազմիկներն այն՝
Իդոմենեսն ու Էնիասն Արեսի պես արյունառուշտ
Ջանում էին խոցել միմյանց անագորույն պըղինձներով։
{{տող|500}}Նախ Էնիասն արձակեց տեգ, Իդոմենեսն այդ նըկատեց
Ու խույս տալով ճարպըկորեն պղնձյա տեգից՝ մահից պըրծավ,
Եվ սըլաքը Էնիասի թըռավ գընաց, խըրվեց հողում,
Զի ընդունայն էր սըլացել աշտեն նըրա հուժկու ձեռքից։
Իսկ Իդոմենն Ինոմավին զարկեց ուղիղ նըրա պորտին,
Պըղինձն հերձեց զըրահն ամուր ու փորոտին խառնեց իրար,
Եվ նա ընկավ գետնաթավալ ճանկըռթելով հողն արյունոտ:
Իդոմենեսը դիակից քաշեց հանեց երկար աշտեն,
Բայց կողոպտել չըկարեցավ ախոյանի զենքերը պերճ՝
Սըլաքներից տագնապելով, քանզի հոգով թեպետև ժիր,
{{տող|510}}Բայց ծեր էր նա ու չէր կարող սըրունքներով իր դեդևուն
Վազել գընալ, կորզել նիզակն ու ոսոխի տեգից խույս տալ:
Կարող էր նա օրն անողոք վանել կանգնած գուպարի մեջ,
Բայց փախցընել նըրան մարտից՝ սըրունքները չէին զորում։
Եվ երբ ահա դանդաղաքայլ ուզում էր նա ետ նահանջել,
Դեիփոբոսն արձակեց իր փայլուն աշտեն նըրա վըրա,
Զի նըրա հետ քեն էր մըտել ու պահում էր ոխ շարունակ։
Սակայն նորից նա վըրիպեց՝ հարվածելով Ասկալափին՝
Ենիալի որդուն, և սուր աշտեն ծակեց ուսն ու անցավ.
Եվ նա ընկավ փոշիներում ու չանկռեց հողն ագուռներով։
{{տող|520}}Բայց տակավինչ էր իմացել ահեղագոչ Արեսն հըզոր
Որդու անկումը բազմամբոխ պատերազմի եռուզեռում։
Նըստել էր նա Ոլիմպոսի ծայրը ոսկյա ամպերի տակ
Արամազդի ահեղ կամքով արգելափակ ու կաշկանդված,
Այնտեղ էին և մյուս բոլոր աստվածները կըռվից հեռու:
Խիտ շարքերով գըրոհ տըվին Ասկալափի շուրջը նըրանք.
Փայլուն կորդակն Ասկալափի գըլխից խըլեց Դեիփոբոսն,
Իսկ Մերիոնեսը խոյացավ փայլակնաթափ Արեսի պես
Եվ նիզակով վիրավորեց նըրա բազուկն, ու բարձրածայր
Կորդակն ընկավ նըրա ձեռքից շըռընդալից շառաչելով։
{{տող|530}}Մերիոնեսն անգղի նըման սուրաց դեպի նա նորի՛ց, նորի՛ց,
Ու դուրս կորզեց նըրա ձեռքից երկայնաբուն նիզակը հաղթ
Ապա կըրկին փախավ մըտավ ընկերների բազմության մեջ։
Իսկ Պոլիդեսն իր հարազատ Դեիփոբին մեջքից գըրկած
Հանեց մարտից ահեղագոռ ու դեպ ձիերն առավ տարավ,
Որոնք կըռվից հեռու կանգնած իրենց տիրոջն էին մընում՝
Կառավարի և նըկարեն չըքնաղ կառքի հետ միասին,
Որոնք իրենց տիրոջն առան ու փախցըրին դեպի քաղաք,
Մինչ խորապես հեծում էր նա ու հառաչում չարալըլուկ,
Եվ նոր խոցված նըրա բազկից հոսում էր հորդ արյունը տաք:
{{տող|540}}Իսկ մյուսները կըռվում էին, ու բարձրացավ աղմուկ ահեղ։
Էնիասը հարձակվելով՝ իր սայրասուր տեգով խոցեց
Վըրան վազող Կալեդորյան Ափարեսին, նըրա ուսից
Գըլուխն ընկավ և գըլխի հետ ընկան վահանն ու սաղավարտ,
Ու հոգեառ օրհասը սև շըրջապատեց նըրան իսկույն:
Անտիլոքոսը Թոոնին, երբ փախչում էր նա թիկնադարձ,
Զարկեց տեգով ու կըտրատեց նըրա վըզի ջիղը ամբողջ,
Որ անցնելով թիկնամեջքից՝ պարանոցն է հասնում մինչև,
Կըտրեց այդ ջիղն ամբողջովին, ու նա փըլվեց փոշիներում,
Կարկառելով երկու ձեռքերն իր սիրելի ընկերներին։
{{տող|550}}Անտիլոքոսն աչքը չորս դին խըլեց նըրա զենքերն ուսից,
Մինչդեռ ամեն կողմից նըրան շըրջապատած տըրոյացիք
Կոփում էին նըրա լայնշի, խայտաճամուկ վահանն անդուլ,
Սակայն չէին կարողանում Անտիլոքի մորթը փափուկ
Վիրավորել, ցըտել իրենց անպարտելի պրղինձներով,
Որովհետև ամեն կողմից Պոսեյդոնը Երկրադըղորդ
Պահպանում էր տեղատարափ փըքիններից Անտիլոքին,
Որ ոսոխից չէր հեռանում ու նըրանց մեջ մըխված էր միշտ։
Չէր դադարում նըրա նիզակն, այլ շարունակ ճոճելով այն
Սըլանում էր փոթորկի պես, միտք անելով՝ տեգը թըռցնի՞,
{{տող|560}}Թե՞ խոյանա և մոտիկից գոտեմարտի ոսոխի հետ։
Սակայն ծածուկ չըմընացին նըրա մըտքերն Ադամասից,
Որ հարձակվեց և սայրասուր իր պըղինձով զարկեց նըրա
Կուռ ասպարի կումբին ուղիղ, բայց Պոսեյդոնը կապտահեր
Նըրա սրլաքը բըթացրեց և խընայեց կյանքը քաջի։
Սլաքի կեսն Անտիլոքի կուռ ասպարի վըրա մընաց
Մի կիսավառ ձողի նըման և մյուս կեսը գետին ընկավ։
Ադամասը փախուստ տըվեց, որ ազատվի ծանր օրհասից,
Բայց Մերիոնեսն ետևն ընկած՝ զարկեց հուժկու իր աշտեով
Պորտից ներքև առականքին, ուր ամենից ավելի շատ
{{տող|570}}Մահառիթ է Արեսը խիստ՝ մահկանաց ու մարդկանց համար։
Արդ, Ադամասն ընկնելով այդ իրեն խոցող տեգի վըրա
Տապըլտկում էր տըվայտագին, արջառի պես, որ լեռներում
Կապկապում են պարաններով տավարածներն ու քաշ տալիս:
Այդպես և նա տեգի վըրա գալարվում էր աղեմորմոք,
Մինչև որ մոտ գալով նըրան Մերիոնեսը դյուցազնական
Քաշեց հանեց տեգը մարմնից, և նա թաղվեց խավարի մեջ:
Հելենոսը մոտիկ գալով Թրակյան թըրով իր ահագին
Զարկեց քունքին Դեիպիրի և սաղավարտը ջախջախեց,
Որ թընդյունով գետին ընկավ, և մի մարտիկ աքայեցի
{{տող|580}}Վերցըրեց այն, որ գըլորվել, ընկել էր իր ոտքերի մոտ։
Եվ աչքերին Դեիպիրի իջավ խավար ու խոր գիշեր:
Կըսկիծն առավ ահեղագոռ Մենելավոս Ատրիդեսին,
Որ սուր նիզակն իր ճոճելով առաջ եկավ ըսպառնալից.
Դեպ Հելենոս դյուցազն արքան, որը լարեց աղեղն իր մեծ.
Եվ երկուսով առան իրար,- մեկը սուրսայր իր գեղարդով
Ըսպառնում էր ախոյանին, և մյուսը իր լայնալիճով:
Հելենոսը նետն արձակեց, որը դիպավ կուրծքը ծածկող
Զըրահի կուռ կարավանդին, բայց նետը ժանտ թըռավ դեպ ետ,
Ինչպես որ մեծ մի կալի մեջ Էրանելիս հոսելիից
{{տող|590}}Դուրս են թըռչում սև գըլուլներ, կամ սիսեռներ են ոստոստում
Փըչող հողմի շընչից և կամ էրանողի հուժկու ուժից:
Այսպես շըքեղ Մենելավի կուռ զըրահին զարնըվելով
Ոստոստելով ուժգընորեն դառըն նետը թըռավ հեռու:
Իսկ Ատրիդես քաջամարտիկ Մենելավոսն ահեղագոռ
Զարկեց տեգով հենց ա՛յն ձեռքին, որով աղեղն էր բըռնել նա:
Սըլաքն անցավ թաթից թափով ու մըխըրճվեց աղեղի մեջ.
Ետ փախչելով յուրայնոց մոտ՝ հազիվ պըրծավ նա օրհասից:
Հելենոսի կախված ձեռքից քարշ էր գընում տեգն հացենու,
Որը մեծանձն Ագենորը քաշեց հանեց նըրա ձեռքից
{{տող|600}}Ու փաթաթեց թաթը նըրա՝ պարսատիկի նուրբ ասվիով,
Որ բերում էր ծառան իր հետ ժողովըրդից հովվի համար:
Ահեղաշուք Մենելավին էր հետամուտ համառորեն
Պիսանդրոսը, որին դեպի մահ էր տանում օրհասը չար,
Որ քո ձեռքով, Մենելավե՛, ընկներ ահեղ գոտեմարտում:
Եվ երբ նըրանք հասան իրար՝ մեկն այս կողմից և մյուսը՝ այն,
Վըրիպեց Ատրիդն և ի դերև անցավ աշտեն նըպատակից.
Իսկ Պիսանդրոսը հարվածեց Մենելավի կուռ ասպարին,
Բայց չըզորեց ուժը նըրա թափով պըղինձն իր անցկացնել,
Լայնշի վահանն արգելք եղավ, և կոտըրվեց աշտեն բընից,
{{տող|610}}Այնինչ նա իր մըտքում ցընծաց հաղթանակի խինդով լեցուն։
Այն ժամանակ քաջամարտիկ Մենելավոսն ահեղագոռ
Արծաթագամ սուրն իր քաշեց և խոյացավ նըրա վըրա.
Սա էլ հանեց իր վահանի տակից տապարն պըղընձեղեն
Ձիթենիի երկար կոթով, և իրարու վըրա ընկան:
Պիսանդրոսը զարկեց նըրա գըլխանոցի ճիշտ խորանին՝
Գարգմանակի ներքնակողմից, իսկ Մենելավը հարվածեց
Ճակատամերձ քըթարմատին, ու ճարճատեց ոսկորն իսկույն,
Եվ արնամած աչքերն երկու ընկան գետին, ոտների մոտ։
Կուչ եկավ նա ինքն իր վըրա ու տապալվեց փոշեթավալ,
{{տող|620}}Իսկ Մենելավն անմիջապես ոտքը դըրեց նըրա կըրծքին
Եվ զենքերը կողոպտելով՝ այսպես խոսեց խըրոխտապանծ,
«Այսպե՛ս պիտի թողնեք նավերն արագաձի դանայեցոց,
Ամբարտավա՛ն տըրոյացիք, դուք, որ կըռվից չեք հագենում:
Շընե՛ր, կարծես քիչ էր այն գարշ թըշնամանքն, որ հասցըրիք
Ինձ իմ տան մեջ, չերկընչելով ձեր սըրտի մեջ՝ որոտագոչ
Եվ վանատուր Արամազդի վըրեժխընդիր բարկությունից,
Որը մի օր ջընջելու է քաղաքը ձեր հիմնահատակ։
Քի՞չ էր, կարծես, որ բյուր գանձերս ու սիրառատ կընոջըս դուք,
(Որ ձեզ սիրով հյուրընկալեց) տարաք առանց մի պատճառի,
{{տող|630}}Եվ հիմա էլ մոլեգնում եք մեր ծովաչու նավատորմին
Կըրակ տալ դուք և կոտորել քաջակորով աքայեցոց։
Ի՜նչ էլ լինի մոլուցքը ձեր՝ ռազմից պիտի քըշեք շուտով։
Հայր Արամազդ, ճիշտ է, որ քեզ իմաստնագույն են համարում
Աստվածներից ու մարդկանցից, բայց դո՛ւ ես այս բոլորն անում,
Ինչպես որ արդ զորավիգ ես և հովանի տըրոյացոց-
Ամբարտավան ու չար մարդկանց, որոնց հոգին բոլորովին
Հագուրդ չունի հանիրավի և ապօրեն պատերազմից։
Ամեն բանից հագենում է մարդը՝ քընից, սիրո՛ւց անգամ,
Եվ քաղցրաձայն նըվագներից, երգ ու պարից, որ առավել
{{տող|640}}Սիրելի են մարդու սըրտին, քանթե կըռիվ մըղել դաժան,
Սակայն սըրանք, տըրոյացիք պատերազմից չեն հագենում»:
Այսպես ասաց Մենելավոսն ու կապտելով նըրա մարմնից
Բոլոր զենքերն արյունազանգ տըվեց իր մոտ ընկերներին
Եվ նա նորից վերադարձավ դեպի գընդերն առաջամարտ։
Պիլեմենես թագավորի որդին վազեց նըրա վըրա —
Հարպալիոնը, որն իր հոր հետ Տըրոյա էր եկել կըռվի,
Բայց չըդարձավ նա այնտեղից իր հայրենի երկիրն անուշ։
Նա մոտ գալով՝ Ատրիդեսի ասպարի ճիշտ կումբին զարկեց,
Բայց չրզորեց ուժը նըրա՝ տեգն անցկացնել կուռ պըղընձից,
{{տող|650}}Եվ իր չորս դին աչք ածելով, որ չըխոցվեր մեկից հանկարծ,
Փախավ մըտավ յուրայնոց մեջ, ազատվելու համար մահից։
Բայց Մերիոնեսն առաջ անցած` նետեց մի նետ պըղընձակուռ
Ու ետևից՝ մեջքին զարկեց. սըլաքն անցավ ողնաշարից
Ու խոր խըրվեց առավուշտում և դուրս եկավ անմիջապես:
Հարպալիոնը ծընկակոտոր՝ ընկերների գիրկն ընկնելով
Հոգին փըչեց, ապա փըռվեց գետնի վըրա որդի նըման,
Ու սև արունն առատահոս վըտակի պես հողը թըրջեց։
Մեծահոգի պափլագոններն Հարպալիոնի դին առնելով
Կառքը դրրին ու սրտաբեկ տարան դեպի Իլիոնը սուրբ:
{{տող|660}}Բոլորի հետ գընում էր և հայրը նըրա արտասվակոծ,
Տըխուր, որ իր որդու համար վըրեժխընդիր չեղավ ոչ ոք:
Բայց Պարիսը մեծ բարկությամբ լըցվեց նըրա մահվան վըրա,
Զի բազմամարդ պափլագոնաց երկրում նըրան հյուր էր եղել,
Ու նա ցասկոտ՝ մի սայրասուր նետ ուղարկեց Մերիոնեսին:
Կար Եվքենոր անվամբ մի մարդ, որդին գուշակ Պոլիվիդի,
Մեծահարուստ ու քաջառողջ, որ ապրում էր Կորընթոսում,
Գիտակ էր նա իր չար բախտին, երբ նավ նըստեց մարտ մեկնելու,
Զի հաճախ էր ասում նըրան Պոլիվիդես ծերը բարի,
Որ կամ պիտի տանն ավարտեր իր կյանքը նա հիվանդությամբ,
{{տող|670}}Կամ աքայանց նավերի մոտ տըրոյացոց ձեռքով ընկներ:
Ուզում էր նա գլուխն ազատել աքայեցոց լուտանքներից
Եվ դառն ախտից օրհասաբեր, որ իր հոգին չըտանջըվի:
Սըրան էր, որ ականջախառն խոցեց Պարիսն իր սուր նետով
Եվ բաժանեց հոգին մարմնից ու ավարի գիրկն ուղարկեց:
Կըռվում էին սըրանք այսպես կըրակ կըտրած իրարու դեմ։
Մինչդեռ Հեկտորը՝ սիրելին Արամազդի դեռ լուր չուներ
Եվ չգիտեր, թե նավերի ձախակողմից աքայեցիք
Կոտորում են իր զորքերին և թերևըս հաղթեն նըրանք,
Զի Պոսեյդոնն աշխարհակալ հորդորում էր հարկադրաբար
{{տող|680}}Եվ ինքն անձամբ աքայեցոց զորավիգ էր հանդիսանում։
Գըտընվում էր Հեկտորն այնտեղ, ուր նախ ինքը իր փաղանգով
Գըրոհելով փոթորկի պես՝ մըտավ դըռնից ու պարըսպից,
Ջախջախելով ասպարավոր գումարտակներն աքայեցոց:
Այնտեղ էր նա, ուր Այաքսի ու Պրոտեսի նավերն էին,
Անդ, ըսպիտակ ծովի ափին, քաշված հանված դեպի ցամաք,
Ուր պարիսպը շատ բարձըր չէր, որտեղ ձիերն ու քաջազունք
Ահեղ աղմուկ-աղաղակով կըռվում էին մոլեգնաբար:
Բիովտացիք այնտեղ բոլոր ու յավոններն երկայնազգեստ,
Լոկրացիներն ու փթիացիք և եպիանք պերճապայծառ
{{տող|690}}Ճըգնում էին միահամուռ՝ փայլակնընթաց դյուցազունին
Հեռու պահել նավատորմից, բայց և այնպես չէին կարող
Հաղթահարել բոցանըման աստվածային քաջ Հեկտորին:
Առաջամարտ գընդումն էին ընտիր քաջերն աթենացոց,
Որոնց՝ որդին Պեդեոսի՝ Մենեսթեսն էր հըրամայում,
Եվ նըրա հետ գընում էին Փիդասն, Ստիքիոսն ու Բիասը քաջ:
Եպիանց պետերն էին՝ Մեդեսն ու Դրակիոսն ու Ամփիովն,
Իսկ փթիացոց՝ Պոդարկեսը - կըռվի տոկուն և անվըկանդ,
Մեդոնը քաջ, որ հարճորդին էր դյուցազարմ Ոյիլևսի
Եվ եղբայր էր Այաքսի հետ, բայց ապրում էր Փիլակեում,
{{տող|700}}Հեռու երկրից իր հայրենի, զի սպանել էր այնտեղ մի մարդ՝
Եղբորն իր խորթ Երիովպ մոր, որը կինն էր Ոյիլևսի:
Իսկ Պոդարկեսն էր Փիլակյան Իփիկլոսի շըքեղ որդին։
Սըրանք էին, որոնք վեհանձըն փթիացոց գըլուխն անցած
Բիովտացոց հետ միասին կըռվում էին արիաբար
Պաշտպանելու համար իրենց նավերն՝ ահեղ Հեկտորի դեմ:
Իսկ Այաքսը՝ Ոյիլևսի աշխույժ որդին բոլորովին
Չէր հեռանում Տելամոնյան մեծ Այաքսից թեկուզ մի քայլ,
Այլ ինչպես և երկու եզներ քաշում են ծանր արորն արտում,
Եվ հոսում է քրտինքն առստ՝ եղջյուրների արմատներից,
{{տող|710}}Եվ լուծն է լոկ, որ երկուսին բաժանում է մեկը-մյուսից,
Երբ քայլում են նույն ակոսով միշտ միաշունչ և անբաժան,
Այդպես էին նաև նըրանք իրարու կիպ և համընթաց։
Բայց զինակից մարտիկներից և՛ շատերը, և՛ կորովիք
Գընում էին Տելամոնյան դյուցազնական որդու հետքով,
Եվ փոխնիփոխ առնում էին նըրա ասպարն ընկերաբար,
Երբ նա քըրտներ, կամ հոգնեին նըրա ծընկներն ընթանալիս:
Իսկ լոկրացիք չէին գընում Ոյիլյանի հետ մեծարիստ,
Քանզի նըրանք սովոր չէին դեմ-հանդիման գոտեմարտի
Եվ չունեին հացենու տեգ և ասպարներ բոլորաձև,
{{տող|720}}Պրղընձաձույլ սաղավարտներ ձիաձարի ցըցունքներով։
Այլ մի-միայն վըստահ իրենց աղեղների ու գառների
Պինդ ոլորած բըրդի վըրա՝ ելել էին եկել Իլիոն,
Եվ անդադրում տեղատարափն իրենց սուրսայր սըլաքների
Տըրոյացոց ըստվարաթիվ գումարտակներն էր խորտակում:
Տելամոնյանք այնտեղ իրենց ճարտարարվեստ ճոխ զենքերով
Կըռվում էին պըղընձավառ Հեկտորի դեմ և տըրոյանց,
Իսկ լոկրացիք նըրանց ետև, թիկունք մըտած, թափում էին
Տըրոյացոց վըրա անդուլ նետերի սուր տեղատարափ,
Որից նըրանք խուճապահար՝ թողին գուպարն ահեղագոռ։
{{տող|730}}Տըրոյացիք այդտեղ, անշուշտ, վըրաններից ու նավերից
Կըփախչեին ջարդուփըշուր դեպի Իլիոնը հողմակոծ,
Թե չըհասներ Պուլիդամասն ու Հեկտորին այսպես չասեր,
«Անհընազանդ ես դու, Հեկտոր, խորհուրդների և խըրատի։
Եթե աստված տըվել է քեզ ռազմի հանճար և զորություն,
Ուզում ես, որ խելքո՞վ էլ դու գերազանցես ուրիշների։
Սակայն ամեն բան միասին կարելի չէ, որ ունենաս։
Պարգևում է մեկին աստված ռազմի հանճար և զորություն,
Մեկին տալիս ձիրք պարելու, և մյուսին քընար ու երգ,
Մեկ ուրիշի շնորհում է մեծ Արամազդն ահեղագոչ
{{տող|740}}Իմաստություն ու միտք բարի, որից շատերն են օգտըվում.
Քաղաքներ է ազատում նա և գիտե հարգն իր հանճարի։
Բայց ես պիտի ասեմ քեզ այն, ինչ լավագույնն է թըվում ինձ:
Շուրջըդ բոլոր բըռնել է գոռ պատերազմի կրակն ահա՚,
Եվ մեծասիրտ տըրոյացիք, որոնք անցան պատնեշներից՝
Կեսը կըռվից հեռու քաշված, կեսը կըռվում են տակավին
Շատերի դեմ կանգնած քըչեր, նավերի շուրջ ցաք ու ցըրիվ։
Արդ, դեպի ետ նահանջելով՝ կանչիր բոլոր քաջերին դու,
Որ միասին հավաքվելով խորհուրդ անենք մենք մեր միջն,
Թե նավերի վըրա արդյոք պե՞տք է գործենք մենք հարձակում,
{{տող|750}}(Եթե աստված մեզ հաղթություն կամենա տալ) թե՞ պետք է մեզ
Նավատորմից ողջ ու առողջ թողնել իսկույն և հեռանալ:
Վախենում եմ, որ աքայանք երեկվան ոխն առնեն մեզնից,
Քանզի այնտեղ, նավերի մեջ նըստել է մի ռազմիկ անհաղթ,
Որ չեմ կարծում, թե ընդերկար նա ձեռընթափ մընա մարտից»:
Այսպես ասաց, և Հեկտորը հավան կացավ այդ խորհըրդին,
Եվ իր կառքից զեն ու զարդով գետին ցատկեց անմիջապես
Ու դառնալով Պուլիդամին՝ խըրոխտաձայն այսպես ասաց.
«Պուլիդամաս, առայժըմ դու քաջերի հետ մընա՛ այստեղ
Իսկ ես գընամ աչք տամ կըռվին՝ տեսնեմ ինչպես են մարտընչում,
{{տող|760}}Ու պատվերներ տալով նըրանց՝ վերադառնամ այստեղ նորից»։
Այսպես ասաց ու սըլացավ նա ձյունապատ լեռան նըման.
Ու գոռալով որոտաձայն անցավ արագ գընդից ի գունդ
Տըրոյացոց և դաշնակից կըռվողների փաղանգներով։
Հեկտորի ձայնն առնելու պես նըրանք մեկեն, միահամուռ
Գըրոհ տըվին այնտեղ, ուր քաջ Պուլիդամասն էր Պանթոյան.
Իսկ Հեկտորը որոնում էր նախամարտիկ գընդերի մեջ
Դեիփոբին արիասիրտ և Հելենոս թագավորին,
Ադամասին և Հիրտակյան Ասիոսին, բայց ոչ մի տեղ։
Նա չըգըտավ նրանց անխոց ու կենդանի կամ անկորուստ
{{տող|770}}Արգիացոց ձեռքով ոմանք ընկած էին նավերի մոտ,
Եվ ոմանք էլ պարըսպից ներս՝ խոցված տեգով կամ նետահար։
Սակայն այնտեղ, արյունահեղ պատերազմի ձախակողմում
Գըտավ Հեկտորն Ալեքսանդրին՝ այրը չըքնաղ Հեղինեի,
Որ քաջերին սիրտ էր տալիս և կըռվելու կոչ էր անում:
Նըրա առաջ կանգնեց Հեկտորն ու դառնալից այսպես խոսեց.
«Դո՛ւ, դըժ-Պարիս, գեղեցկատես, կընամոլի և գըրավիչ,
Ո՞ւր են, ասա՛, Դեիփոբոսն ու Հելենոս հըզոր արքան,
Ո՞ւր՝ Ադամասն ու Ասիոսը Հիրտակյան, Ոթրիոնեսն։
Հասել է արդ հիմնահատակ կործանման ժամն Իլիոնի.
{{տող|780}}Նըմանապես, հասել է և քո սատակման ժամը դաժան»։
Ալեքսանդրոսն աստվածատիպ նըրան այսպես պատասխանեց.
«Իզո՛ւր ես դու ուզում, Հեկտոր, անմեղ մարդու ամբաստանել.
Ուրիշ անգամ թերևըս ես ծուլացել եմ մարտի գործում,
Բայց ո՛չ այսօր, զի չըծրնեց մայրս ինձ երկչոտ բոլորովին։
Այն վայրկյանից, որ քաջերիդ մարտի տարար նավերի մոտ,
Այստեղ կանգնած կըռվում ենք մենք դանայեցոց դեմ անդադար։
Իսկ քաջերն այն, որոնց մասին հարց ես անում՝ կոտորվեցին.
Լոկ Դեփոբն ու Հելենոս արքան խիզախ պատերազմող
Մարտը թողին և հեռացան իրենց ձեռքից վիրավորված
{{տող|790}}Երկայնաբուն նիզակներով, փըրկված՝ կամքովն Արամազդի։
Տա՛ր մեզ հիմա, ուր ուզում ես, ուր հոգիդ է հըրամայում,
Եվ մենք սիրով քո ետևից գըրոհ կըտանք միահամուռ
Ու չեմ կարծում, որ քաջություն և խըրախույս պակասի մեզ,
Կըմարտընչենք արիաբար, որքան որ մեր ուժն է զորում,
Իսկ ուժից վեր անհընար է կըռվել, թեկուզ քաջ լինի մարդ»։
Իր եղբոր սիրտն այս խոսքերով սիրաշահեց դյուցազնը քաջ:
Ու գընացին երկու եղբայր այնտեղ, ուր մարտն էր սոսկալի,
Որտեղ էին Պուլիդամասն ըսքանչելի ու Կեբրիոնն,
Որթեոսը, Փալկեսը և Պոլիպեդեսն աստվածատիպ,
{{տող|800}}Եվ Պալմիսը, և Ասկանիոսն ու Հիպպոդնյան որդին Մորիս,
Որ արգավանդ Սականիից էին եկել մի օր առաջ.
Զըրվանյան Զևսն այն ժամանակ մըղեց նըրանց պատերազմի,
Եվ սըլացան ուժգին թափով, փոթորկաշունչ հողմի նըման,
Որ Արամազդ հոր որոտմամբ գըրոհում է դաշտի վըրա,
Եվ ահագին դըղրրդյունով ընկնելով ծով ալեծածան,
Լըցնում է այն լեռնակուտակ ու փըրփրադեզ կոհակներով,
Որոնք անվերջ հըրում իրար, շառաչում են ահագնաձայն։
Այսպես ահա, տըրոյացիք պըղընձավառ, այլակնացայտ
Հըրում էին մեկ-մյուսին և ընթանում դեպի առաջ։
{{տող|810}}Եվ Պրիամյան Հեկտորը բուռն Արեսի պես արյունառուշտ
Առաջնորդում էր բոլորին` բոլորածիր, պըղընձապատ
Ու կարծրակուռ մորթով պատված ասպարը մեծ առջև բըռնած,
Եվ ճոճելով ճակտի վըրա սաղավարտը փայլակնացայտ:
Պաշտպանված մեծ իր վահանով՝ այս ու այնտեղ փորձում էր նա,
Թե թըշնամի գընդերն արդյոք կընահանջե՞ն իր ուժի դեմ։
Բայց երբեք էլ չըսասանեց աքայեցոց սըրտերը նա:
Տելամոնյան Այաքսը նախ առաջ գալով հըսկայաքայլ՝
Ձայն արձակեց ու գըրգըռեց նըրան հանդուգն այս խոսքերով,
«Մոտ արի, քա՛ջ, ի՞նչ ես այդպես աքայեցոց դու ահ տալիս.
{{տող|820}}Պատերազմի գործերի մեջ մենք անհըմուտ և անգետ չենք,
Այլ խըստագույն խարազանն է Արամազդի մեզ խեղճացնում:
Անշուշտ քո միտքն այն է, որ մեր նավատորմիղը հըրդեհես,
Սակայն մենք էլ ունենք ձեռքեր՝ պատրաստ միշտ այն պաշտպանելու։
Անտարակույս ավելի շուտ պիտի ընկնի ոստանը ձեր՝
Իլիոնը բարեբընակ ու կործանվի մեր ձեռքերով։
Եվ ես, ահա՛, ասում եմ քեզ, թե հասել է ժամը արդեն,
Որ դու, Հեկտո՛ր, հալածական փախչես պիտի արտասվալից
Աղաչելով Արամազդ հորն ու մյուս բոլոր աստվածներին,
Որ նըժույգներըդ գեղաբաշ առնեն թևեր սըրաթռիչ
{{տող|830}}Բազեներից ավելի սուր՝ քեզ քո քաղաքն հասցընելու,
Փոթորկելով դաշտը՝ իրենց սըմբակների հանած փոշով»։
Խոսքը նրա բերանն էր դեռ, երբ որ նըրա գըլխավերև
Ճախրեց արծիվ մի օդաճեմ- որպես նըշան հաջողության,
Եվ գոչեց գունդն աքայեցոց՝ այդ հըրաշքից քաջալերված
Եվ Այաքսին ըսքանչելի Հեկտորն այսպես պատասխանեց.
«Այդ ինչե՞ր ես ասում, Այաքս, հոխորտամիտ, ունայնախոս։
Ո՛ւր էր, եթե ես ամեն օր լինեի մեծ Արամազդի
Հըզոր որդին և նազելի Հերայի ծնունդ, և երանի՜
Մեծարվեի զերդ Աթենաս և Ապոլլոն՝ ինչպես այսօր,
{{տող|840}}Որ ճիշտ է, թե բերելու է արգիացոց գըլխին աղետ։
Շատերի հետ և դո՛ւ պիտի սատկես իսկույն, թե սիրտ անես
Դեմ դընելու երկար տեգիս, որ մարմինըդ պիտ հոշոտի,
Եվ քո մըսով ու քո ճարպով պիտ հագեցնես տըրոյացոց
Շըներին դու, տապալվելով աքայեցոց նավերի մոտ»։
Այսպես ասաց և իր զորքի գլուխն անցած խաղաց առաջ,
Ու ետևից գըրոհ տըվեց ամբոխն աղմուկ-աղաղակով։
Մյուս կողմից էլ արգիացիք էին գոռում-գոչում ուժգին,
Ըսպասելով արիաբար տըրոյացոց հարձակվելուն։
Ու երկինք էր հասնում նըրանց գոռում-գոչյունն ահագնաձայն:
</poem>
== Երգ տասնչորսերորդ։ Խաբեություն Արամազդի դեմ ==
