Changes
Կատաղությունը սրտում, նա տուն վերադարձավ։
==ԳԼՈՒԽ ԵՐՐՈՐԴ==
— Բոլորի համար տեղ կա,— ասաց Գեստարմուսը։— Նստեք...
Սենյակի մեջտեղը՝ տասներկու աթոռով շրջապատված մի դատարկ ու մեծ սեղան։ Գեստարմուսը կանգնել էր սեղանի ծայրին։
— Կուզեի, որ ինձ մի շնորհ անեք,— շարունակեց նա։ — Դա երկար չի տևի։
Նա մի քանի քայլ արեց, ձեռքերը մեկնեց և բռնեց Կարտոպի գլուխը։ Վերջինս, որ դրան չէր սպասում, բնազդաբար գլուխը ետ քաշեց։
— Մի վախեցեք,— ասաց Գեստարմուսը։— Սա իմ ծանոթանալու ձևն է։
Կարտոպը չշարժվեց։ Կույրի ձեռքերը արագ սահեցին նրա դեմքով։
— Դուք պարոն Կարտո՞պն եք։
— Այո, գարաժի տերը։
— Շատ լավ է։ Շնորհակալ եմ, որ եկել եք։
Վեստի դեմքը շոշափեց։ Մի փոքր վարանեց։
— Դուք պարոն Թեյլո՞րն եք։
— Ոչ։ Վեստը։
— Հա՞, դեղագործը։ Ես ձեզ ավելի գեր էի կարծում։ Շնորհակալ եմ, որ եկել եք։
Միրիամի հերթը հասավ։ Հենց որ կույրի ձեռքերը դիպան նրան, աչքերը փակեց։
— Քանի որ դուք միակ կինն եք, ես ձեզ անմիջապես ճանաչեցի։ Ջեր ընկերուհի Լյուսին լա՞վ է։
Միրիամը զարմացավ.
— Դուք, նրան ճանաչո՞ւմ եք։
— Իհարկե։ Նա էր, որ հեռախոսով պատասխանեց։ Շնորհակալ եմ, որ եկել եք։
Թեյլորը մի քիչ կծկվեց, երբ զգաց, որ Գեստարմուսի մատները իր դեմքն են ուսումնասիրում։
— Ենթադրում եմ, որ պարոն Թեյլորն է։ Դուք քաղաքի ամենասիրալիր դռնապանը ունեք։ Շնորհակալ եմ, որ եկել եք։
Միստոնը հազաց, որ ուշադրություն գրավի։
— Ես ակնոցով եմ,— ասաց նա։
Գեստարմուսն անշարժացավ.
— Եթե իմ շարժումները ձեզ դուր չեն զալիս,— ասաց նա,— անկեղծորեն ասեք։ Ես գիտեմ, որ դա տհաճ է...
— Ոչ, ոչ...
Գեստարմուսն արագ շոշափեց ուսուցչի թորշոմած դեմքը։
— Շնորհակալ եմ, որ եկել եք։ Իսկ այժմ նստեք։ Հարմար տեղավորվեք։
Աթոռները շարժվեցին։ Հրավիրվածները նստում էին։ Գեսարմուսը կանգնած մնաց։
— Փաստորեն դուք յոթ հոգի պիտ լինեիք,— ասաց նա։— Բայց մյուս երկու երդվյալները քաղաքից գնացել են։ Ես չկարողացա նրանց հետ խոսել։
Կարտոպը ճակատը քորեց։
— Հանձնաժողովը տասներկու հոգուց էր,— ասաց նա։— Երեկ ես Ջորջ Դալին հանդիպեցի։ Նա քաղաքում էր։
Գեստարմուսը հոգնած ժպտաց.
— Ինչպե՞ս ասացիք։ Ջորջ Դա՞լ։ Բնավ չի հետաքրքրում։
— Բայց նա հանձնաժողովի անդամ էր, ինչպես մենք։
— Գիտեմ, պարոն Կարտոպ, բայց...
Բոլորը լարված լսում էին նրան։
— Իրար նայեք։ Դուք միաձայն եք։
Նա լռեց։ Միստոնը հարցրեց.
— Ի՞նչ միաձայնություն։ Ես չավ չեմ հասկանում։
— Ես ձեզ ավելի նրբամիտ էի կարծում, պարոն Միստոն։ Իրար նայեք և մտածեք։
Աոաջինը Թեյլորը հասկացավ։ Նա վեր թռավ.
— Ես կարծում եմ, ես կարծում եմ, որ...
Նա վարանեց, իսկ Կարտոպը, որ սիրում էր միշտ վերջին խոսքն ասել, շպրտեց.
— Հիշեք մեր խոսակցությունը ճաշարանում, մեզանից յոթը կողմ քվեարկեցին։
Նա հանդիսավորությամբ շարունակեց.
— Այսինքն՝ գիտենք, թե ում ենք մահվան դատապարտել։
Աթոռների աղմուկ լսվեց.
— Հետո՞,— հարցրեց Միստոնը։
— Չգիտեմ,— պատասխանեց Կարտոպը։
Գեստարմուսը, որը ձայները ջոկելու համար ուշադիր լսում էր, աոաջարկեց.
— Ես սառնարանի մեջ շամպայն եմ դրել։ Գուցե մի երկու շիշ բացենք։
***
Նրանք հազիվ շրթունքները թրջեցին։ Շամպայն հասկացող Վեստը միակն էր, որ երկրորդ բաժակը լցրեց։
— Հիանալի շամպայն է,— ասաց նա։
Գեստարմուսը ժպտաց.
— Եղածը մի բան չէ։ Ես ձեզ ճաշ էի խոստացել, բայց, դժբախտաբար, խոհարարուհին հիվանդացել է։ Հույս ունեմ, որ ինձ շատ չեք մեղադրի։ Եթե որևէ մեկը քաղցած է, ես ձվածեղ կանեմ։
Ինչպե՞ս պիտի ձվածեղ պատրաստի։ Միրիամն ինքնիրեն հարց տվեց, բայց չհամարձակվեց ասել, որ քաղցած է։
— Ձեր թույլտվությամբ ես կուզեի, որ ծանոթանայիք իմ բնակարանին։ Եկեք...
Նրանք վեր կացան։ Գեստարմուսն առաջնորդեց խոհանոց։
— Տեսնո՞ւմ եք,— ասաց նա,— որքան ժամանակակից է։ Ոչինչ չի պակասում։
Իսկապես։ Խոհանոցը շատ արդիական էր։ Մաքուր և պայծառ։
— Ձեր ուշադրությունն եմ հրավիրում,— ավելացրեց Գեստարմուսը,— ետնամուտքի վրա։ Այժմ մյուս սենյակները նայեք։
Գեստարմուսը նրանց առաջնորդեց համեստ կահավորված իր սենյակը։ Մի մեծ մահճակալ, պահարան, բազկաթոռ, մագնիտոֆոն և Բրայլի սիստեմով տպված գրքեր։
— Դուք շա՞տ եք կարդում,— հարցրեց Միրիամը։
— Ես, իսկապես, շատ եմ կարդում։
Հետո, առանց բացատրությունների, եղբոր սենյակը ցույց տվեց նրանց։
— Վերադառնանք հյուրասենյակ։ Այս աթոռները և այս սեղանը իմը չեն։ Ես վարձով եմ վերցրել։ Հիմա ձեզ մի քանի բացատրություններ կտամ։ Ամենից առաջ, եզ կուզեի, որ պարոն Կարտոպը, որն ուժեղ է երևում, համոզվեր իմ դռան ամրության վրա։ Խնդրեմ, պարոն Կարտոպ...
Կարտոպը վարանեց, հետո ուղղվեց դեպի դուռը։ Պտտեց բռնակը։ Չբացվեց։ Տնտղեց դուռը։
— Ձեր դուռը շատ ամուր է,— ասաց նա։
— Ուրախ եմ ձեզանից լսել այդ մասին։ Այժմ կուզեի, որ օրիորդ Հորքը մի հայացք ձգեր պատուհանից։
Միրիամն ուղղվեց դեպի ամենամոտիկ պատուհանը, որը բաց էր, և նայեց վար։
— Ո՞ր հարկում եք ապրում,— հարցրեց նա։
— Ութերորդ։ Մեր վրա դեռ երկու հարկ կա։ Ծանոթությունն ավարտված է։ Խնդրում եմ ձեր տեղերը գրավեք սեղանի շուրջ։ Մենք պիտի լուրջ խոսենք։
Այս բոլոր պատմություններն սկսեցին նյարդայնացնել։
Միստոնը, որ գլուխը դրել էր ձեռքերի մեջ ու երազում էր, վեր թռավ.
— Ա՛հ... Այո՛, այո՛, իհարկե... Ֆրեդ Գեստարմուսը սպանել է Պասիին։
— Ինչո՞ւ,— հարցրեց Գեստարմուսը։
— Նրա կնոջ սիրեկանն էր։
— Ա՞յդ է ամբողջը։
— Չեմ հասկանում, — մռթմռթաց Միստոնը։
— Ես ձեզ ճշմարիտ կպատմեմ, թե ինչպես է կատարվել։ Իմ եղբայրը դյուրագրգիռ է, նա շատ թերություններ ունի, ես դա չեմ ժխտում։ Երկու ամիս էր, ինչ հանդիպում էր Պասիի կնոջ՝ Ստելլա կոչեցյալի հետ, որը, մեր, մեջ ասած, պոռնիկի մեկն է. չգիտեմ, հայտնի է ձեզ թե ոչ։ Դեռ կխոսենք այդ մասին։ Մի երեկո Պասին մեքենայով գալիս է եղբորս ետևից։ Ֆրեդին տանում է քաղաքից դուրս, վեճի է բռնվում, սպառնում։ Եղբայրս տեղնուտեղը պատասխանում է, այսինքն՝ պաշտպանվում, և Պասիին գտնում են դանակը փորում ցցված։ Նա մեռած է։ Եղբայրս վերադառնում է տուն, պատրաստում իր փաստաթղթերը, որ փախչի արտասահման։ Ես նրան խանգարում եմ, հետո հայտնում եմ ոստիկանությանը։ Ահա փաստերը։ Պատահարների բաժնի տափակ պատմություն, լացելու աստիճան տխուր, ողբալի և հիմար։ Նրան դատում են, և նա դատապարտված է մահվան։
Նա լռեց, թուքը կուլ տվեց։
— Պարոն Գեստարմուս,— ասաց Կարտոպը,— ինչ որ դուք պատմեցիք, մենք գիտեինք։
— Բարեբախտաբար։ Բայց ես ուզում եմ իմանալ այն պատճառները, որոնց համաձայն դուք չընդունեցիք անհրաժեշտ պաշտպանությունը։ Ինչո՞ւ։
Կարտոպը ձեռքերը բարձրացրեց վեր.
— Շատ պարզ, որովհետև մենք համոզված չէինք դրանում։ Եվ շարունակում ենք մնալ այդ կարծիքին։
— Բայց չէ որ ձեզ ասացի։ Չէ որ դատի ժամանակ ասացի։
Գեստարմուսն աշխուժացավ.
— Պասիի գրպանում ատրճանակ են գտել։ Նա, իսկապես, եղբորս սպանելու մտադրության է ունեցել։ Եթե իմանայի, որ նրան մահվան կդատապարտեն, կթողնեի, որ արտասահման փախչեր։ Սահմանը հեռու չէ։ Բայց ես կարծում էի, որ ավելի լավ է ոստիկանությանը հայտնել։ Ես ինձ մեղավոր եմ զգում։
— Դուք ոչ մի մեղք չունեք,— ասաց Կարտոպը։— Նախ և առաջ... երդվյալներից մի քանիսը ընդունեցին անհրաժեշտ պաշտպանությունը։
Գեստարմուսը գոռաց.
— Իսկ դուք ինչո՞ւ չընդունեցիք։
Ոչ ոք չպատասխանեց։ Գեստարմուսը վեր կացավ.
— Ես գնում եմ հինգ րոպե հանգստանալու։ Այդ ժամանակվա ընթացքում փորձեք փաստերը ուրիշ անկյունից նայել։ Փորձեք ինձ հավատալ։ Այս հասարակ հարցը տվեք ձեզ. եթե իմանային որ նրան մահվան կդատապարտեն, մի՞թե կհայտնեի ոստիկանությանը։ Եթե իմանային որ ինձ չեն հավատա։
==ԳԼՈՒԽ ՉՈՐՐՈՐԴ==
