Changes
'''26/10 – 1969 թ․'''
==='''Կարմիր մթության կապույտը'''===
Լույսին երկար նայելուց հետո, երբ աչքերս փակեցի, մթությունը ինձ կարմիր թվաց /մտածեցի՝ գյուտ է/։ Ես շատ բացուխուփ կանեի աչքերս, բայց շտապում էի ընկերոջս տանը կայանալիք երեկույթին։ Ներս մտա ուշացած, արդեն պարում էին։ Բազկաթոռին նստած էր մի տխուր աղջիկ, որի հետ էլ սկսեցի զրուցել։ Երբ ես պատմեցի կարմիր մթության մասին, պարզվեց, որ նա նույն մթությունը կապույտ է տեսնում։ Մեկ անգամ էլ համոզվելու համար մենք լույսի պաշար հավաքեցինք եւ փակեցինք մեր աչքերը։
Մթությունը եւ կարմիր էր, եւ կապույտ։ Կարմիր ֆոնի դիմաց՝ կապույտ օղակներ։ Մեր մթությունը այսպիսին էր։ Երկուսս էլ անչափ վախեցանք։ Ամեն ինչ սեւ էր մեր աչքերը բացելուց հետո։ Ներկաները հանգցրել էին լույսը եւ մթան մեջ էին պարում։ Վախենալուց հետո մեզ հաճելի էր թվում ծիծաղելը։ Երկուսս էլ մեր մթության մասին էինք մտածում, բայց լուռ էինք, որովհետեւ երկուսս էլ մեզ պարտված էինք համարում։ Այդ զգացումը մեզնից վանելու համար սկսեցինք պարել։ Պարում էինք փակ աչքերով։ Ուզում էինք հիշեց կարմիր մթության կապույտը։ Դա մեզ դեռեւս հաջողվում էր։ Երբ ես նրան տուն էի ճանապարհում, որոշեցինք գտնել մի շատ վառ լույս, որպեսզի նորից տեսնենք մթությունը։ Մենք գտանք վառ լույսը եւ տեսանք մթությունը, բայց երկար վայելել մեզ չհաջողվեց։ Ուշ էր։ Հաջորդ օրը արդեն զրուցում էինք «Վահագն» սրճարանում։ Մյուս օրը կինոյում էինք։ Մեր մտերմությունը աճում էր շատ արագ, սակայն ինձ մի հարց էր անհանգստացնում․ արդյո՞ք նա իր գագաթնակետին հասնելով՝ կսկսի նվազել /հետագայում ես համոզվեցի, որ այսպես էլ կլիներ, եթե․․․/։
Մեր տանն էինք։ Սենյակս փոքր ու հարմարավետ էր։ Ազնավուրը սովորականից ավելի տխուր էր երգում։ Արեւի ճառագայթների մի խուրձ սենյակի մեջ էր ընկել, եւ կարծես նրա մեջ օդը անտեսանելի էր դարձել։ Ես կանգնեցի, որ նրանից վերցնեմ սուրճի բաժակը։ Ճառագայթների խուրձը ընկավ ուղիղ աչքերիս մեջ, եւ ես այնդ անդրադարձրի դեպի նրա աչքերը։ Պատերազմ՝ աչքերով։ Ես հաղթեցի․․․ գրեթե ամեն օր մենք նայում էինք մթությանը եւ հիանում նրա գույներով, բայց միշտ ինչ֊որ խոչընդոտ խանգարում էր մեզ վայելել այն լիովին։ Ամեն նայելուց մենք նկատում էինք /իհարկե, առանց խորհրդակցելու/, որ մթության գույները գնալով ավելի խավար էին երեւում։ Մենք ավելի պինդ էինք փակում մեր աչքերը, բայց բոլորը՝ անօգուտ․․․
Բաժանում։ Պատերազմ չէին մղում այլեւս մեր աչքերը, չէին փակվում, որպեսզի տեսնեին մթությունը։ Այդ բաժանումը ինձ որպես մթության գույն ընծայեց սեւը։
Մթությունը սեւ եմ տեսնում։
Բախտավոր դժբախտը
Նա ձեռքը թափ տալով քայլում էր։
Վերջապես մի ձեռքը տարավ գրպանը ու մտածեց ինչ֊որ կոպեկ շպրտել, եւ վերցնել միայն «ղուշի» դեպքում։
Գրպանից հանեց ափը, ու երեւաց մի հիսուն կոպեկանոց։ Մի քիչ մտածեց, հետո հիսուն կոպեկանոցն ու ափը դարձյալ գրպանը տարավ եւ ժպտաց։
Նրա կողքից ձեռնափայտով մի ծերունի անցավ։
Հանկարծ նա շատ ուզեց իմանալ, թե ծերունին ո՞ր ձեռքով է բռնել ձեռնափայտը։ Սկսեց մտածել ու շրջվեց։ Նայեց իր ձեռքերին, հետո նորից շրջվեց ու վերջնականապես համոզվեց, որ դա ձախ ձեռքն էր․․․
Ինչ֊որ ցուցափեղկ նրան հիշեցրեց, որ շուտով նոր տարի է։ Խանութ մտավ, սակայն Ձմեռ պապի դիմակները արդեն վերջացել էին։ Եւ մի պահ նա վերհիշեց անցյալ նոր տարին, երբ իր տղան նույնիսկ չգիտեր Ձմեռ պապի մասին, իսկ հիմա․․․
Նա կանգնեց /տուն էր հասել/ եւ ուզած֊չուզած ներս մտավ։
Հրեց դռնակը եւ կարծես ճռռոց լսեց, քանի որ միշտ էլ դռնակը այդպես էր ճռռում․․․
Մոխրամանի մեջ կար մոխիր։ Իսկ այդ մոխրի մեջ հաիզվ երեւացող լուցկու մի հատիկ։ Ինչ֊որ մեկը չէր թողել, որ հատիկը մինչեւ վերջ այրվի․․․
Այդ «ինչ֊որ մեկը» նա էր, եւ հիմա բազկաթոռին նստած՝ ծխում էր։ Հետո նա սկսեց ինքն իրեն փնթփնթալ․
―Ինչու՞ է սենյակը միշտ տաք, ինչու՞ է դաշնամուրը իր տեղում, ինչու՞ է իր տղան այդքան դանդաղ մտածում, ինչու՞ են այդքան նման իր տեսած երեսուն նոր տարիները, ինչու՞ է․․․
Նա դուռը հրեց։ Ահավոր ճռռոց լսվեց, եւ նա ձեռքերը գրպանները դրած՝ դուրս փախավ։
Շուտով նոր տարի էր։ Սառը քամին արցունքներ էր առաջացրել նրա աչքերում, իսկ նա բղավում էր․
―Բախտավոր մարդ եմ ես, ես բախտավոր մարդ եմ, բախտավոր մարդ եմ․․․
Շուտով նոր տարի էր․․․
==='''Վերջապես'''===
Վերջապես։ «Ավանգարդ»֊ի առաջին էջում մի զոդող բանվորի մեծ լուսանկար, իսկ չորրորդում՝ մի փոքրիկ պատմվածք շատ ծանոթ վերնագրով։ Այդ պատմվածքի ներքեւում էլ մի ազգանուն, որը իմն ու հորս էր, եւ անուն, որը միայն իմն էր։
Վերջապես․․․
Փողոցով քայլում եմ եւ ուրախ եմ։ Ահա այն տղան ինչ֊որ մեկին է մատնացույց անում /երեւի ինձ/։ Անցնում է տղաների ու աղջիկների մի խումբ, եւ թվում է, թե նրանք խոսում են այսօրվա Ավանգարդի առանձնապես չորրորդ էջի մասին։
Որպեսզի ծխախոտիս մնացուկը նետեմ, մոտեցա աղբարկղին, իսկ այնտեղ ճմռթված, ընկած էր մի թերթ՝ զոդող բանվորի լուսանկարով․․․
'''8/11 – 1969թ․'''
