Changes
{{Անավարտ}}
Վեպը թարգմանված է ըստ տեքստի՝ Ֆ. Մ. Դոստոևսկի, Երկերի ժողովածու՝ 15 հատորով, հատ. 7-րդ, ներառյալ «Տիխոնի մոտ» գլուխը և «Նախանձ» նախապատրաստական նոթերը։ Լենինգրադ, «ՆԱՈՒԿԱ», Լենինգրադյան բաժանմունք, 1990թ.։
Ստորև զետեղված Վերջաբանը (զգալի կրճատումներով) վերցված է նույն հատորից։ Նմանապես տեքստային ծանոթագրություն ների մեծ մասը։ Թարգմանչի ծանոթագրությունները հարկ չենք համարել առանձնացնել՝ նույն նպատակին են ծառայում։
{{ԵրեքԱստղ}}
1867 թ. ապրիլին Դոստոևսկին կնոջ հետ մեկնել է արտասահման, ուր մնացել է մինչև 1871թ. հուլիսը։ Այստեղ, 1867-1868 թթ. գրվել է «Ապուշը» վեպը։ Նշված ժամանակաշրջանի երկրորդ կեսին՝ 1870-1871 թթ. իրականացվել է հիմնական աշխատանքը «Դևեր» վեպի վրա։
Վեպը գրվել է բարդ պայմաններում։ Ռուսաստանը մոլեգնորեն կարոտող Դոստոևսկին դժգոհություն էր զգում արևմտա-եվրոպական կյանքից, նրա կարգերից ու բարքերից։ Աճող ընտանիքի հոգսերը, նյութական նեղված հանգամանքները, չափից դուրս ծանրաբեռնվածությունն աշխատանքով, կապված «Զարյա» և «Ռուսսկիյ վեստնիկ» ամսագրերի հետ գրողի պայմանավորվածություններին՝ այս ամենը նրա կյանքի և ստեղծագործության համար լարված պայմաններ էին ստեղծել։
«Ապուշը» և «Դևեր» վեպերը բաժանող ժամանակահատվածին, այն է՝ 1869թ. մատույցներին են առնչվում մի շարք գեղարվեստական հղացումներ, որոնք անավարտ մնացին։ «Դևերի» ստեղծագործական պատմության համար, «Վարք մեծն մեղավորի» էպոպեայի կողքին (1869 - 1870) ամենից առաջ հետաքրքրություն են ներկայացնում վիպակի հղացումները կապիտան Կարտուզովի մասին (1869)՝ Լեբյադկինի գրական ինքնօրինակ նախատիպը, «Պոետի մահը» վերնագրված երկի սևագրությունները, պատմվածքը Սանուհու մասին, ինչպես նաև դրվագներ Իշխանի և Վաշխառուի մասին վեպից։ Այդ բոլոր հղացումները, ագուցվելով միմյանց, գեղարվեստական առանձին կերպարներով, գաղափարներով, սյուժետային կոլիզիաներով, այսպես թե այնպես կապված են «Դևերի» հետ։
{{ԵրեքԱստղ}}
<div id="rem001">‣ Վեպի շարադրանքը հաճախ է տարվում առաջին դեմքով։ Նախապատրաստական և սևագիր տարբերակներում կա ժամանակագրի (хроникер) կերպարը, սակայն որպես գործող անձ նա չկա վեպում։ Թեև նրա «պատմածով» են ընթանում նույնիսկ ամբողջական գլուխներ, շատ խոսակցություններ և իրադարձություններ հենց նա է ներկայացնում, անուն-հայրանուն էլ ունի (Անտոն Լեոնտյևիչ), ծածկագրված ազգանուն (Գ-և), այդուհանդերձ, ժամանակագիրը «սյուժետային ֆունկցիա» չունի, ավելի շուտ, ածանցյալ կերպար է, զուրկ բնութագրումից։</div>
