Changes
/* VI */
Այդ միջոցին Լամմեն ամբողջ քաղաքում ման էր ածում իր տռզած փորը՝ որոնելով իր կնոջը և չէր գտնում։
===VII===
Մի առավոտ Ուլենշպիգելը նրան ասաց․
― Եկ հետս․ պետք է գնանք ողջունելու մի բարձրաստիճան, ազնվազարմ, հզոր ու ահեղ անձնավորության։
― Նա ինձ կասի՞, թե ո՛ւր է իմ կինը, ― հարցրեց Լամմեն։
― Եթե իմանա՝ կասի, ― պատասխանեց Ուլենշպիգելը։
― Եվ նրանք գնացին Բրեգերոդեի՝ հերկուլեսյան խմողի մոտ։
Եվ ահա նրա ապարանքի բակումն էին։
― Ի՞նչ ես ուզում ինձնից, ― հարցրեց Ուլենշպիգելին։
― Խոսել ձեզ հետ, տե՛ր իմ, ― պատասխանեց Ուլենշպիգելը։
― Խոսիր, ― ասաց Բրեդերոդեն։
― Դուք գեղեցիկ, քաջարի և ուժեղ իշխան եք։ Տարիներ առաջ դուք խեղդեցիկ մի ֆրանսիացու՝ իր զրահի մեջ, ինչպես ձկնականջը իր խեցու մեջ․ բայց եթե դուք ուժեղ եք և քաջ, ապա նույնքան և խորամիտ եք։ Ինչո՞ւ ուրեմն, կրում եք այդ ոսկե մեդալը, որի վրա ես կարդում եմ․ «Հավատարիմ ենք արքային՝ մինչև մախաղը»։
― Ճիշտ որ, տե՛ր իմ, ինչո՞ւ, ― հարցրեց Լամմեն։
Բայց Բրեդերոդեն չպատասխանեց նրան և նայեց Ուլենշպիգելին, որը շարունակեց իր խոսքը․
― Ինչո՞ւ դուք՝ իշխաններդ, մինչև մախաղն ուզում եք հավատարիմ լինել արքային։ Նրա համա՞ր է, արդյոք, որ շատ է բայրացակամ ձեր հանդեպ, չափազանց բարեհաճ ձեր նկատմամբ։ Փոխանակ մինչև մախաղը հավատարիմ լինելու նրան, ինչո՞ւ այնպես չեք անում, որ իր երկրների զրկված դահիճը միշտ հավատարիմ լինի աղքատի մախաղին։
Լամմեն գլխով էր անում՝ ի նշան հավանության։
Բրեդերոդեն իր աշխույժ հայացքով նայեց Ուլենշպիգելին և ժպտաց տեսնելով նրա բարեմիտ արտահայտությունը։
― Եթե դու Ֆիլիպ արքայի լրտեսներից չես, ― ասաց նա, ― լավ ֆլամանդացի ես, ուստի ես քեզ կվարձատրեմ երկու դեպքի համար էլ։
Եվ նրան տարավ իր խորտկարանը։ Լամմեն հետևեց նրանց։ Այդտեղ Ուլենշպիգելի ականջը արնոտելու աստիճան քաշելով ասաց․
― Սա լրտեսի համար։
Ուլենշպիգելը ծպտուն չհանեց։
― Բեր տեսնեմ այդ դարչինի գինու ճուռիկը, ― ասաց նա իր մառանապետին։
Մառանապետը բերեց ճուռիկը, մի մեծ թաս եփած գինի, որի բուրմունքը տարածվեց օդում։
― Խմի՛ր, ― ասաց Բրեդերոդեն, ― սա էլ լավ ֆլամանդացու համար։
― Ո՜հ, ― ասաց Ուլենշպիգելը, ― լավ ֆլամանդացի, դարչնահամ գինու անուշ լեզվով ես խոսում․ սրբերն անգամ այսպես քաղցր չեն խոսում։
Հետո գինու կեսը խմելով՝ մյուս կեսը տվեց Լամմեին։
― Ո՞վ է այս ցմփորը, ― ասաց Բրեդերոդեն, ― որ վարձատրվում է առանց որևէ բան արած լինելու։
― Բարեկամս է՝ Լամմեն, ― պատասխանեց Ուլենշպիգելը, ― որ ամեն անգամ եփած գինի խմելիս երևակայում է, թե ուր որ է կգտնի իր կորցրած կնոջը։
― Այո, ― ասաց Լամմեն՝ մեծ երկյուղածությամբ գինին թասից ծծելով։
― Հիմա ո՞ւր եք գնում, ― հարցրեց Բրեդերոդեն։
― Գնում ենք որոնելու Յոթնյակը, որ փրկելու է Ֆլանդրիայի երկիրը, ― պատասխանեց Ուլենշպիգելը։
― Ի՞նչ Յոթնյակ։
― Երբ գտնեմ՝ ձեզ կասեմ, թե ովքեր են նրանք։
Բայց Լամմեն, որ գինուց զվարթացել էր, ասաց․
― Չգնա՞նք, արդյոք, լուսնի վրա փնտրելու իմ կնոջը։
― Պատվիրի՛ր սանդուղքը, ― պատասխանեց Ուլենշպիգելը։
― Ահա արդեն գեղեցիկ մայիսն է, կապուտակ երկինք, ուրախ ծիծեռնակներ․ ծառերի ճյուղերն արդեն հյութից կարմրել են․ հողը սիրո գրկում է։ Հավատի համար մարդկանց կախելու և վառելու պահն է այժմ։ Կազմ ու պատրաս են բարեդեմ ինկվիզիտորները։ Ինչպիսի՜ ազնիվ դեմքեր։ Լիակատար իշխանություն ունեն ուղղելու, պատժելու, աստիճանազրկելու, հանձնելու աշխարհիկ դատավորների ձեռքը, ունենալ իրենց բանտերը։ Ա՜խ, որքա՜ն գեղեցիկ է մայիսը ― կալանավորել մարդկանց, դատ վարել առանց արդարադատության սովորական ձևը հարգելու, վառել, կախել, գլխատել և խեղճ կանանց ու աղջիկների համար փորել վաղահաս մահվափոսը։ Խայտիտները ճռվողում են ծառերի մեջ։ Բարի ինկվիզիտորները աչքները տնկել են հարուստների վրա։ Եվ թագավորը կժառանգի ունեցվածքը։ Դե՛, աղջիկներ, դաշտերը վազեք՝ պարելու պարկապզուկի ու սրինգի հնչյունների տակ։ Օ՜, որքա՜ն գեղեցիկ է մայիսը։
Կլաասի աճյունը բախեց Ուլենշպիգելի կրծքին։
― Գնա՛նք, ― ասաց նա Լամմեին։ ― Բախտավոր են նրանք, ովքեր, արիասիրտ կլինեն և սուրը բարձր կպահեն գալիք սև օրերին։
===VIII===
Մեկ անգամ, օգոստոս ամսին, Ուլենշպիգելը Բրյուսելում անցավ Ֆլանդրիա փողոցով Յան Սապերմիլեմենտեի տան առջևից․ Յանին այդպես էին մականվանել այն պատճառով, որ նրա պապը բարկացած ժամանակ այդպես էր հայհոյում՝ աստծու սրբազան անունը չսրբապղծելու համար։<ref>Եվրոպական ժողովուրդները հաճախ հայհոյանքը կազմում են աստծու անունով կամ նրան մասնակից դարձնելով, բայց մեղմ արտահայտություններով։ Այստեղ Սապերմիլեմենտեի առաջին մասը եղել է սակրա (sacra), որ նշանակում է սուրբ, օծված։</ref> Հիշյալ Սապերմիլեմենտեն արհեստով ասեղնագործ էր, բայց որովհետև խմելու պատճառով խլացել ու կուրացել էր, ապա նրա կինը՝ թթու֊չարացած կերպարանքով մի պառավ՝ ասեղնագործում էր նրա փոխարեն իշխան մարդկանց վերնազգեստներ, բաճկոններ, թիկնոցներ ու մաշիկներ։ Նրա գողտրիկ աղջիկը օգնում էր այդ շահավետ աշախատանքի մեջ։
Երեկոյան կողմը Ուլենշպիգելը անցնելով վերոհիշյալ տան առջևից, պատուհանում տեսավ այդ աղջկան և լսեց նրա կոչը․
<poem>
Օգոստո՛ս, օգոստո՛ս,
Անուշիկ իմ ամիս,
Խնդրում եմ ինձ ասես՝
Ո՞վ կլինի ամուսինս։
</poem>
― Ես, ― ասաց Ուլենշպիգելը, ― եթե ուզենաս։
― Դո՞ւ, ― ասաց նա։ ― Մոտ եկ, մի քեզ տեսնեմ։
Բայց Ուլենշպիգելն ասաց․
― Պատճառն ի՞նչ է, որ դու օգոստոսին ես կոչում այն, ինչ Բրաբանտի աղջիկները մարտի նախօրյակին են կանչում։
― Նրանք միայն մի ամուսնատու ամիս ունեն, ― ասաց աղջիկը, իսկ ես տասներկուսն ունեմ, և ամեն մեկի նախօրյակին, ոչ թե կես գիշերին, այլ վեց ժամ կեսգիշերից առաջ, ցատկում եմ անկողնից, հետ֊հետ գնալու երեք քայլ եմ անում դեպի պատուհանը, գոչում այն, ինչ արդեն գիտես դու, ապա շրջվելով երեք քայլ եմ անում դեպի անկողինը և կես գիշերին պառկում ու քնում եմ՝ երազելով իմ ապագա ամուսնուն։ Բայց որովհետև անուշիկ ամուսինները ի բնե չարալեզու ծաղրողներ են, ապա ոչ թե մեկ ամուսին եմ տեսնում երազում, այլ տասներկու․ դու էլ կլինես տասներեքերորդը, եթե կուզես։
― Մյուսները կխանդեն, ― պատասխանեց Ուլենշպիգելը։ ― Դու կանչում ես նաև «Ազատությո՜ւն»։
― Աղջիկը շիկնելով պատասխանեց․
― Ես կանչում եմ «ազատություն» և գիտեմ, թե ինչ եմ խնդրում։
Ես էլ նույնը գիտեմ և բերում եմ քեզ այն, ― պատասխանեց Ուլենշպիգելը։
― Դեռ շուտ է, ― ասաց աղջիկը ժպտալով և ցույց տալով իր սպիտակ ատամները։
― Շո՞ւ տ է, ― ասաց Ուլենշպիգելը, ― ոչ։ Կարող է տուն փլվել գլխիս, ուժգին քամին ինձ կարող է գցել փոսը, կատաղած շունը կկծի ոտքս։ Ո՛չ, չեմ սպասի։
― Ես դեռ շատ փոքր եմ, ― ասաց աղջիկը, ― և սովորույթը պահելու համար եմ միայն կանչում։
Ուլենշպիգելի սիրտը կասկած ընկավ՝ մտածելով, որ մարտի, և ոչ թե հունձի ամսի նախօրյակին են Բրաբանտի աղջիկները ամուսնանալու կոչ անում։
― Ես դեռ շատ փոքր եմ և սովորույթը պահելու համար եմ միայն կանչում, ― ժպտալով կրկնեց աղջիկը։
― Ուրեմն պիտի սպասես, մինչև որ պառավե՞ս, ― վրա բերեց Ուլենշպիգելը։ ― Լավ հաշիվ չես անում։ Երբեք չեմ տեսել այդպես կլորիկ պարանոց, այդպիսի ճերմակ, իսկական ֆլամանդուհու ստինքներ՝ լեցուն այն կաթով, որից տղամարդիկ են մեծանում։
― Լեցո՞ւն, ― ասաց նա, ― դեռ ոչ․ աճապարո՛ղ ճամփորդ։
― Սպասե՞լ, ― առարկեց Ուլենշպիգելը։ ― Ուրեմն ես պետք է զրկվեմ իմ ատամներից, որպեսզի քեզ հում֊հում ուտեմ, անուշիկս։ Չես պատասխանում, ժպտում ես այդ խաժ աչքերովդ և կեռասի պես կարմիր շրթներովդ։
Աղջիկը խուզարկու հայացքով դիտելով նրան՝ հարցրեց․
― Ինչո՞ւ ես այդպես արագ սիրում ինձ․ ի՞նչ արհեստ ես բանեցնում․ աղքա՞տ ես, թե հարուստ։
Աղքատ եմ, ― ասաց նա, ― նույնպես և հարուստ եմ, եթե անուշիկ մարմինդ ինձ տաս։
― Այդ չէ, որ ես ուզում եմ իմանալ, ― պատասխանեց աղջիկը։ ― Եկեղեցի գնո՞ւմ ես․ լա՞վ քրիստոնյա ես․ ո՞ւր ես ապրում։ Կհամարձակվե՞ս ասել, թե իսկական աղքատ ես՝ գյոզ, որ դիմադրում է հրովարտակներին և ինկվիզիցիային։
Կլաասի աճյունը բախեց Ուլենշպիգելի կրծքին։
― Գյոզ եմ ես, ― պատասխանեց նա, ― ուզում եմ մեռած և որդերիծ կրծված տեսնել Նիդեռլանդիայի ճնշողներին։ Ապշած ինձ ես նայում։ Այս սիրո հուրը, որ վառվում է քեզ համար, գողտրի՛կ, երիտասարդության հուրն է։ Աստված վառեց այդ կրակը, և հիմա բոցավառվում է շողշողուն արևի պես, մինչև որ հանգչի։ Բայց վրիժառության կրակը, որ բուն է դրել սրտումս, դարձյալ աստված է վառել։ Նա կդառնա սուր, կրակ, պարան, հրդեհ, ավերածություն, պատերազմ ու կործանում դահիճների համար։
― Գեղեցիկ ես դու, ― ասաց աղջիկը տխրագին՝ համբուրելով նրա զույգ թշերը, ― բայց և այնպես լռիր։
― Ինչո՞ւ ես լալիս, ― հարցրեց Ուլենշպիգելը։
― Ուր էլ որ լինես՝ պետք է շարունակ աջ ու ձախ նայես, ― պատասխանեց աղջիկը։
― Այս պատե՞րն էլ ականջ ունեն, ― հարցրեց Ուլենշպիգելը։
― Միայն իմ ականջներն են այստեղ, ― ասաց աղջիկը։
― Նրանք Ամուրի ձեռքով են քանդակված, որ ես կծածկեմ իմ համբույրով։
― Խենթո՛ւկ բարեկամ, լսի՛ր, երբ խոսում եմ։
― Ինչո՞ւ։ Ի՞նչ ունես ինձ ասելու։
― Լսի՛ր, ― ասաց նա անհամբեր։ ― Ահա մայրս․․․ Լռի՛ր, լռիր մանավանդ նրա ներկայությամբ․․․
Ներս մտավ պառավ Սապերմիլեմենտեն։ Ուլենշպիգելը նրան զննելով՝ ասաց մտովի․ «Դունչը քափկիրի պես ծակծկված․ աչքերը ժանտ ու կեղծ հայացքով․ բերանն ուզում է ծիծաղել, բայց ծամածռություն է անում․ այս ամենը գրգռում է հետաքրքրասիրությունս»։
― Աստված ձեզ հետ, պարո՛ն, ― ասաց պառավը, ― միշտ ձեզ հետ։ Աղջիկս, փող եմ ստացել, լավ փող, պարոն Էդմոնից, երբ տարա նրան իր թիկնոցը, որի վրա ծաղրածուի ցուպն էի ասեղնագործել։ Այո, պարո՛ն, ծաղրածուի ցուպ՝ Կարմիր շան դեմ։
― Գրանվելայի կարդինալի՞ դեմ, ― հարցրեց Ուլենշպիգելը։
― Այո, ― պատասխանեց պառավը, ― Կարմիր շան դեմ։ Ասում են, որ նա հայտնում է արքային նրանց դիտավորությունները։ Նրանք էլ ուզում են մահու տալ նրան։ Իրավունք ունեն, չէ՞։
Ուլենշպիգելը չպատասխանեց։
― Չե՞ք տեսել նրանց փողոցներում․ բաճկոնակ են հագնում և գորշ opperstkleed֊ներ, ինչպես հասարակ ժողովուրդն ունի՝ թևքերը երկար կախված, կնգուղը վանականների կնգուղի պես․ և բոլոր opperstkleed֊ների վրա ծաղրածուի ցուպ է ասեղնագործված։ Ես ասեղնագործել եմ ամենաքիչը քսանյոթ հատ, իսկ աղջիկս՝ տասնհինգ։ Այդ ծաղրածուի ցուպերը տեսնելուց Կարմիր շունը խիստ բարկացել է։
Ապա Ուլենշպիգելի ականջին ասաց․
― Ես գիտեմ, որ իշխանները որոշել են ծաղրածուի ցուպը փոխարինել ցորենի խուրձով՝ ի նշան միաբանության։ Այո, այո, նրանք պատրաստվում են պայքարել թագավորի ու ինկվիզիցիայի դեմ։ Լավ են անում, չէ՞ պարո՛ն։
Ուլենշպիգելը չպատասխանեց։
― Օտարական պարոնը մելամաղձություն է եփում, ― ասաց պառավը և ճլվլոցը դադարեցրեց։
Ուլենշպիգելը ձայն չհանեց ու դուրս եկավ։
Քիչ հետո նա մտավ մի գինետուն, ուր երաժշտախումբ էլ կար․ ուզում էր, որ խմելը բոլորովին չմոռանա։ Գինետունը լեցուն էր խմողներով, որոնք անզգուշաբար խոսում էին թագավորի, ատելի հրովարտակների, ինկվիզիցիայի և Կարմիր շան մասին, որին անհրաժեշտ էր վտարել երկրից։ Նա տեսավ նույն պառավին՝ ցնցոտիներ հագած և կարծես քնած՝ քաղցր գինու թասն առջևը։ Երկար նա մնաց այդ դիրքում, ապա մի պնակ հանեց գրապնից և սկսեց ողորմություն խնդրել խմողներւ խմբերից, մանավանդ ամենից ավելի անխոհեմ խոսողներից։
Եվ բարեհոգի մարդիկ առանց ժլատության տալիս էին նրան ֆլորիններ, դընիեներ ու պատարներ։
Ուլենշպիգելը հուսալով աղջկանից իմանալ այն, ինչ պառավ Սապերմիլեմենտեն չէր ասում, դրանից հետո հաճախ էր անցնում տան առջևից․
Նա տեսնում էր աղջկան, որ ոյլևս չէր կանչում, բայց աչքը թարթելով ժպտում էր նրան որպես հաճելի խոստում։
Հանկարծակի մոտեցավ պառավը։
Ուլենշպիգելը զայրացած՝ նրան տեսնելով եղնիկի պես վազեց փողոցով, գոռալով․ <T brandtl, T brandtl (կրա՜կ, կրա՜կ հասե՛ք), մինչև որ հասավ հացագործ Յակոբ Պետերսոնի տան առաջ։ Տան փեղկերը, որ գերմանական ձևով էին ապակեպատված, բոցավառ շողշողում էին մայր մտնող արևից։ Փռի մեջ վառվող խռիվից բարձրանում և ծխնելույզից դուրս էր ժայթքում մի թանձր ծուխ։ Ուլենշպիգելը վազում ու անդադար գոռում էր․ «T brandtl, T brandtl» (Վառվո՜ւմ է, վառվո՜ւմ է)։ Մայր աստվածածնի տաճարի պահակն սկսեց շեփոր փչել, իսկ ժամկոչը ամենայն ուժով քաշում էր Wacharm կոչվող զանգակը։ Եվ տղաներն ու աղջիկները երգելով ու սուլելեով խումբ֊խումբ վազեցին եկան։
Զանգակն ու շեփորը անընդհատ հնչում էին, երբ պառավ Սապերմիլեմենտեն փասափուսեն հավաքեց ու դուրս նետվեց։
Ուլենշպիգելը դրան էր սպասում։ Հենց որ պառավը հեռացավ՝ նա մտավ տուն։
― Դո՞ւ այստեղ, ― հարցրեց աղջիկը, ― ուրեմն այնտեղ հրդեհ չկա՞։
Այնտե՛ղ ոչ, ― պատասխանեց Ուլենշպիգելը։
― Հապա ինչո՞ւ է զանգակն այդպես տխուր ղողանջում։
― Չի իմանում, թե ինչ է անում, ― պատասխանեց Ուլենշպիգելը։
― Հապա այս ցավագին շեփորաձայնը և շարունակ խռնվող ժողովո՞ւրդը։
― Խելառների թիվն անհամար է։
― Ուրեմն ի՞նչ է վառվում, ― հարցրեց աղջիկը։
― Քո աչքերը և իմ բոցակեզ սիրտը, ― պատասխանեց Ուլենշպիգելը։
Եվ հարձակվեց նրա շրթների վրա։
― Ինձ հո ուտում ես, ― ասաց աղջիկը։
― Սիրում եմ կեռասը, ― ասաց նա։
Աղջիկը նայում էր նրան ժպտալով, բայց ընկճված։ Հանկարծ նա լաց լինելով ասաց․
― Այլևս մի՛ գա այստեղ։ Դու գյոզ ես՝ պապին թշնամի։ Մի՛ գա այլևս․․․
― Մայրդ, ― ասաց նա։
― Այո, ― ասաց աղջիկը կարմրելով։ ― Գիտե՞ս ուր է նա հիմա։ Ականջը սրած լսում է այնտեղ, ուր հրդեհ է ծագել։ Գիտե՞ս, թե հետո ուր կգնա․ Կարմիր շան մոտ՝ հաղորդելու այն ամենը, ինչ որ գիտե, և դքսի, որ շուտով գալու է, գործը հեշտացնի։ Փախի՛ր Ուլենշպիգել, փախի՛ր, ես քեզ փրկում եմ։ Մի համբույր ևս, բայց այլևս մի՛ գա․ մեկ հատ էլ, դու գեղեցիկ ես, ես լալիս եմ, բայց հեռացի՛ր։
― Ազնի՜վ աղջիկ, ― ասաց Ուլենշպիգելը՝ նրան գրկում պահելով։
Միշտ այդպես չեմ եղել, ― ասաց նա։ ― Ես էլ նրա պես․․․
― Այդ երգե՞րը, ― ասաց Ուլենշպիգելը, գեղեցկության այդ լուռ կոչե՞րը սիրահար տղամարդկանց․․․
Այո, ― ասաց աղջիկը։ ― Մայրս էր այդպես պահանջում։ Իսկ քեզ փրկում եմ, որովհետև սրտովս սիրում եմ։ Մյուսներին էլ կփրկեմ ի հիշատակ քեզ, սիրելի՛դ իմ։ Երբ հեռու լինես՝ սիրտդ կթռչի՞ դեպի զղջացած աղջիկը։ Համբուրիր ինձ, անուշի՛կս։ Նա այլևս փողի համար զոհեր չի մատակարարի խարույկին։ Դե գնա՝․ ոչ, դեռ կաց։ Ինչքա՜ն քնքուշ է ձեռքդ։ Տե՛ս, ես համբուրում եմ ձեռքդ․ դա ստրկության նշան է․ դու իմ տերն ես։ Լսի՛ր, ավելի մոտ եկ, լռի՛ր։ Չնչին ոմն ավազակ մարդիկ, դրանց հետ մի իտալացի, այս գիշեր իրար հետևից եկան այստեղ։ Մայրս նրանց մտցրեց սրահը, ուր հիմա դու ես, ինձ հրամայեց դուրս գալ և փակեց դուռը։ Ես լսեցի հետևյալ բառերը․ «Քարե խաչելություն, Բորգերհոթի դարպասը, թափոր, Անտվերպեն, Աստվածածնի տաճարը», խեղդված ծիծաղներ և սեղանի վրա համրվող ֆլորիններ․․․ Փախի՛ր, ահա գալիս են, հոգյա՛կս։ Քաղցր հիշողությամբ մտաբերիր ինձ։ Փախի՛ր․․․
Ուլենշպիգելը լսեց աղջկան և վազեց մինչև «Ալևոր Աքաղաղ» ― in den ouden Haen պանդոկը, ուր գտավ Լամմեին մելամաղձություն եփելիս, մի երշիկ կրծելիս և յուվենյան peterman֊ի յոթերորդ գավը դատարկելիս։
Եվ ստիպեց նրան իր պես վազել՝ չնայած տռուզ փորին։
===IX===
Լամմեի ուղեկցությամբ վազելով, Ուլենշպիգելը հասավ Էյկենստրաա փողոցը, այդտեղ գտավ մի չարամիտ պարսավագիր՝ Բրեդերոդեի դեմ։ Անմիջապես առավ դա ու տարավ նրան։
― Տե՛ր իմ, ― ասաց նա, ― այն լավ ֆլամանդացին ե, և արքայի այն լրտեսը, որի ականջներն այնքան լավ շփեցիք և որին այնքան լավ եփած գինի տվիք խմելու։ Նա ձեզ բերել է մի փոքրիկ պամֆլետ, ուր ձեզ, ի միջի այլոց, մեղադրում են, որ ձեզ անվանում եք Հոլանդիայի կոմս, ինչպես թագավորն է իրեն անվանում։ Պարսավագիրը դեռ թարմ է և տպագրված է Յան Զրպարտիչի մոտ, որն ապրում է Անպիտանների գետափին, Պատվի գողերի փակուղում։
Բրեդերոդեն ժպտալով ասաց․
― Ես քեզ երկու ժամ մտրակահարել կտամ՝ եթե չասես գրողի իսկական անունը։
― Տե՛ր իմ, ― պատասխանեց Ուլենշպիգելը, ― մտրակահարել տվեք թեկուզ երկու տարի՝ եթե ուզում եք․ բայց չեք կարող ստիպել իմ կռնակին, որ ձեզ ասի այն, ինչ չգիտե իր բերանը։
Եվ նա տնից դուրս եկավ՝ իր ջանասիրության համար ստանալով մեկ ֆլորին։
===X===
Հունիսից՝ վարդերի ամսից սկսած, քարոզներն սկսվել էին Ֆլամանդիայի երկրում։
Եվ քրիստոնեական նախնական եկեղեցու առաքյլաները քարոզում էին ամենուրեք, ամեն տեղ, դաշտերում ու այգիներում, բլրակների վրա, որոնք հեղեղումների ժամանակ անասունների ապաստարան էին ծառայում, գետափերին, նավերի վրա։
Ցամաքում նրանք ամրանում էին ինչպես ռազմական ճամբարում շրջապատված սայլակների շղթայով։ Գետերի վրա և նավահանգիստներում զինված մարդկանցով լեցուն նավերը պահակություն էին անում նրանց շուրջը։
Եվ ճամբարներում հրացանակիրներն ու հրահարները պահպանում էին նրանց թշնամու անակնկալներից։
Եվ այսպես, ազատության խոսքը լսվեց պապենական երկրի բոլոր կողմերից։
