Changes
Ամեն ոք իրեն վերագրում է առնվազն մի հիմնական առաքինություն։ Ես, օրինակ, ինձ դասում եմ այն նվազագույն ազնիվ մարդկանց շարքը, որոնց երբևէ ճանաչել եմ։
== Գլուխ չորրորդ ==
Կիրակի առավոտյան, երբ առափնյա բնակավայրերում դեռևս ղողանջում էին եկեղեցու զանգերը, ողջ աշխարհը կրկին լցվեց Գեթսբիի տունը իր ուրախությունը սփռելով պարտեզով մեկ։
— Նա մաքսանենգ է,— փսփսում էին տիկնայք, խմելով նրա խմիչքներն ու հոտոտելով նրա ձաղիկները։— Նա սպանել է մի մարդու, որը իմացել է նրա ով լինելը։ Նա ֆոյ Հինդենբուրգի եղբորորդին է, դևի զարմիկը։ Ինձ համար վարդ քաղիր, սիրելիս, մեկ էլ մի քիչ խմիչք լցրու այդ բյուրեղապակյա բաժակի մեջ։
Մի անգամ ես սկսեցի չվացուցակի լուսանցքներում գրի առնել այն մարդկանց անունները, որոնք այդ ամառ այցելում էին նրան։ Հիմա դա հին, ծալքերի մոտ քրքրված ցուցակ է, թվագրված՝ Գրի է առնվում 1922 թվականի հուլիսի 5-ից։ Սակայն խամրած անունները դեռևս ընթեռնելի են և ավելի լավ պատկերացում կտան ձեզ, քան իմ ընդհանրացումներն այն մարդկանց մասին, որոնք ընդունում էին Գեթսբիի հյուրընկալությունը՝ փոխարենը մատուցելով այն աննշան տուրքը, որ նրա մասին բացարձակապես ոչինչ չգիտեին։
Իսթ Էգգից գալիս էին Չեսթեր Բեքերի ընտանիքը, Լիչերը և Բանսեն անունով մեկը, որին համալսարանից գիտեի, ինչպես նաև բժիշկ Վեբսթեր Քիվեթը, որն անցյալ ամառ խեղդվեց Մեյնի նահանգում։ Հորնբիմերն ու Վիլլի Վոլթերը կնոջ հետ, և ողջ Բլեքբեք գերդաստանը, որոնք միշտ հավաքվում էին մի անկյունում և այծի նման քթները պարզում յուրաքանչյուր մոտեցողի։ Գալիս էին նաև Իսմեյներն ու Քրիսթիները (կամ ավել ճիշտ՝ Հյուբերթ Աուերբախը պարոն Քրիսթիի կնոջ հետ), Էդգար Բիվերը, որի մասին ասում են, թե մազերն առանց պատճառի ձյունի պես ճերմակեցին մի ձմեռային օր։
Ինչքան հիշում եմ՝ Քլարենս Էնդայվը նույնպես Իսթ Էգգից էր։ Ես նրան միայն մի անգամ տեսա՝ ճերմակ, մինչև ծնկները հասնող տաբատով, և նա կռիվ սարքեց պարտեզում Էթթի անունով մի պորտաբույծի հետ։ Կղզու հեռավոր ծայրից գալիս էին Չիդլն ու Օ․ Ռ․ Փ․ Շրեդերր, իսկ Ջորջիայից՝ Սթոունվոլ Ջեքսոն Աբրամսը, Փիշգարդը և Ռիփլի Սնելզը, բոլորն էլ իրենց կանանց հետ։ Սնելզը բանտարկվելուց երիք օր առաջ այնտեղ էր և այնքան էր խմել, որ հարբած ընկած էր խճաքարերին, երբ տիկին Յուլիսիս Սվեթի մեքենան անցավ նրա աջ ձեռքի վբայով։ Դանսիների ընտանիքն էլ էր գալիս, ինչպես նաև Ս. Բ. Վայթբեյթը, որն այդ ժամանակ վաթսունն անց էր, Մորիս Ա․ Ֆլինքը, Համերհեդերն ու ծխախոտ ներմուծող Բելուգան՝ դուստրերի հետ։
Վեսթ Էգգից գալիս էին Փոուլները, Մալրեդիները, Սեսիլ Ռոուբաքը, Սեսիլ Շոնը, նահանգի սենատոր Գուլիքը, Նյութոն Օրչիդը, որը Films Par Excelleոce ընկերության պարագլուխն էր․ Էքհոսթն ու Քլայդ Քոհենը, Դոն Ս․ Շվարցեն (որդին), Արթուր ՄըքՔարթին՝ բոլորն էլ ինչ֊որ կերպ առնչություն ունեին կինոյի հետ։ Գալիս էին նաև Քաթլիփերն ու Բեմբերգերը, Ջ․ Էրլ Մալդունը, եղբայրն այն Մալդունի, որը հետագայում խեղդեց կնոջը։ Գործարար Դա Ֆոնթանոն, Էդ Լեգրոսը, Ջեյմզ Բ. (Փտած աղիքը) Ֆերրեթը, Դե Ջոնգերն ու Էռնեսթ Լիլին՝ բոլորն էլ գալիս էին թղթախաղի համար, և երբ Ֆերրեթը մենակ պարտեզ էր իջնում թարմանալու, նշանակում էր՝ տարվել է, և «Երկաթգծի միացյալ ընկերությունը» հաջորդ օրը գները բարձրացնում էր։
Ոմն Քլիփսփրինգեր այնքան հաճախ էր այցելության գալիս և այնքան երկար էր մնում, որ վաստակել էր «կենվոր» մականունը, հավահաբար ուրիշ տուն չուներ։ Թատերական աշխարհից գալիս էին Գաս Վայզը, Հորաս Օ. Դոնավանը, Լեսթեր Մայերը, Ջորջ Դաքվիդն ու Ֆրենսիզ Բուլը, իսկ Նյու Յորքից՝ Քրոմները, Բեքհիսոնները, Դենիքերները, Ռասել Բեթթին, Քորիգանները, Քելեհերները, Դյուերները, Սքալիները, Ս. Վ․ Բելչերը, Սմիրքները, երիտասարդ Քվինները (նրանք այն ժամանակ ամուսնացած էին), Հենրի Լ, Փալմեթոն, որը հետո «Թայմզսքվեր» մետրոյի կայարանում իրեն գնացքի տակ գցեց։
Բեննի ՄըքՔլենահանին միշտ ուղեկցում էին չորս աղջիկներ։ Նրանք երբեք միևնույն անձինք չէին լինում, բայց այնքան նման էին միմյանց, որ թվում էր, թե նրանց՝ արդեն տեսել ես։ Չեմ հիշում նրանց անունները, կարծեմ՝ Ջաքլին կամ Կոնսուելա, կամ Գլորիա, կամ Ջուդի կամ էլ՝ Ջուն, իսկ ազգանունները կամ ծաղիկների, կամ ամիսների մեղեդիկ անուններ էին, կամ էլ, եթե խիստ հետաքրքրություն ցուցաբերեիր, ապա կլսեիր հայտնի ազգանուններ ամերիկացի կապիտալիստների, որոնց զարմուհիներն էին նրանք։
Այս բոլորին ավելացրած Ֆաուսթինա Օ’Բրայընը առնվազն մեկ անգամ պետք է որ այցելած լիներ, ինչպես նաև Բեդեքերի դուստրերն ու երիտասարդ Բրույերը, որի քիթը պատերազմի ժամանակ գնդակից թռել էր, պարոն Ալբրուքսբերգերը և օրիորդ Հաագն ու իր նշանածը, Արդիթա Ֆից Փիթըրզը, պարոն Ֆ, Ջուիթը՝ ամերիկյան լեգեոնի երբեմնի պարագլուխը, և օրիորդ Քլոդիա Լիփը՝ մի մարդու հետ, որը, իշխան լինելով հանդերձ, ծառայում էր նրան որպես վարորդ։ Մենք նրան դուքս էինք կոչում, իսկ անունը, եթե նույնիսկ երբևէ գիտեի էլ, մոռացել եմ։
Ահա այս բոլոր մարդիկ այդ ամռանը լինում էին Գեթսբիի տանը։
{{ԵրեքԱստղ}}
Մի օր հուլիսի վերջերին, առավոտյան ժամը իննին, Գեթսբիի շքեղ լիմուզինը, մագլցելով քարքարոտ ճանապարհը, մոտեցավ դռանս և հնչեցրեց եռաձայն շչակը։ Սա նրա առաջին այցելությունն էր, չնայած երկու անգամ մասնակցել էի նրա երեկույթներին, զբոսնել նրա ջրաթիռով, և նրա համառ հրավերն երին հնազանդ՝ օգտվել նրա լողափից։
— Բարի լույս, բարեկամ։ Այսօր միասին ենք ճաշում, դրա համար էլ եկել եմ, որ քեզ տանեմ։
Ոտնակին կանգնած, նա իրեն հավասարակշռում էր ամերիկացիներին բնորոշ հնարամիտ շարժումով․ կարելի է ենթադրել, որ դա գալիս է երիտասարդ Ժամանակ ֆիզիկական աշխատանքի և կամ անշարժ նստելու բացակաչությունից, կամ էլ ավելին, մեր ջղաձիգ սպորտային խաղերի անորոշ շնորհագեղությունից։ Այս ամենը Գեթսբիի մոտ հանդես էր գալիս անհանգստության ձևով, որը շարունակաբար խախտում էր նրա զուսպ վարվելակերպը։ Ոչ մի րոպե նա դադար չուներ, կամ ոտքն էր թփթփացնում գետնին, կամ էլ անհամբերությամբ ձեռքն էր բացուխուփ անում։
Նա տեսավ, թե ինչպիսի հիացմունքով եմ դիտում մեքենան։
— Լավն է, չէ՞, բարեկամ։— Եվ ցած թռավ, որպեսզի չխանգարի ինձ։— Տեսած չկայի՞ր։
Տեսել էի։ Բոլորն էլ տեսել էին։ Պսպղուն նիկելով մեքենան թանձր սերուցքի դուչն ուներ, հրեշային մեծության մարմին, որի վրա այս ու այնտեղ դուրս էին պրծել տռուզ, ինքնագոհ տուփեր՝ գլխարկներ, ընթրիք և գործիքներ պահելու համար, իսկ վահանակների լաբիրինթոսում տասնյակ արևներ էին արտացոլվում։ Ներսն ասես կանաչ կաշեպատ ջերմոց լիներ, ուր նետեցինք մենք մի քանի շերտ ապակու ետև և սլացանք դեպի քաղաք։
Անցյալ ամիս ես նրա հետ մի քանի անգամ էլ խոսած չկայի և, ցավոք սրտի, համոզվել էի, որ խոսելու քիչ բան ուներ։ Այսպիսով, առաջին տպավորությունը, որ նա թողել էր ինձ վրա որպես արտասովոր մարդ, աստիճանաբար ջնջվեց, և նա պարզապես դարձավ հարևան շքեղ պանդոկի տերը։
Հետո՝ այդ անհեթեթ ուղևորությունը։ Մենք դեռ չէինք հասել Վեսթ Էգգ, երբ Գեթսբին իր վերամբարձ ոճով արտասանած խոսքերն անավարտ թողած՝ սկսեց անվճռական հարվածել կարամելի գույնի տաբատի ծնկներին։
— Լսիր, բարեկամ։ Ի՞նչ կարծիքի ես իմ մասին։
Փոքր֊ինչ հանկարծակիի եկած, հարցին արժանի խուսափողական պատասխաններ տվեցի։
— Դե, ես քեզ իմ կյանքից որոշ բան պատմեմ,— ընդհատեց նա։
— Չեմ ուզում քո լսած այդ բոլոր պատմություններից իմ մասին սխալ կարծիք կազմես։
Նշանակում է, նա տեղյակ էր այն արտառոց մեղադրանքներին, որ խոսակցության համն ու հոտն էին իր հյուրասենյակներում։
— Ես քեզ սուրբ ճշմարտություն եմ ասում։— Նրա աջ ձեռքը հանկարծ բարձրացավ, ասես պատրաստ լիներ աստծու պատիժը կրելու։― Ես ծնվել եմ Միջին Արևմուտքում, հարուստ ընտանիքում։ Մեծացել եմ Ամերիկայում, բայց, ըստ ընտանեկան ավանդույթի, ուսանել Օքսֆորդում։ Մեր ընտանիքի մի քանի սերունդներ սովորել են Օքսֆորդում։
Նա շեղակի նայեց ինձ, և ես հասկացա, թե ինչու էր Ջորդան Բեյքերը կասկածի ենթարկել այդ փաստը։ Նա հապշտապ անցավ «սովորել են Օքսֆորդում» բառերի վրայով, քիչ մնաց կուլ տար կամ ձայնը խզվեր այդ խոսքի վրա, կարծես փորձից գիտեր, որ այն իրեն միշտ էլ նեղություն է պատճառել։ Այս տարակուսանքն էր պատճառը, որ նրա ասածը կորցրեց իր հավաստի ուժը, և ես մտածեցիք թե նա կյանքում իրոք մի սոսկալի գաղտնիք ունի։
— Ո՞ր քաղաքից ես,— իմիջիայլոց հետաքրքրվեցի։
— Սան Ֆրանցիսկոյից։
— Հըմ։
— Իմ բոլոր հարազատները մեռել են, և ինձ շատ մեծ հարստություն է բաժին ընկել։
Նրա ձայնը հանդիսավոր էր, ասես իր գերդաստանի հանկարծակի բնաջնջման խորհրդածությունը դեռևս հետապնդում էր նրան։ Մի պահ կասկածեցի, որ ինձ ձեռ է առնում, սակայն հայացք ձգելով նրա վրա, հրաժարվեցի այդ մտքից։
— Դրանից հետո ես երիտասարդ ռաջայի կյանք էի վարում Եվրոպայի մայրաքաղաքներում՝ Փարիզ, Վենետիկ, Հռոմ։ Գոհարեղենի հավաքածու էի կազմում, գլխավորապես սուտակի, խոշոր գազանների որսի գնում, նկարչությամբ զբաղվում հենց այնպես, ինձ համար, և փորձում մոռանալ անցած-գնացած մի տխուր պատմություն։
Ես ճիգ դործադրեցի զսպելու թերահավատ ծիծաղս։ Նրա ծեծված խոսքերը ստեղծեցին Բուլոնյան անտառում վագր հետ ապնդող փաթթոցավոր տիկնիկի կերպարը, որի ամեն մի ճեղքից թեփ էր շաղ գալիս։
— Հետո սկսվեց պատերազմը, բարեկամ։ Դա մեծ սփոփանք էր ինձ համար։ Ես շատ անգամ փորձեցի մեռնել, բայց ասես կախարդված լինեի․ մահն ինձ մոտ չէր գալիս։ Եվ որպես ավագ լեյտենանտ մեկնեցի ճակատ։ Արգոնի անտառում գնդացրային երկու ջոտկատով այնքան հեռու գնացինք, որ մեր աջ ու ձախ կողմերում բացվեց կես մղոնի չափ տարածության, ուր հետևակը չէր կարող մտնել։ Այսպես մնացինք այնտեղ երկու օր ու գիշեր, հարյուր երեսուն մարդ տասնվեց գնդացրով, երբ վերջապես մերոնք վրա հասան, սպանվածների կույտի մեջ զանազանեցին գերմանական երեք տարբեր ստորաբաժանումների նշանները։ Ինձ մայորի կոչում տվեցին, և յուրաքանչյուր դաշնակից պետություն պարգևատրեց շքանշանով, նույնիսկ փոքրիկ Մոնթենեգրոն՝ Ադրիատիկ ծովի ափին, ինձ չմոռացավ։
Փոքրիկ Մոնթենեգրոն։ Կարծես նա այդ բառերը առանձնացնելով վեր հանեց ու ժպտալով ողջունեց դրանք։ Ժպիտը վկայակոչում էր Մոնթենեգրոյի խռովահույզ պատմությունը և կարեկցում ժողովրդի խիզախ պայքարին։ Այն լիովին գնահատում էր քաղաքական պայմանների շղթան, որի օղակներից մեկն էր Մոնթենեգրոյի ջերմ սրտիկից բխած այդ պարգևը։ Իմ անվստահությունը տարրալուծվեց հիացմունքի մեջ, ասես ես հապշտապ տասնյակ ամսագրեր թերթեցի։
Գեթսբին ձեռքը տարավ գրպանը, և ափիս մեջ ընկավ ժապավենի ծայրին ամրացված մետաղի մի կտոր։
— Ահա այն, Մոնթենեգրոյի շքանշանը։
Ի զարմանս իմ, նշանը իրական տեսք ուներ՝ «Orderi de Daոilo, Moոteոegro, ոicolas Rex» շրջանաձև փորագրությամբ։
— Շրջի՜ր։
— «Մայոր Ջեյ Գեթսբիին,— կարդացի։— Անվեհեր խիզախության համար»։
— Ահա և մեկ ուրիշ բան, որ միշտ մոտս է։ Հիշատակ օքսֆորդյան օրերից։ Նկարվել ենք Թրինիթի քոլեջի բակում, ձախ կողմինս Դոնքասթերի կոմսն է։
Մարզական բաճկոններով մի խումբ երիտասարդներ անկաշկանդ կանգնած էին կամարի տակ, որի ետևից տեսանելի էին մի շարք աշտարակների ձողերը։ Ես անմիշապես ճանաչեցի Գեթսբիին՝ ձեռքին քրիքեթի ծեծան․ նա փոքր-ինչ ավելի երիտասարդ տեսք ուներ։
Ուրեմն այդ բոլորը ճիշտ էր։ Ես պատկերացրի վագրի հրակեզ մորթիները Մեծ Ջրանցքի վերայի իր պալատում, պատկերացրի նրան սուտակների թանկարժեք տուփը բանալիս, որպեսզի նրանց բոսորագույն խայտանքով մեղմի կոտրված սրտի մղկտոցը։
— Ես այսօր պատրաստվում եմ դիմել քեզ մի մեծ խնդրանքով,— գոհունակությամբ գրպանը դնելով հուշանվերները՝ ասաց նա։— Դրա համար էլ մտածեցի մի որոշ բան պատմել իմ մասին։ Չեմ ուզում ինձ պատահական մարդու տեղ գնես։ Հասկանում ես, ինձ միշտ անծանոթ մարդկանցով եմ շրջապատում, տեղից տեղ գնում, փորձելով մոռանալ այն տխուր պատմությունը, որի մասին քիչ առաջ հիշատակեցի։— Նա վարանեց։— Այսօր կիմանաս։
― Նախաճաշի՞ն։
― Ոչ, ավելի ուշ։ Ես պատահմամբ իմացա, որ դու օրիորդ Բեյքերին թեյի ես հրավիրել։
― Ուզում ես ասել սիրահարվա՞ծ ես նրան։
― Ո՜չ, ի՜նչ ես ասում, բարեկամ։ Սակայն նա բարի գտնվեց և համաձայնեց խոսել քեզ հետ այդ գործի մասին։
Ես գաղափար անգամ չունեի, թե ինչ «գործ» էր դա, բայց ավելի շուտ բարկացա, քան հետաքրքրվեցի։ Ես Ջորդանին թեյի չէի հրավիրել, որպեսզի խոսեի պարոն Ջեյ Գեթսբիի մասին։ Համոզված էի, որ նրա խնդրանքը բացարձակ հիմարություն էր լինելու, և մի պահ ափսոսացի նրա հյուրընկալ տունը ոտք դնելուս համար։
Նա այլևս չխոսեց։ Որքան մոտենում էինք քաղաքին, այնքան ավելի ինքնամփոփ ու զուսպ էր դառնում նա։ Անցանք Ռուզվելթ նավահանգիստը, թռուցիկ տեսանք օվկիանոսային կարմրագոտի նավերը, հիացանք գլաքարով սալարկված խղճուկ արվարձանով, ուր կողք կողքի շարված էին դեռևս մարդաշատ գարեջրատները՝ իննհարյուրական թվականների ոսկետառ խամրած ցուցանակներով։ Հետո երկու կողմերում բացվեց խարամի մարգագետինը, որտեղ տիկին Վիլսոնը պոմպը ձեռքին եռանդուն աշխատում էր։
Մեքենայի թևատարած անվածածկոցների լույսի տակ մենք անցանք Ասթորիայի կեսը, բայց միայն կեսը, որովհետև երբ սողոսկեցինք վերգետնյա ճանապարհի բարձր սյուների արանքը, ես լսեցի մոտոցիկլետի ծանոթ դխկդխկոցը, և մի կատաղած ոստիկան հասավ մեզ։
— Դե, լա՜վ, ոչինչ, բարեկամ,— գոռաց Գեթսբին։ Մենք դանդաղեցրինք։ Մի սպիտակ թուղթ հանելով դրամապանակից, նա թափահարեց այն ոստիկանի աչքի առաջ։
— Ամեն ինչ կարգին է, — ձեռքը տանելով գլխարկին, ասաց ոստիկանը։— Հաջորդ անդամ ձեր մեքենան կճանաչեմ, պարոն Գեթսբի։ Ներեցեք։
— Այդ ի՞նչ էր,― հարցրեցի ես,— Օքսֆորդի լուսանկա՞րը։
— Մի անգամ ոստիկանության պետին լավություն եմ արել, և ամեն Ծննդյան տոնի առթիվ նա ինձ շնորհավորական բացիկ է ուղարկում։
Ահա և մեծ կամուրջը, ուր ձողերի արանքից ընկնող արևալույսը թրթռում է շարժվող մ եքենաների վրա, իսկ գետից այն կողմ, սպիտակ շաքարաբեկորներով վեր է խոյանում ինչ֊որ մեկի ցանկությամբ կառուցված քաղաքը, որի համար տրամադրված փողն ամենևին չի զգացվում։ Երբ Քվինսբորո կամրջից ես դիտում քաղաքը, ասես առաջին անգամ ես տեսնում, և այն իր խելացնոր համարձակությամբ քեզ խոստանում է աշխարհի ողջ խորհրդավորությունն ու գեղեցկությունը։
Մեր կողքով անցավ ծաղիկներով բեռնված մի դիակառք, որի ետևԻց գալիս էին վարագույրներն իջեցրած երկու կառք և մի քանի այլ, պակաս մռայլ տեսքով կառքեր՝ ընկերների համար։ Վերջիններս նայեցին մեզ իրենց ողբերգական աչքերով ու Եվրոպայի հարավարևելքցուն հատուկ կարճ վերին շուրթերով, և ես ուրախացա, որ Գեթսբիի հիասքանչ մեքենան խառնվեց նրանց կիրակնօրյա տխուր երթին։ Բլեքվել կղզում մեր կողքով անցավ մի լիմուզին, որի վարորդը սպիտակամորթ էր, իսկ ետևում նստած էին նորաձև հագնված երեք սևամորթ՝ երկու տղամարդ ու մի աղջիկ։ Ես բարձրաձայն ծիծաղեցի, երբ նրանք աչքի սպիտակուցները գոռոզ ախոյանի հայացքով սևեռեցին մեզ վրա։
«Հիմա, երբ մենք անցանք կամուրջը, ինչ ասես կարող է պատահել,— մտածեցի ես։— Ի՜նչ ասես․․․ Նույնիսկ Գեթսբին ոչ ոքի չի զարմացնի»։
{{ԵրեքԱստղ}}
Աշխույժ եռուզեռ էր։ Մենք պայմանավորվել էինք հանդիպել Քառասուներկուերորդ փողոցի օդասուն ներքնահարկում։ Դրսի պայծառությունից աչքերս կկոցած, ես վերջապես զանազանեցի Գեթսբիին նախասրահում ինչ֊որ մեկի հետ զրուցելիս։
—— Պարոն Քարավեյ, սա իմ ընկերն է՝ պարոն Վուլֆշայմը։
Մի փոքրամարմին տափակաքիթ հրեա բարձրացրեց խոշոր գլուխը, և նրա քթանցքների ճոխ բուսականությունը ողջունեց ինձ։ Քիչ անց կիսախավարում հայտնագործեցի նրա պստիկ աչքերը։
— ... Ես միայն մի անգամ նայեցի նրան,— ասաց պարոն Վուլֆշայմը, ուժեղ սեղմելով ձեռքս,— և ի՞նչ եք կարծում, ինչ արեցի։
— Ի՞նչ,— քաղաքավարությամբ հետաքրքրվեցի։
Սակայն, ըստ երևույթին հարցն ինձ չէր տրված, որովհետև ձեռքս թողնելուն պես, նա իր արտահայտիչ քիթն ուղղեց Գեթսբիի կողմը։
— Ես փողը Քեթսփոյին տվեցի ու ասացի․ «Լսիր, Քեթսփո, մինչև բերանը չփակի, մի գրոշ անգամ չտաս»։ Եվ նա անմիջապես փակեց բերանը։
Գեթսբին մեր երկուսի թևը մտած՝ առաջնորդեց մեզ ռեստորանի դահլիճը, ուր պարոն Վուլֆշայմը կուլ տվեց նոր սկսելիք նախադասությունը և ընկավ գիշերաշրջիկի ինքնամոռացության մեջ։
— Վիսկի՞,— հարցրեց ավագ մատուցողը։
― Ի՜նչ հաճելի տեղ է,— ասաց պարոն Վուլֆշայմը, աչքի անցկացնելով առաստաղի երիցական հավերժահարսերը։ Սակայն դիմացի ռեստորանն ինձ ավելի է դուր գալիս։
― Վիսկի,— գլխով արեց Գեթսբին, ապա դարձավ դեպի պարոն Վուլֆշայմը։— Այնտեղ շատ շոգ է։
— Համաձայն եմ։ Շոգ է ու նեղվածք, այո՜, բայց լի հուշերով։
— Այդ ի՞նչ ռեստորան է։
— Հին Մետրոպոլը։
— Հին Մետրոպոլ,— թախծոտ մտմտած պարոն Վուլֆշայմը։Անցած֊գնացած դեմքեր, մեռած ընկերներ, որոնք այլևս հարություն չեն առնի։ Մինչև կյանքիս վերջը չեմ մոռանա այն գիշերը, երբ կրակեցին Ռոզի Ռոզենթալի վրա։ Վեց հոգի էինք սեղանի շուրջը, իսկ Ռոզին այդ գիշեր բոլորից շատ էր ուտում ու խմում։ Արդեն լուսանում էր, երբ մատուցողը տարօրինակ հայացքով մոտեցավ ու ասաց, որ դրսում մարդ է սպասում նրան։ «Գալիս եմ»։ Ռոզին ուզում է ոտքի ելնել, բայց ես չեմ թողնում։ «Լսիր, Ռոզի, եթե ուզում են քեզ տեսնել, թող սրիկաներն այստեղ գան։ Ինձ լսիր, ոչ մի դեպքում տեղիցդ չշարժվես»։ Առավոտյան ժամը չորսն էր։ Եթե վարագույրները բարձրացնեին, սենյակը կլուսավորվեր։
— Եվ ի՞նչ, նա գնաց,— միամիտ հարց տվի։
— Իհարկե, գնաց,— պարոն Վուլֆշայմի քիթը ցասումով շաչեց։— Դռան մոտ շրջվեց ու ասաց․ «Մի թող, որ մատուցողը տանի սուրճս»։ Մայթի վրա երեք անգամ կրակեցին փորին ու քշեցին գնացին։
— Չորսին էլ էլեկտրական աթոռին նստեցրին,— մտաբերեցի ես։
— Հինգին՝ Բեքերի հետ միասին։— Նրա ռունգները հետաքրքրասիրությունից ձևափոխվեցին։— Ինչպես հասկացա, դուք «գործընգեր» եք փնտրում։
Նման անցումը անակնկալ էր ինձ համար։ Գեթսբին պատասխանեց իմ փոխարեն։
— Ո՛չ, ո՛չ,— բացականչեց կա։— Սա այն մարդը չէ։
— Չէ՞,— պարոն Վուլֆշայմը ասես հիասթափություն ապրեց։
— Սա պարզապես ընկերս է։ Ես ձեզ ասացի, որ ուրիշ անգամ կխոսենք այդ մասին։
— Ներեցեք,— ասաց պարոն Վուլֆշայմը,— ես ձեզ ուրիշի տեղ դրեցի։
Մատուցեցին հյութեղ ճաշ, մսով ու բանջարեղենով, և պարոն Վուլֆշայմը, մոռանալով Հին Մետրոպոլի հուզիչ մթնոլորտը, գործի անցավ վայրագ հաճույքով։ Ուտելիս նրա աչքերը աղեղնաձև պտտվում էին դահլիճով մեկ, և շրջանն ավարտելու համար նա դարձավ զննելու ետևում նստածներին։ Ըստ երևույթին, եթե ես ներկա չլինեի, նա մի թռուցիկ հայացք կձգեր սեղանի տակ ևս։
— Լսի՛ր, բարեկամ,— Գեթսբին առաջ թեքվելով դիմեց ինձ։— Վախենամ առավոտյան մեքենայի մեջ քեզ մի քիչ բարկացրի։
Կրկին այդ հմայիչ ժպիտը, բայց այս անգամ չհանձնվեցի։
— Չեմ սիրում հանելուկներ,— պատասխանեցի,— և չեմ հասկանում, ինչու անկեղծ չես ասում, թե ուզածդ ինչ է։ Ի՞նչ կարիք կար գործին խառնել օրիորդ Բեյքերին։
— Դե, ոչ մի հանելուկ էլ չկա,— հավատացրեց նա։— Օրիորդ Բեյքերը հայտնի դեմք է և երբեք վատ բան չի անի։
Հետո հանկարծ նայեց ժամացույցին, վեր թռավ ու շտապ սենյակից դուրս նետվեց՝ թողնելով ինձ պարոն Վուլֆշայմի հետ։
— Նա պետք է զանգահարի,— աչքերով նրան ուղեկցելով ասաց պարոն Վուլֆշայմը։— Չտեսնված մարդ է, գեղեցիկ և ոտքից գլուխ կատարյալ։
— Այո։
— «Օգսֆորդն է» ավարտել։
— Հը՜մ։
— Նա «Օգսֆորդի» համալսարանում է սովորել Անգլիայում։ Գիտեք, չէ՞, «Օգսֆորդի» համալսարանը։
— Լսել եմ։
— Աշխարհի ամենահայտնի համալսարաններից է։
— Վաղո՞ւց եք ճանաչում Գեթսբիին։
— Մի քանի տարի կլինի,— հպարտ պատասխանեց։— Նրա հետ ծանոթանալու պատիվն ունեցա պատերազմից անմիջապես հետո։ Մի Ժամ զրուցեցինք, և հասկացա, որ հիանալի դաստիարակված մարդ է։ «Ա՜յ, լավ կլիներ այսպիսի երիտասարդին տուն հրավիրել ու ծանոթացնել մորդ ու քրոջդ»,— մտածեցի ես։ Նա լռեց։— Դուք երևի իմ թևքաճարմանդներն եք դիտում։
Մտքովս անգամ չէր անցել դրանց ուշադրություն դարձնել, բայց այդ խոսքի վրա անմիջապես նայեցի։ Ճարմանդները պատրաստված էին փղոսկրի անկանոն կտորներից, որոնց ձևը չափազանց ծանոթ էր։
― Մարդկային սեղանատամների հիանալի նմուշներ են,— տեղեկացրեց նա։
― Իրոք,— զննեցի ես մոտիկից։— Հետաքրքիր միտք է։
— Ըհը՛,— նա թևքերը վեր քաշեց։— Գեթսբին շատ փափկանկատ է կանանց հանդեպ։ Երբեք ընկերոջ կնոջը հարկ եղածից ավելի չի նայի։
Երբ այս բնազդային վստահության առարկան վերադարձավ ու նստեց, պարոն Վուլֆշայմը մի ումպով խմեց սուրճը և ոտքի ելավ։
— Շնորհակալություն նախաճաշի համար։ Իսկ հիմա գնամ, որպեսզի չշահագործեմ երիտասարդների հյուրընկալությունը։
— Ինչո՞ւ եք շտապում, Մեյեր,— թույլ ասաց Գեթսբին։
Պարոն Վուլֆշայմը ձեռքը բարձրացրեց, ասես օրհնելիս լիներ։
— Դուք շատ սիրալիր եք, բայց ես այլ սերնդի եմ պատկանում,— հանդիսավոր ազդարարեց նա։— Դուք ձեր խոսակցություններն ունեք՝ ձեր զբաղմունքների, կանանց ու...— նրա ձեռքի մի այլ շարժումը փոխարինեց երևակայական գոյականին։— Ինչ վերաբերում է ինձ, ես հիսուն տարեկան եմ և չեմ ուզում այլևս նեղություն պատճառել ձեզ իմ ներկայությամբ։
Երբ մենք ձեռք թոթվեցինք, և նա շրջվեց գնալու, նրա ողբերգական քիթը թեթևակի դողում էր։ Ես մտածեցի, թե արդյոք որևէ անզգույշ խոսքով չե՞մ վիրավորել նրան։
— Երբեմն նա չափազանց զգայուն է դառնում,— բացատրեց Գեթսբին։— Բայց ընդհանուր առմամբ հայտնի դեմք է Նյու Յորքում, մերոնցից է Բրոդվեյում։
— Բայց ո՞վ է նա, դերասա՞ն։
― Ոչ,
— Ատամնաբո՞ւյժ։
— Մեյեր Վուլֆշա՞յմը։ Ոչ, նա խաղամոլ է։— Գեթսբին մի պահ կանգ առավ, ապա սառնասրտորեն շարունակեց։— Նա այն մարդն է, որ 1919 թվականի բեյսբոլի մրցումների գլխին խաղ խաղաց։
— Խա՞ղ խաղաց բեյսբոլի մրցումների գլխին,— կրկնեցի ես ապշահար։
Ես իհարկե հիշում էի 1919 թվականի բեյսբոլի մրցումները, բայց եթե երբևէ մտածել էի այդ մասին, ապա ընդունել էի դա որպես սոսկ անցած֊գնացած մի դեպք՝ իր անխուսափելի վախճանով։ Երբեք մտքովս չէր անցել, որ մի մարդ կարող էր հիսուն միլիոն մարդկանց բախտի հետ խաղալ սեյֆ բաց անող ավազակի նպատակասլացությամբ։
— Այդ ինչպե՞ս է կարողացել նման բան անել։
— Առիթից օգտվել կարողացավ, ահա թե, ինչ։
— Իսկ ինչո՞ւ բանտում չէ։
— Չկացողացան ապացույցն եր գտնել, բարեկամ։ Նա ճարպիկ մարդ է։
Ես ինքս ցանկացա հաշիվը փակել։ Երբ մատուցողը մանրն էր վերադարձնում, հանկարծ լեփ-լեցուն դահլիճի մյուս ծայրին նկատեցի Թոմ Բյուքենենին։
— Արի գնանք,— ասացի։— Ես պետք է ծանոթներիցս մեկին բարևեմ։
Տեսնելով մեզ, Թոմը ոտքի ցատկեց ու մեծ֊մեծ քայլերով ընդառաջ եկավ։
— Այդ ո՞ւր ես կորել,— բացականչեց նա։— Դեյզին սարսափելի կատաղած է, որ անգամ չես զանգահարում։
— Ծանոթացեք, պարոն Գեթսբի — պարոն Բյուքենեն։
Նրանք չոր ձեռք թոթվեցին, և հանկարծ Գեթսբիի դեմքը ձգվեց շփոթմունքից։
— Ինչևէ, ի՞նչ կա֊չկա,— հարցուփորձեց Թոմը։— Այդ ինչպե՞ս ես հայտնվել այստեղ։
— Ես նախաճաշում էի պարոն Գեթսբիի հետ։
Ես շրջվեցի դեպի Գեթսբին, բայց նա անհետացել էր։
{{ԵրեքԱստղ}}
— Մի անգամ, 1917 թվականի հոկտեմբերին․․․— մի քանի ժամ անց «Փլացա» հյուրանոցի պարտեզում ուղիղ թիկնակով աթոռի վրա ձիգ նստած, սկսեց իր պատմությունը Ջորդան Բեյքերը,― ․․․ ես քայլում էի Լուիսվիլի փողոցներով, մերթ մայթ էի բարձրանում, մերթ անցնում սիզամարգի վրա։ Ես ավելի հաճույքով քայլում էի խոտի վրայով, որովհետև հագել էի Անգլիայից բերած ռետինե ներբաններով կոշիկներ, որ խրվում էին փափուկ գետնին։ Իսկ իմ նոր վանդակավոր փեշը քամուց ուռչում էր և ամեն անգամ, երբ բարձրանում էր, տների ճակատի կարմիր, ճերմակ, կապույտ դրոշակները ձգվում էին ու անխրախուսաբար ծպպացնում։
Դրոշներից ամենամեծն ու սիզամարգերից ամենալայնը պատկանում էր Դեյզի Ֆեյի տանը։ Նա այդ ժամանակ տասնութ տարեկան էր, երկու տարով մեծ ինձանից, և ոչ մի աղջիկ Լուիսվիլում նրա պես հաջողություն չուներ։ Նա միշտ սպիտակ զգեստ էր հագնում և ուներ փոքրիկ երկտեղ սպիտակ մեքենա։ Ամբողջ օրը հեռախոսը զնգում էր նրա տանը, և Թեյլոր ճամբարի երիտասարդ սպաները հուզված համառում էին երեկոյան «գեթ մեկ ժամ» նրա հետ անցկացնելու մենաշնորհն ունենալու համար։
Երբ այդ առավոտ ես անցնում էի նրա տան մոտով, տեսա մայթեզրին կանգնած սպիտակ մեքենան, ուր նստած էր Դեյզին՝ ինձ անծանոթ լեյտենանտի հետ։ Նրանք այնքան էին տարված միմյանցով, որ Դեյզին ինձ նկատեց լոկ այն ժամանակ, երբ ես արդեն հինգ ոտնաչափ հեռավորության վրա էի։
— Հե՜յ, Ջորդան,— անսպասելիորեն ձայնեց նա։— Խնդրում եմ, մոտ արի։
Ես ինձ շոյված զգացի, որ պետք եմ եկել նրան․ իմ բոլոր ավագ ընկերուհներից Դեյզին ինձ համար ամեն ահրապուրիչն էր։ Նա հարցրեց, թե արդյոք ես Կարմիր Խա՞չ եմ գնում վիրակապ պատրաստելու։ Ասացի՝ այո։ Դե, լավ, ուրեմն, հաղորդիր նրանց, որ այսօր գալ չեմ կարող։ Դեյզին խոսում էր, իսկ երիտասարդ սպան նայում էր նրան այնպիսի հայացքով, ինչպիսին յուրաքանչյուր աղջիկ կցանկանա, որ իրեն երբևէ նայեն, և քանի որ այդ բոլորն ինձ վրա ռոմանտիկ տպավորություն թողեց, ես մինչև օրս չեմ մոռացել այդ դեպքը։ Սպայի անունր Ջեյ Գեթսբի էր, և դրանից հետո ես չորս տարի չտեսա նրան, նույնիսկ ավելի ուշ, երբ հանդիպեցինք Լոնգ Այլընդում, մտքովս անգամ չանցավ, որ դա հենց նույն մարդն է։
Դա 1917-ին էր։ Հաջորդ տարին ես ինքս երկրպագուներ ունեցա, սկսեցի մասնակցել մրցումներին, այնպես որ Դեյզիին քիչ էի տեսնում։ Նա իրենից տարիքով մեծերի հետ էր հանդիպում, եթե, իհարկե, հանդիպում էր։ Սարսափելի լուրեր էին շրջում նրա մասին, թե ինչպես մայրը ձմռան մի օր բռնել էր նրան ճամպրուկը դասավորելիս, որպեսզի գնա Նյու Յորք՝ ճանապարհ դնելու մի զինվորի, որը մեկնում էր օվկիանոսից այն կողմ։ Նրան անմիջապես կանխել էին, և դրանից հետո նա մի քանի շաբաթ տանը ոչ մեկի հետ չէր խոսել։ Նա այլևս զինվորականների հետ չէր սիրաբանում, այլ միայն քաղաքի հարթաթաթ ու կարճատես երիտասարդների հետ, որոնց բանակ չէին տարել։
Աշնանը նա առաջվա պես կրկին ուրախ-զվարթ էր։ Զինադադարից անմիջապես հետո տվեց իր առաջին պարահանդեսը, իսկ փետրվարին նշանվեց նորօռլեանցի մի երիտասարդի հետ։ Հունիսին ամուսնացավ Չիկագոյից եկած Թոմ Բյուքենենի հետ․ Լուիսվիլում մինչ այդ նման շուք ու փայլով հարսանիք չէր եղել։ Թոմը հարյուր մարդ բերեց հետը, չորս վագոն լիքը, և վարձեց «Մյուլբախ» հյուրանոցի մի ամբողջ հարկը, իսկ հարսանիքի նախօրեին երեք հարյուր հիսուն հազար դոլարի արժողությամբ մարգարտյա մանյակ նվիրեց կնոջը։
Ես հարսնաքույր էի։ Հարսանեկան ճաշից կես ժամ առաջ մտա նրա սենյակը և տեսա նրան պառկած անկողնու վրա, իր ծաղկազարդ զգեստի մեջ նա հունիսյան գիշերվա պես սիրուն էր, սակայն հարբած՝ կառապանի պես։ Մի ձեռքին բռնել էր սոտերնի շիշը, իսկ, մյուսին՝ նամակ։
— Շն․․․ շնորհավորիր ինձ,— մրթմրթաց նա։— Կյանքումս առաջին անգամ խմել եմ և լավ եմ արել։
— Ի՞նչ է պատահել, Դեյզի։
Ճիշտն ասած վախեցա։ Երբեք որևէ աղջկա այդ վիճակում չէի տեսել։
— Ահա, նայիր։— Նա ձեռքը մտցրեց աղբացանցի մեջ, որ դրված էր կողքին, անկողնու վրա, և դուրս հանեց մարգարտյա մանյակը։
— Տար ն․․․ ներքև և տուր, ում որ պետքն է։ Ա․․․ սա, որ Դեյզին փոխել է միտքը, այդպես էլ ասա՝ «Դեյզին փ... փոխել է միտքը»։
Եվ սկսեց լաց լինել, արտասվում էր ու արտասվում։ Ես դուրս նետվեցի սենյակից, գտա մոր սպասուհուն։ Հետո մենք դուռը կողպեցինք ու քարշ տվեցինք Դեյզիին սառը ջրի տակ։ Նա ձեռքից բաց չէր թողնում նամակը. հետը տարավ լողասենյակ, ձեռքի մեջ ճզմած թաց գունդ սարքեց, և միայն այն Ժամանակ թույլ տվեց դնեմ օճառամանի մեջ, երբ տեսավ, որ այն փխրվում է ձյան պես։
Եվ այլևս ոչ մի խոսք չասաց։ Մենք նրա քթին անուշադրի լուծույթ մոտեցրինք, ճակատին սառույց դրեցինք, հագցրեցինք զգեստը, և կես ժամ անց, երբ սենյակից ելանք, մանյակը նրա վզին էր, միջադեպն ավարտված էր։ Հաջորդ օրը ժամը հինգին նա առանց տատանվելու ամուսնացավ Թոմ Բյուքենենի հետ և երեք ամսով մեկնեց հարսանեկան ճամփորդության դեպի հարավային ծովերը։
Ես հանդիպեցի նրանց Սանտա Բարբարայում, երբ արդեն վերադառնում էին, և նույնիսկ զարմացա, տեսնելով, որ նրա խելքը գնում է ամուսնու համար։ Եթե Թոմը մի րոպեով բացակայում էր սենյակից, Դեյզին անհանգիստ շուրջն էր նայում ու հարցնում․ «Թոմն ո՞ւր գնաց», և մինչև նրա հայտնվելը տեղը չէր գտնում։ Ժամերով նստում էր ավազին, ամուսնու գլուխը ծնկներին դրած, մատներով շոյում քունքերը և զմայլված դիտում։ Կհուզվեիր նրանց միասին տեսնելով, ծիծաղդ կգար՝ լուռ հիացական ծիծաղ։ Ես նրանց հանդիպեցի օգոստոսին։ Իսկ իմ մեկնումից մի շարաթ անց Թոմը Վենտուրայի ճանապարհին գիշերով խփվեց ավտոֆուրգոնի, և նրա մեքենայի առջևի անիվը դուրս թռավ։ Թերթերում գրեցին նաև այն աղջկա մասին, որ նրա հետ էր նույն մեքենայի մեջ, որովհետև աղջկա թևը կոտրվել էր։ Նա Սանտա Բարբարայի հյուրանոցի սպասուհին էր։
Հաջորդ ապրիլին Դեյզին աղջիկ ունեցավ, և նրանք մի տարով մեկնեցին Ֆրանսիա։ Ես նրանց մեկ֊մեկ տեսնում էի, մի անգամ գարնանը հանդիպեցի Կաննում, մի անգամ էլ Դովիլում, իսկ հետո վերադարձան տուն ու հաստատվեցի ն Չիկագոյում։ Ինչպես գիտես, Դեյզիին Չիկագոյում բոլորը ճանաչում էին․ նրանց շուրջը վխտում էր թեթևաբարո մարդկանց մի խումբ՝ բոլորն էլ հարուստ, բոլորն էլ երիտասարդ ու շփացած, բայց Դեյզին կարողանում էր իր անարատ հեղինակությունը պահպանել, գուցե այն պատճառով, որ չէր խմում։ Մեծ առավելություն է խմող մարդկանց շրջանում չխմելը։ Կարող ես լեզուդ քեզ քաշել, ավելին, կարող ես սեփական անկարգությունդ այնպես թաքցնել, որ մարդիկ ոչինչ չտեսնեն ու չզգան։ Հավանաբար Դեյզին երբեք սիրեկան չէր պահում, բայց նրա ձայնի մեջ ինչ֊որ բան կա...
Եվ ահա, մոտ վեց շաբաթ առաջ, առաջին անգամ այդ տարիների ընթացքում, նա լսեց Գեթսբիի անունը։ Հիշո՞ւմ ես այն օրը, երբ հետաքրքրվեցի, թե արդյոք Վեսթ Էգգում Գեթսբի անունով մեկին ճանաչում ես։ Քո գնալուց հետո նա եկավ սենյակս, արթնացրեց ինձ ու հարցրեց՝ «Ի՞նչ Գեթսբի»։ Քունը գլխիս նկարագրեցի նրան, և նա տարօրինակ, անբնական ձայնով ասաց, որ դա հենց նույն մարդն է, որի հետ մի Ժամանակ մտերիմ է եղել։ Եվ նոր միայն գլխի ընկա, որ այդ Գեթսբին նրա սպիտակ մեքենայում նստած լեյտենանտն էր։
{{ԵրեքԱստղ}}
Երբ Ջորդան Բեյքերը ավարտեց պատմությունը, մենք արդեն դուրս էինք եկել «Փլացայից» և երկտեղ բաց մեքենայով սլանում էինք Կենտրոնական զբոսայգու միջով։ Արևը մայր էր մտել քաղաքի արևմտյան մասի հիսուներորդ փողոցում՝ կինոաստղերի բարձրահարկ հարկաբաժինների ետև, և հեղձուցիչ մթնշաղում, խոտի վրա ծղրիդների նման խռնված, աղջնակները զրնգուն երգում էին.
Շեյխն եմ ես Արաբիայի,
Եվ իմն է սերդ նաբաթի։
Գիշերը, երբ մտնես դու քուն,
Կգամ վրանդ ես թաքուն։
— Տարօրինակ զուգադիպություն,— ասացի ես։
— Բայց դա զուգադիպություն չէ։
— Ի՞նչ ես ուզում ասել։
— Գեթսբին միտումով է գնել այդ տունը, որովհետև գիտեր, որ Դեյզին ապրում է ծովածոցի այն կողմում։
Ուրեմն սոսկ աստղերը չէին, որոնց նա տենչացել էր այն հունիսյան գիշեր։ Գեթսբին հանկարծ կենդանություն առավ իմ աչքի առաջ՝ դուրս սպրդած իր աննպատակ շքեղության պատյանից։
— Նա ուզում է իմանալ,— շարունակեց Ջորդանը,— թե, արդյոք, մի օր կհրավիրե՞ս Դեյզիին քեզ մոտ և իրեն էլ կկանչե՞ս։
Խնդրանքի համեստությունը ցնցեց ինձ։ Նա սպասել էր հինգ տարի, գնել առանձնատուն, որի շլացուցիչ փայլին թոչում էին պատահական մժեղները, և այդ ամենը նրա համար, որպեսզի իրեն «հրավիրեին» մի ինչ֊որ անծանոթի տուն։
— Մի՞թե նման փոքր խնդրանքի համար արժեր ինձ այդ բոլորը պատմել։
— Վախենում է, որովհետև շատ երկար է սպասել։ Կարծում էր, կվիրավորվես․ հասկանում ես, նա ըստ էության վայրենի է։
Ինչ-որ բան ինձ դուր չեկավ։
— Իսկ ինչո՞ւ քեզ չխնդրեց կազմակերպել այդ հանդիպումը։
— Նա ուզում է, որ Ղեյզին տեսնի իր տունը,— բացատրեց Ջորդանը։― Իսկ դու հարևան ես։
— Ա՜ա։
— Ինձ թվում է, նա հույս է ունեցել, որ մի գեղեցիկ օր Դեյզին կգա իր երեկույթներից մեկին,— շարունակեց Ջորդանը,— Բայց Դեյզին այդպես էլ չեկավ։ Հետո սկսեց իմիջիայլոց հարցուփորձ անել մարդկանց, թե արդյոք նրան ճանաչում են, և ես առաջինն էի։ Այդ գիշեր նա ինձ պարի հրավիրեց, և դու պետք է լսեիր, թե ինչպիսի հմտությամբ անցավ բուն նյութին։ Ես, իհարկե, անմիջապես առաջարկեցի նախաճաշ կազմակերպել Նյու Յորքում, ինձ թվաց՝ հիմա խելքը կթոցներ։ «Ես որևէ անթույլատրելի բան չեմ ուզում,— շարունակ կրկնում էր նա։— Ես ուզում եմ նրան տեսնել հարևանի տանը»։
— Եվ երբ ասացի, որ դուք Թոմի հետ հին ծանոթներ եք, քիչ մնաց հրաժարվեր այդ մտքից։ Նա Թոմին չի ճանաչում և տարիներ շարունակ աչքի է անցկացրել Չիկագոյի լրագրերը՝ Դեյզիի մասին որևէ տեղեկություն իմանալու նպատակով։
Արդեն գիշեր էր, երբ մենք սուզվեցինք կամրջակի մթության մեջ։ Ես գրկեցի Ջորդանի արևափայլ ուսերը, թեթևակի սեղմեցի ու ճաշի հրավիրեցի։ Ես այլևս չէի մտածում ո՛չ Գեթսբիի, ո՛չ էլ Դեյզիի մասին, ինձ միայն հետաքրքրում էր այս անխռով, վճռական, համաշխարհային թերահավատություն քարոզող սահմանափակ անձը, որն անփույթ հենվել էր թևիս։ Առանձնահատուկ բուռն կրքով մի միտք էր հնչում իմ ականջներում՝ «Քեզ կամ հետապնդում են, կամ դու ես հետապնդում, կամ շարունակ զբաղված ես, կամ էլ հոգնած»։
— Իսկ Դեյզին կյանքում որևէ բան պետք է ունենա,— մրմնջաց Ջորդանը։
— Ուզո՞ւմ է Գեթսբիին տեսնել։
— Նա ոչինչ չգիտի։ Գեթսբին չի ուզում, որ Դեյզին իմանա այդ մասին։ Դու պետք է հենց այնպես հրավիրես նրան թեյի։
Մենք անցանք խավար ծառապատնեշի կողքով և, զբոսայգին անցնելուն պես մեղմ, գունատ լույսի մեջ ցոլաց հիսունիններորդ փողոցի ճակատամասը։ Ի տարբերություն Գեթսբիի և Թոմ Բյուքենենի, ես չունեի ընտրյալ աղջիկ, որի անմարմին դեմքը սավառներ մութ քիվերի և շլացուցիչ ազգերի վրա, այնպես որ պինդ գրկեցի կողքինիս։ Նրա գունատ, արհամարհական բերանը ժպտաց, ու ես կրկին սեղմեցի նրան, այս անգամ հպվելով դեմքին։
== Գլուխ հինգերորդ ==
== Գլուխ վեցերորդ ==
== Գլուխ յոթերորդ ==
== Գլուխ ութերորդ ==
== Գլուխ իններորդ ==
