Changes

:    «Նշանակում է, սա՞ է երկինքը, որ կա», ֊ — մտածեց նա և չկարողացավ ժպիտը զսպել։ Հավանաբար, այնքան էլ հարգալից չէ դեռ չմտած՝ դատողություներ անել, թե ինչ է երկինքը։

:    Ճայի մարմինն էլ մնաց, բայց և այնպես Ջոնաթանը երբեք այդքան լավ չէր կարողացել թռչել։ «Տարօրինակ է, ֊ — մտածում էր նա, ֊ — ես երկու անգամ քիչ եռանդ եմ թափում, իսկ թռչում եմ կրկնակի արագ, ես ինձ կրկնակի ուժեղ եմ զգում, քան երկրի վրա լավագույն օրերիս»։

:    Ժամում երկու հարյուր հիսուն մղոն արագության ժամանակ նա զգաց որ մոտենում է հորիզոնական թռիչքի աոավելագույն սահմանին։ Ժամում երկու հարյուր յոթանասուներեք մղոնի ժամանակ հասկացավ որ ավելի արագ թռչելու ուժ չունի և փոքրիկ հիասթափություն ապրեց։ Նրա նոր մարմնի հնարավորությունները նույնպես սահմանափակ էին, ճիշտ է, հաջողվեց զգալիորեն գերազանցել իր նախկին անձնական ռեկորդը, բայց սահման այնուամենայնիվ գոյություն ուներ և դա հաղթահարելու համար հսկայական ջանքեր կպահանջվեին։ «Երկնքում, ֊ — մաածեց նա, ֊ — ոչ մի սահման գոյություն չպետք է ունենա»։

:    ֊ — Երջանիկ վայրէջք, Ջոնաթա՛ն, ֊ — և անհետացան թափանցիկ օդում։

:    ֊ — Սալիվան, իսկ ո՞ւր են մյուսները, ֊ — հարցրեց նա անձայն, որովհետև լիովին տիրապետել էր տեղացի ճայերի՝ տարածության վրա հաղորդակցվելու ոչ բարդ ձևերին, նրանք ոչ ճչում էին, ոչ էլ հայհոյում։:    ֊ — Ինչո՞ւ այստեղ մենք քիչ ենք։ Գիտե՞ս, այնտեղ, որտեղից եկել եմ, ապրում էին...:    ֊—...Հարյուր հազարավոր ճայեր։ Գիտեմ, - Սալիվանը գլխով արեց, ֊ — Ջո– նաթա՛ն, միտքս միայն մի պատասխան է գալիս։ Քեզ նման թռչունները հազվագյուտ բացառություն են։ Մեզնից շատերն այնքան դանդաղ են առաջ շարժվում։ Մենք մի աշխարհից տեղափոխվում ենք նախորդին շատ նման մեկ ուրիշ աշխարհ և անմիջապես մոռանում, թե որտեղից ենք եկել։ Մեզ համար միևնույն է, թե ուր ենք գնում, կարևորն այն է, ինչ կատարվում է այս վայրկյանին։ Պատկերացնո՞ւմ ես քանի֊քանի կյանք պիտի ապրել մինչև կհայտնվի աղոտ մի ենթադրություն, որ կյանքը չի սահմանափակվում կերով, պայքարով և Երամին իշխելով։ Հազարավոր կյանքեր, Ջո՛ն, տասը հազար։ Իսկ հետո ևս հարյուր կյանք՝ մինչև կսկսենք հասկանալ, որ գոյություն ունի կատարելություն կոչվածը, և էլի հարյուրը՝ մինչև կհամոզվենք, որ կյանքի իմաստը կատարելության հասնելը և մյուսներին դրա մասին պատմելն է։ Նույն օրենքը, հասկանալի է, գործում է և այստեղ։ Հաջորդ աշխարհը մենք սովորում ենք մեր սովորածին համապատասխան։ Եթե ոչինչ չենք սովորել, հաջորդ աշխարհը կթվա այնպիսին, ինչպիսին սա է, և ստիպված կլինենք հաղթահարել նույն արգելքները՝ թաթերից կախված նույն կապարե գնդերով։

:    ֊ — Բայց դու, Ջոն, այնքան շատ բան ես սովորել և այնքան արագ, ֊ — շարունակեց նա, ֊ — որ հարկ չունեցար այստեղ ընկնելու համար հազարավոր կյանքեր ապրել։

:    ֊ — Մեկ անգամ էլ փորձենք, ֊ — նորից ու նորից կրկնում էր Սալիվանը։ ֊ Մեկ անգամ էլ փորձենք։ ֊ Եվ վերջապես։ - Լա՛վ է։

:    ֊ — Չիա՛նգ..., ֊ — փոքր֊ինչ հուզվելով սկսեց նա։

:    ֊Ի՞նչ —Ի՞նչ է , որդիս։

:    ֊ — Չիա՛նգ, այս աշխարհը... ամենևին էլ երկինքը չէ, ճի՞շտ է։

:    ֊ — Ջոնաթա՛ն, դու նորից սովորում ես, ֊ — ասաց նա։:    ֊ — Այո։ Իսկ ի՞նչ է մեզ սպասում առջևում։ Ո՞ւր ենք գնում։ Մի՞ թե այնպիսի տեղ չկա, որ երկինք է կոչվում։:    ֊ — Ոչ, Ջոնաթա՛ն, նման տեղ չկա։ Երկինքը տեղ չէ և ոչ էլ ժամանակ։ Երկինքը կատարելության հասնելն է։ ֊ Նա լռեց։ ֊ Դու, կարծես, շատ արագ ես թռչում։:    Ես... Ես արագություն շատ եմ սիրում, ֊ — ասաց Ջոնաթանը։ ֊ Նա զարմացած էր ու հպարտ, որ Տոհմավագը նկատել էր իրեն։:    ֊ — Ջոնաթա՛ն, դու մոտենում ես երկնքին, երբ մոտենում ես բացարձակ արագությանը։ Դա չի նշանակում որ պետք է թռչես ժամում հազար կամ միլիոն արագությամբ, կամ թե սովորես թոչել լույսի արագությամբ։ Որովհետև յուրաքանչյուր թիվ սահման է, իսկ կատարելությունը սահմաններ չունի։ Բացարձակ արագության հասնելը, որդի՛ս, նշանակում է հայտնվել այնտեղ։

:    ֊ — Սա պարզապես կատակ էր, ֊ — ասաց նա։

:    ֊ — Ինչպե՞ս է հաջողվում։ Դու ի՞նչ ես զգում, երբ թռչում ես։ Ինչպիսի՞ տարածություն կարող ես անցնել։:    ֊ — Ուզածդ տարածությունը ուզածդ պահին կարելի է թռչել, մնում է միայն ցանկանալ, ֊ — ասաց Տոհմավագը։ ֊ Ես եղել եմ ամենուր և ամեն տեղ, ուր թափանցել է միտքս, ֊ — նա նայում էր ծովի հարթությանը։ ֊ Տարօրինակ է, ճայերը, որոնք հանուն ճանապարհորդության մերժում են կատարելությունը, ոչ մի տեղ չեն թռչում, ո՞ւր կարոդ են հասնել այդ մլուլ տվողները։ Իսկ նրանք, ովքեր հրաժարվում են ճանապարհորդելուց, հանուն կատարելության, երկնաքարերի նման սավառնում են տիեզերքով մեկ։ Հիշի՛ր, Ջոնաթա՛ն, երկինքը որոշակի տեղ կամ ժամանակ չէ, որովհետև ոչ տեղը, ո՛չ ժամանակը իմաստ չունեն։ Երկինքը...:    ֊ — Դու կարո՞ղ ես ինձ սովորեցնել այդպես թչել։

:    ֊ — Իհարկե, եթե դու ցանկանում ես սովորել։:    ֊ — Ցանկանում եմ։ Ե՞րբ կսկսենք։:    ֊ — Կարելի է՝ հիմա, եթե չես առարկում։:    ֊ — Ես ուզում եմ քեզ նման թռչել, - ասաց Ջոնաթանը, և նրա աչքերը տարօրինակ բոցով բռնկվեցին։ ֊ Ասա, ի՞նչ եմ անելու։

:    ֊ — Մտքի արագությամբ, այլ կերպ ասած՝ ցանկացածդ տեղը թռչելու համար, ֊ — սկսեց նա, ֊ — նախ և առաջ անհրաժեշտ է հասկանալ, որ արդեն հասել ես...

:    ֊ — Մոռացիր հավատի մասին, ֊ — պնդում էր Չիանգը։ ֊ Արդյո՞ք քեզ պետք եղավ հավատը թռչել սովորելու համար։ Դու պետք է հասկանաս, թե ինչ է թռիչքը։ Փորձիր մի անգամ ևս։

:    ֊ — Լավ է, ֊ — ասաց Չիանգը, և նրա ձայնը հանդիսավոր հնչեց։

:    ֊ — Վերջապես հասկացար, ֊ — ասեց Չիանգը, ֊ — բայց կառավարման վրա պետք է աշխատես։:    ֊ — Որտե՞ղ ենք մենք։

:    ֊ — Հավանաբար կանաչ երկնակամարով և արեգակի փոխարեն երկու աստղերով ինչ֊որ մոլորակի վրա։

:    ֊ — ՀԱՋՈՂՎՈՒՄ Է։:    ֊ — Իհարկե, Ջո՛ն, իհարկե հաջողվում է, ֊ — ասաց Չիանգը, ֊ — երբ գիտես ինչ ես անում, միշտ հաջողվում է։ Իսկ այժմ կառավարման մասին...

:    ֊ — Ես այստեղ նորեկ եմ։ Նոր միայն սկսում եմ։ Այդ ես պետք է ձեզնից սովորեմ։:    ֊ — Տարօրինակ է, Ջո՛ն, ֊ — ասաց նրա կողքին կանգնած Սալիվանը, ֊ — տասը հազար տարվա ընթացքում չեմ տեսել ճայի, որը նման հաջողությամբ սովորի, ինչպես դու։

:    ֊ — Եթե ուզում ես, կսկսենք աշխատել ժամանակի վրա, ֊ — խոսեց Չիանգը, ֊ — և դու կսովորես թռչել դեպի անցյալն ու դեպի ապագան։ Այնժամ պատրաստ կլինես ձեռնամուխ լինելու ամենադժվարին, ամենահանդուգն, ամենահետաքրքիր քայլին։ Դու կնախապատրաստվես ուղղահայաց թռչելուն և կհասկանաս՝ ինչ է բարին և սերը։

:    ֊ — Ջոնաթա՛ն, ֊ — ասաց, և դրանք նրա վերջին բառերն էին, ֊ — աշխատիր հասկանալ, թե ինչ է սերը։

:    ֊ — Ջո՛ն, մի ժամանակ քեզ դատապարտել են Աքսորի։ Ինչու՞ ես կարծում, որ այդ նույն ճայերը այժմ կցանկանան քեզ լսել։ Դու գիտես առածը և գիտես, որ այն իրավացի է՝ ճայը որքան բարձր է թռչում, այնքան հեռուն է տեսնում։ Ճայերը, որոնցից դու հեռացել ես, կանգնած են գետնին, նրանք ճչում են, կռվում միմյանց հետ։ Նրանք ապրում են երկնքից հազարավոր մղոններ այն կողմ, իսկ դու ասում ես, որ ցանկանում ես այնտեղից՝ Երկրի վրայից նրանց ցույց տալ երկինքը։ Ախր, Ջո՛ն, նրանք իրենց հայացքով չեն կարող նույնիսկ իրենց թևերի ծայրերն ընդգրկել։ Մնա այստեղ։ Օգնիր նոր ճայերին, օգնիր նրանց, ովքեր արդեն բավական բարձր են թռել՝ տեսնելու համար այն, ինչ պատրասվում ես նրանց պատմել։ ֊ Նա փոքր֊ինչ լռեց, ապա ավելացրեց, ֊ — ի՞նչ կլիներ, Չիանգը վերադառնար իր հին աշխարհը։ Այսօր որտե՞ղ կգտնվեիր ինքդ։

:    ֊ — Սա՛լի, ես աետք է վերադառնամ, ֊ — ի վերջո ասաց նա։ ֊ Դու հիանալի աշակերտներ ունես։ Նրանք քեզ կօգնեն նորեկներից գլուխ հանել։

:    ֊ — Վախենում եմ, Ջոնաթա՛ն, որ կկարոտեմ քեզ, ֊ — ահա ամենը, ինչ ասաց նա։:    ֊ — Սա՛լի, ինչպե՞ս չես ամաչում, ֊ — կշտամբանքով բացականչեց Ջոնաթանը, ֊ — մի՞թե կարելի է նման հիմար բաներ ասել։ Ամեն օր ինչո՞վ ենք զբաղված մենք։ Եթե մեր բարեկամությունը կախված է միայն պայմանականություններից, ինչպիսին տարածությունն ու ժամանակն են, նշանակում է մենք ինքներս խորտակում ենք մեր եղբայրությունը, այն պահին, երբ հնարավորություն ունենք հաղթահարել ժամանակն ու տարածությունը։ Բայց հաղթահարելով տարածությունը՝ միակ բանը, ինչից հեռանում ենք՝ Այստեղն է։ Իսկ հաղթահարելով ժամանակը՝ մենք հեռանում ենք միայն Այժմ։ Մի՞թե կարծում ես, որ մենք չենք կարող մեկ֊երկու անգամ ինչ֊որ տեղ հանդիպել այն միջանկյալ հատվածում, որ կոչվում է Այստեղ և Այժմ։

:    ֊ — Դու լրիվ ցնդել ես, ֊ — քնքշորեն ասաց նա։ ֊ Եթե կա մեկը, որ կարող է Երկրի վրա ապրող որևէ կենդանի արարածի ցույց տալ, թե ինչպես կարելի է մի հայացքով ընդգրկել հազար մղոն տարածություն, ապա դա Ջոնաթան Լիվինգսթոնն է, ֊ — նա նայում էր ավագին։ ֊ Ցտեսություն, Ջո՛ն, ցտեսությու՛ն, բարեկա՛մս։:    ֊ — Ցտեսությու՛ն, Սալի՛, մենք դեռ կհանդիպենք։

:    «Ինձ համար միևնույն է, թե ինչ կասեն նրանք, ֊ — մտածում էր նա թռչելով դեպի Հեռավոր Ժայռերը, զայրույթից եռ էր գալիս, աչքերը մթնել էին, ֊ — թռչել՝ ամենևին էլ չի նշանակում թևերը թափ տալ մի տեղից մյուսը փոխադրվելու համար։ Դա կարող է նույնիսկ... նույնիսկ մոծակը։ Ինչ֊որ մի հատիկ մահվան օղակ Տոհմավագ Ճայի շուրջը, հենց այնպես կատակի համար, և ես Աքսորյալ եմ։ Ի՞նչ է, նրանք կո՞ւյր են։ Մի՞թե չեն տեսնում։ Մի՞թե չեն հասկանամ ինչպիսի փառքի կհասնենք, եթե սովորենք իսկապես թռչել։

:    ֊ — Ֆլետչեր Լինգ անունով ճայ, դու ուզու՞մ ես թռչել։:    ֊ — ԱՅՈ, ԵՍ ՈՒԶՈՒՄ ԵՄ ԹՌՉԵԼ։:    ֊ — Գլետչեր Լինգ անունով ճայ, դու արդյո՞ք այնքան ուժգին ես ուզամ թռչել, որ պատրաստ ես ներել Երամին և սովորել և երբևէ վերադառնալ նրանց մոտ ու աշխատել օգնել նրանց՝ իմանալու այն, ինչ գիտես ինքդ։

:    ֊ — Այո, ֊ — հազիվ լսելի ասաց նա։:    ֊ — Այդ դեպքում, Ֆլե՛տչ, ֊ — քնքուշ ձայնով ասաց փայլատակող արարածը, ֊ — եկ սկսենք Հորիզոնական թռիչքից։