Changes
Դուք, անշուշտ, կկարծեք, թե նման էակը արժանի չէ հատուկ գովասանքի։ Չգայթակղվեք․ այստեղ նրան անվանում են Ամենաարդարամիտ, Ամենաառաքինի, Ամենաբարի, Ամենագթասիրտ, Ամենաներող, Ամենաողորմած, Ամենասիրող, բարոյական բոլոր օրենքների Աղբյուր։ Այս երկիմաստ հաճոյախոսությունները ասվում են ամեն օր, այստեղի ամբողջ աշխարհով մեկ։ Սակայն մարդիկ չեն նկատում դրանց երկիմաստությունը։ Նրանք այդ գովասանքը երկինք են հասցնում միանգամայն անկեղծորեն, առանց մի ժպիտի։
==Չորրորդ նամակ==
Եվ ահա, Առաջին զույգը հեռացավ դրախտի այգուց, իր հետ տանելով նզովք։ Նրանք զրկվեցին այն բոլոր ուրախություններից, որ գիտեին մինչև «Մեղսագործությունը», բայց, այնուամենայնիվ, նրանք հարուստ էին, որովհետև փոխարենը ձեռք բերեցին այն, ինչն ավելի թանկ էր մնացած ամեն բանից։ Նրանք ճանաչեցին բարձրագույն արվեստը։
Նրանք ջանասիրությամբ զբաղվում էին դրանով և երջանիկ էին։ Աստված էր կամեցել, որ նրանք զբաղվեին դրանով։ Այս անգամ նրանք լսեցին աստծու պատվիրանը։ Եվ լավ է, որ արգելքը վերացվեց, որովհետև նրանք, միևնույն է, կսկսեին զբաղվել այդ արվեստով, եթե թեկուզ հազար աստվածներ այն արգելեին։
Արդյունքները շուտով ի հայտ եկան։ Նրանք կոչվում էին Կայեն ու Աբել։ Իսկ նրանք ունեին քույրեր և գիտեին, թե ինչպես պետք է վարվել այդ քույրերի հետ։ Դա հասցրեց նոր արդյունքների՝ Կայենը ու Աբելը ծնեցին մի քանի քրոջորդիներ ու քրոջդուստրեր։ Սրանք իրենց հերթին ծնեցին մի քանի մորաքրոջորդիներ։ Այնուհետև ազգակցությունը հաշվելը շատ դժվարացավ և այդ հարցում պարզություն մտցնելու փորձերն անհաջողության մատնվեցին։
Երկիրը բնակեցնելու հաճելի աշխատանքը շարունակվում էր դարից դար և մեծ արտադրողականությամբ, որովհետև այն երջանիկ օրերին երկու սեռի անձինք էլ Բարձրագույն արվեստի համար դեռևս ընդունակ էին նույնիսկ այնպիսի տարիքում, երբ բոլոր կանոնների համաձայն պետք է որ մի ութ հարյուր տարի փտելիս լինեին գերեզմանում։ Թույլ սեռը, քնքուշ սեռը, սքանչելի սեռը այն ժամանակներում, անկասկած, հասել էր իր բարձրագույն ծաղկմանը, քանի որ նրանով հրապուրվում էին անգամ աստվածները։ Նրանք իջնում էին երկնքից և ամենահաճելի ձևով ժամանակ անցկացնում այդ վառվռուն մատաղ ծաղիկների հետ։ Այդ մասին պատմում է աստվածաշունչը։
Այդ եկվոր օտարերկրացիների օգնությամբ երկրի բնակչությունը աճում էր ու աճում, մինչև որ հասավ մի քանի միլիոնի։ Սակայն աստված հիասթափվեց մարդկանցից։ Աստծուն դուր չէր գալիս մարդկանց բարոյականությունը, որը որոշ իմաստով, հիրավի, ավելի լավ չէր իր սեփականից և առհասարակ իր բարոյականի ու պատվաբեր ճշգրիտ պատճենն էր։ Դրանք շատ վատ մարդիկ էին, և չիմանալով, թե ինչպես կարելի է նրանց ուղղել, աստված իմաստուն կերպով որոշեց նրանց ոչնչացնել։ Այսպիսին է միակ իսկապես լուսավոր ու արժեքավոր միտքը, որ նրա Աստվածաշունչը վերագրում է նրան, և այդ միտքը կկարողանար հավիտյան ամրապնդել նրա վարկը, եթե միայն նա ընդունակ լիներ այն մարմնավորելու կյանքում։ Բայց նրա վրա երբեք չէր կարելի հույս դնել, թեև նա ինքը, հասկանալի է, հակառակն էր ազդարարում, և նրա բարի մտադրությունները երկար չտևեցին։ Նա հպարտանում էր մարդով․ մարդը նրա լավագույն հայտնագործությունն էր, մարդը նրա առաջին սիրեցյալն էր (եթե, իհարկե, չհաշվենք ճանճը), և նա չէր կարող մեկընդմիշտ բաժանվել նրանից, և ահա, վերջիվերջո, նա որոշեց փրկել մեկ նմուշ, իսկ մնացածներին ջրահեղձ անել։
Դա նման էր իրեն։ Նա ստեղծեց այդ բոլոր անպետք արարածներին, և միայն ինքն էր պատասխանատվություն կրում նրանց վարքի համար։ Նրանցից ոչ մեկը, առանձին վերցրած, արժանի չէր մահապատժի, թեև նրանց բոլորին, անկասկած, արժեր ոչնչացնել, մանավանդ որ նրանց ստեղծումն արդեն անլուր ոճրագործություն էր, և նրանց թույլ տալ այսուհետև էլ բազմանալ, կնշանակեր այսուհետև էլ բազմանալ, կնշանակեր միայն կրկնապատկել այդ հանցագործությունը։ Բայց միաժամանակ սիրեցյալների համար բացառություն անելը և՛ անազնիվ, և՛ անարդար կլիներ․ հարկավոր էր ջրահեղձ անել բոլորին, մինչև վերջին մարդը, կամ առհասարակ ոչ ոքի։ Սակայն նա, հասկանալի է, այդ բանն անել չցանկացավ, նրան անպայման անհրաժեշտ էր մի վեցյակ թողնել բազմանալու համար։ Նա ընդունակ չէր կանխատեսելու, որ նոր մարդկությունը նույնպես կդառնա մի անպետքություն, որովհետև նա Ամենատես լինում է միայն սեփական գովազդներում։
Աստված փրկության համար ընտրեց Նոյին ու նրա ընտանիքը և նախապատրաստեց մնացած բոլոր մարդկանց բնաջնջումը։ Նա նախագծեց մի տապան, իսկ Նոյը կառուցեց այն։ Ո՛չ աստված, ո՛չ էլ Նոյը մինչ այդ տապաններ չէին կառուցել և տապաններից ոչինչ չէին հասկանում, այնպես որ կարելի էր սպասել աչքի ընկնող մի բան։ Եվ սպասումներն ի դերև չեղան։ Նոյը հողագործ էր, ու թեև նա գիտեր ինչի համար է հարկավոր այդ տապանը, այնուամենայնիվ, չէր կարող դատել, թե նշված չափերը համապատասխանո՞ւմ են արդյոք ներկայացվող բոլոր պահանջներին (դրանք, իհարկե, չէին համապատասխանում), և գերադասեց խորհուրդներ չտալ։ Աստված չէր նկատել, որ տապանը փոքր է, և շարունակում էր այն նախագծել առանց անհրաժեշտ չափումներ կատարելու։ Ի վերջո, նավն ստացվեց չափազանց նեղ, և աշխարհը մինչև այսօր էլ տառապում է այն պատճառով, որ նավի վրա չէր տեղավորվել անհրաժեշտ ամեն բան։
Նոյը կառուցեց տապանը։ Նա աշխատում էր այն կառուցել որքան կարելի է լավ, սակայն չկարողացավ խուսափել չափազանց կարևոր շատ թերություններից։ Տապանը ո՛չ ղեկ ուներ, ո՛չ առագաստներ, ո՛չ կողմնացույց, ո՛չ պոմպեր, ո՛չ ծովային քարտեզներ, ո՛չ խորաչափեր, ո՛չ խարիսխներ, ո՛չ ծովային մատյան, ո՛չ լուսավորություն, ո՛չ օդափոխության համակարգ, իսկ ինչ վերաբերում է նավամբարներին, որոնք ամենագլխավորն էին, ապա դրանց մասին որքան քիչ խոսվի, այնքան լավ։ Տապանը պետք է ծովում լողար տասնմեկ ամիս, հետևաբար, պետք է ունենար խմելու ջրի այնպիսի պաշար, որը կլցներ երկու այդպիսի տապան, սակայն լրացուցիչ տապանի մասին ոչ ոք չէր հոգացել։ Արտակողային ջուրն օգտագործել չէր կարելի, որովհետև այն կիսով չափ պետք է բաղկացած լիներ ծովի ջրից, իսկ այդպիսի խառնուրդը չեն կարող խմել ո՛չ մարդիկ, ո՛չ էլ ցամաքային կենդանիները։
Որովհետև փրկության ենթակա էին ոչ միայն մարդու նմուշը, այլև մյուս կենդանիների առևտրային նմուշները։ Բանն այն է, որ երբ Ադամը դրախտի այգում կերավ խնձորը, և սովորեց աճել ու բազմանալ, մյուս կենդանիները, նայելով Ադամին, նույնպես սովորեցին այդ արվեստը։ Նրանք շատ խելոք, շատ կանխատեսորեն վարվեցին, որովհետև այդ եղանակով նրանք խնձորից կորզեցին նրա մեջ եղած օգտակար ամեն բան, չճաշակելով այն, և այդ պատճառով էլ չվարակվելով կործանարար Բարոյականի զգացումով, որը բոլոր ու ամեն տեսակ բարոյազրկության նախահայրն է։
==Հինգերորդ նամակ==
Նոյը սկսեց կենդանիներ հավաքել։ Նա պետք է ստանար մեկական զույգ բոլոր ու ամեն տեսակ երկրային արարածներից, որոնք քայլում էին, սողում, լողում կամ թռչում։ Թե որքան ժամանակ հարկավոր եղավ դրանք հավաքելու համար և թե որքան թանկ նստեց դա, մենք միայն ենթադրել կարող ենք, որովհետև այդ մանրամասնությունները ոչ մի տեղ չէին արձանագրել։ Երբ Սիմախը պատրաստվում էր իր պատանի որդուն հաղորդակից դարձնել կայսերական Հռոմի աշխարհիկ կյանքին, նա իր ծառաներին ուղարկեց Ասիա, Աֆրիկա ու ուրիշ շատ տեղեր, որպեսզի այնտեղ վայրի կենդանիներ հավաքեին կրկեսային ներկայացումների համար։ Այդ կենդանիներն հավաքելու և Հռոմ հասցնելու համար նրա ծառաներին անհրաժեշտ եղավ երեք տարի։ Բայց չէ որ, ինչպես դուք հասկանում եք, խոսքը վերաբերում էր միայն չորքոտանիներին և կոկորդիլոսներին․ նրանք ո՛չ թռչուններ էին բերում, ո՛չ օձեր, ո՛չ գորտեր, ո՛չ որդեր, ո՛չ ոջիլներ, ո՛չ առնետներ, ո՛չ լվեր, ո՛չ տզեր, ո՛չ թրթուռներ, ո՛չ սարդեր, ո՛չ ճանճեր, ո՛չ մոծակներ՝ ոչ մի բան, բացի ամենահասարակ ու պարզ չորքոտանիներից ու կոկորդիլոսներից, և միայն այնպիսի չորքոտանիներ, որոնք կարողանային կռվել կրկեսի ասպարեզում։ Եվ, այնուամենայնիվ, նույնիսկ դրանք հավաքելու համար անհրաժեշտ եղավ, ինչպես արդեն ասացի, երեք տարի, իսկ կենդանիների գնման ու փոխադրման և ծառաների վարձատրության ծախսերը կազմեցին չորս միլիոն հինգ հարյուր հազար դոլար։
Իսկ որքա՞ն կենդանիներ կային այնտեղ։ Հայտնի չէ։ Համենայն դեպս, հինգ հազարից պակաս, որովհետև հինգ հազարը ամենամեծ թիվն էր այն կենդանիների, որոնք երբևիցե փոխադրվել են Հռոմ՝ կրկեսային ներկայացումներ կազմակերպելու համար, և այդ հավաքածուն կազմել էր Տիտոսը, այլ ոչ թե Սիմախը։ Բայց այդ երկու գազանանոցներն էլ պարզապես մանկական խաղալիքներ էին այն բանի համեմատությամբ, ինչ պետք է կազմակերպեր Նոյը։ Նա պետք է հավաքեր զանազան տեսակի 146000 թռչուն, զազան և քաղցրահամ ջրերում ապրող արարածներ, իսկ միջատներ՝ երկու միլիոնից ավելի։
Հազարավոր տեսակի այդպիսի էակներ որսալը այնքան էլ հեշտ բան չէ, և եթե Նոյը տեղի չտար և ձեռք չքաշեր դրանից, նա մինչև այժմ էլ դրանից քրտնելիս կլիներ, ինչպես ասվում է Ղևտացվոց գրքում։ Բայց ես բնավ չեմ ուզում ասել, թե նա հրաժարվեց իր ձեռնարկումից։ Ամենևին էլ ոչ։ Պարզապես նա որսաց այնքան արարած, որքան տեղավորվեց տապանում, իսկ հետո այլևս չորսաց։
Եթե նա հենց սկզբից պատկերացներ առաջիկա գործի թափը, կհասկանար, որ իրեն անհրաժեշտ է տապանների մի ամբողջ տորմիղ։ Բայց նա չգիտեր, թե ամենայն արարածների ինչքան տեսակներ գոյություն ունեն երկրի վրա։ Դա չգիտեր և նրա պետը։ Այդ պատճառով էլ նա տապանի վրա ո՛չ կենգուրու վերցրեց, ո՛չ պարկամուկ, ո՛չ թունատամ, ո՛չ բադակտուց, և մնաց առանց էլի բազմաթիվ ուրիշ ամենաանհրաժեշտ պարգևների, որ սիրող աստվածը արարել էր մարդկանց համար, իսկ հետո մոռացել դրանց մասին, քանի որ դրանք արդեն շատ վաղուց գնացել էին աշխարհի հակառակ կողմը, որ նա երբեք չէր տեսել և որի մասին անգամ ամենափոքր պատկերացում չուներ։ Այնպես, որ, նրանք բոլորն էլ քիչ էր մնում խեղդվեին։
Նրանց փրկեց մի հասարակ պատահականություն։ Ջուրը քիչ էր և դեպի մյուս կողմ չհոսեց։ Այն հազիվհազ բավականացրեց, որ հեղեղեր երկրագնդի մի փոքրիկ անկյունը․ նրա մնացած ամբողջ մակերեսը այն ժամանակներում անհայտ էր և համարվում էր գոյություն չունեցող։
Սակայն վերջին օրերից մի օր մի դեպք պատահեց, որից հետո Նոյը որոշեց սահմանափակվել հավաքած տեսակներով, մանավանդ որ դրանք լիովին բավական էին գործնական նպատակների համար, իսկ մնացածներին ուղղակի թույլատրել, որ դառնան բրածոներ։ Այդպիսի վերջին աղյուսը դարձավ մի անծանոթի հայտնվելը, որը սարսափելի լուրեր բերեց։ Նա հաղորդեց, թե ինքը վրան էր խփել ինչ֊որ սարերի ու հովիտների միջև, այստեղից մի վեց հարյուր մղոն հեռավորության վրա, և ականատես է եղել մի շատ զարմանալի երևույթի՝ ինքը կանգնած է եղել մի ընդարձակ հովտի վրա վեր խոյացող զառիթափին և հովտի հեռավոր ծայրին հանկարծ տեսել է իր կողմը շարժվող անծանոթ արարածների մի մութ ծով։ Շուտով դրանք՝ երերացող մարմինների զզվելի, վիթխարի զանգվածները, անցել են իր ոտքերի մոտով, միմյանց հրելով, կռվելով, ծառս լինելով, մռնչալով, փնչացնելով։ Փղի մեծության համրուկներ, մի ամբողջ կովի չափ գորտեր, հրեշավոր, վիթխարի մեգատերիաներ՝ իրենց հարեմով, մողեսներ, մողեսներ, մողեսներ, ջոկատ ջոկատի հետևից, հարյուրական ոտնաչափ երկարությամբ, երեսնական ոտնաչափ բարձրությամբ և դրանց կրկնակի չափով կատաղի․ դրանցից մեկը, առանց մի պատճառի, պոչով այնպես է հարվածել անմեղ սենտիմենտալ եզանը, որ սա երեք հարյուր ոտնաչափ թռել է օդ, ծանր փնչոցով ընկել պատմողի ոտքերի մոտ և տեղնուտեղը շունչը փչել։ Անծանոթն ասաց, թե այդ հսկաները լսել են տապանի մասին և գալիս են այդտեղ։ Գալիս են ջրհեղեղից փրկվելու համար։ Եվ գալիս են ոչ թե զույգ֊զույգ, այլ ամբողջ ցեղով․ նրանք չեն լսել այն մասին, շարունակեց նա, որ տապանի վրա ուղևորներ թույլատրվում են ամեն տեսակից միայն մեկական զույգ, ասենք, ամեն դեպքում նրանք հաշվի չէին առնի կանոններն ու սահմանումները՝ կա՛մ նրանց կվերցնեն տապան, կա՛մ էլ նրանք նավապետի հետ կխոսեն յուրովի։ Պատմողն ավելացրեց, թե տապանը նրանց կեսին էլ չի տեղավորի, և, բացի այդ, նրանք գալիս են սոված և կխժռեն բոլոր պաշարները, ներառյալ գազանանոցն ու Նոյի ընտանիքը։
Աստվածաշնչյան պատումի մեջ այս բոլոր փաստերը թաքցված են։ Այնտեղ դուք չեք գտնի և ոչ մի ակնարկ դրանց մասին։ Բանը պարզապես կոծկել են։ Չեն հիշատակված այդ հսկաների նույնիսկ անունները։ Այսպիսով, դուք կարող եք համոզվել, որ մարդիկ անբարեխղճության պատճառով չկատարելով պայմանագրի ինչ֊որ պայմաններ, հիանալիորեն կարողանում են լռության մատնել նույնիսկ աստվածաշնչերում։ Բայց չէ որ այդ զորեղ արարածները մարդու համար անչափ օգտակար կլինեին ներկայումս, երբ բեռների փոխադրումն այնքա՜ն թանկ է նստում, իսկ փոխադրամիջոցներն այնքա՜ն սուղ են։ Բայց դրանք մարդու համար կորսված են անվերադարձ։ Կորսված են․ և դա Նոյի մեղքով։ Այդ բոլոր կենդանիները խեղդվեցին, և նրանց մի մասը՝ արդեն ութ միլիոն տարի առաջ։
Այսպես ուրեմն, երբ անծանոթը պատմեց այդ ամենը, Նոյը հասկացավ, որ ավելի լավ է ինքը անհետանա, քանի դեռ հրեշները չեն հայտնվել։ Եվ նա անհապաղ կմեկներ, բայց պաստառագործներն ու կահույքագործները, որոնք հյուրասենյակ էին շինում ճանճի համար, դեռ չէին դրոշմել վերջին ավարտական ստվերագծերը, և այդ պատճառով նա կորցրեց մեկ օր։ Մեկ օր էլ կորավ ճանճերին տեղավորելու համար․ հավաքվել էր վաթսունութ միլիարդ ճանճ, ըստ որում աստված երկյուղ էր կրում, թե, այնուամենայնիվ, ճանճերը կարող են չբավականացնել։ Եվ մեկ օր էլ կորավ այդ ճանճերին կերակրելու համար քառասուն տոննա ընտիր աղբ բարձելու վրա։
Միայն այդ ժամանակ Նոյը, վերջապես, նավարկեց, և շատ ժամանակին, որովհետև տապանը տեսադաշտից չէր անհետացել, երբ ափ հասան հրեշները, և նրանց ճիչ ու վայնասունը միախառնվում էր անհամար հայրերի, մայրերի ու սարսափահար երեխաների՝ բոլոր նրանց ճիչ ու վայնասունին, ովքեր տեղատարափ անձրևի տակ կառչում էին արդեն ալիքներով ողողվող ժայռերից և աղերսում էին Ամենաառաքինի, Ամենաներող և Ամենագթասիրտ Արարչի օգնությանը, նրա, ով չարձագանքեց և ոչ մի աղոթքի դեռ այն ժամանակվանից, երբ այդ ժայռերը հատիկ առ հատիկ գոյանում էին ավազներից, և չի արձագանքի, մինչև որ հազարամյակներն այդ ժայռերը նորից ավազի կվերածվեն։
