Changes
― Ամբողջ երեկո բլբլում էր, ― ասաց Գուտան։ ― Հազիվ կարողացա պառկեցնել։ Անընդհատ քեզ էր հարցնում․ հա՛ ո՞նց է հայրիկս, հա՛ ո՞ւր է հարիկս։ Որտեղի՞ց ես գտնեմ նրա հայրիկին․․․
Սլացիկ ոը ու գեղանի Գուտան անշշուկ և արագ շարժվում էր խոհանոցում։ Կաթսայի մեջ արդեն եռում էր ջուրը, դանակի տակից թռչում էին ձկան թեփուկները, ճտճտում էր յուղը ամենամեծ թավայի մեջ, ու թարմ սուրճի անուշ բուրմունքը բռնել էր չորս կողմը։
Ռեդրիկը վեր կացավ տեղից, ոտաբոբիկ գնաց միջանցք, զամբյուղը վերցրեց ու տարավ խորդանոց։ Հետո մտավ ննջարան։ Կապիկը խաղաղ քնած էր, ճմրթված վերմակը կախվել էր հատակին, գիշերանոցը վեր էր բարձրացել, ու նա ասես ափի մեջ լիներ՝ փոքրիկ ֆսֆսան գազանիկը։ Ռեդրիկը չդիմացավ ու շոյեց նրա մեջքը, որ ծածկված էր ոսկեգույն բրդով, և հազարերորդ անգամ զարմացավ, թե ինչքան երկար ու մետաքսանման է այդ բուրդը։ Նա շատ էր ուզում գիրկն առնել Կապիկին, բայց վախեցավ արթնացնել, ու հետո ինքը սարսափելի կեղտոտ էր, ամբողջովին ներծծված Գոտիով ու մահով։ Ռեդրիկը հետ եկավ խոհանոց, նորից նստեց սեղանի մոտ ու ասաց․
Սեղանին դրված էին երեկվա թերթերն ու ամսագրերը՝ «Հարմոնտյան լրագիրը», «Ատլետ» ամսագիրը, «Պլեյբոյ» ամսագիրն ու էլի մի կույտ ամսագրեր, և մոխրագույն կազմով «Արտերկրյա մշակույթների միջազգային ինստիտուտի զեկուցումների» 56֊րդ համարը։
Ռեդրիկը Գուտայի ձեռքից վերցրեց բուրավետ սուրճի բաժակը և մոտ քաշեց «Զեկուցումները»։ Ինչ֊որ ծուռ գծեր, նշաններ, գծագրեր․․․ Լուսանկարներում կարծես ծանոթ առարկաներ են, արտառոց դիրքերով։ Ահա հետմահու տպվել է Կիրիլի դարձյալ մեկ հոդվածը՝ «77֊բ տիպի մագնիսական ծուղակների ևս մեկ անսպասրլի անսպասելի հատկության մասին»։ «Պանով» ազգանունը երիզված է սև շրջանակով, ներքևում մանրատառերով տրված է ծանոթագրությունը․ «Դոկտոր Կիրիլ Ա․ Պանով, ՍՍՀՄ, ողբերգական մահով զոհվեց 19․․․ թվականի ապրիլի 19֊ին՝ փորձարկում կատարելու ժամանակ»։ Ռեդրիկը մի կողմ հրեց հանդեսը, բերանն այրելով կուլ տվեց սուրճը և հարցրեց․
― Մարդ չի՞ եկել։
Մաքուր, բոբիկ ոտքերը հաճույքով քստքստացնելով սառը հատակին, նա գնաց խորդանոց և դուռը ներսից փակեց։ Հետո հագավ ռետինե գոգնոցը, մինչև արմունկները հասնող ռետինե ձեռնոցներն ու սկսեց պարկի պարունակությունը հանել, դնել սեղանին։ Երկու «փուչիկ»։ «Քորոցներով» տուփ։ Ինը «մարտկոց»։ Երեք «ապարանջան»։ Ու մի ինչ֊որ օղակ՝ «ապարանջանի» պես, բայց սպիտակ մետաղից ու ավելի թեթև, տրամագիծն էլ կլիներ մի երեսուն միլիմետր․․․ Տասնվեց հատ «սև ցայտեր» պոլիէթիլենի տոպրակի մեջ։ Հրաշալի պահպանված, բռունցքի մեծության երկու «սպունգ»։ Երեք «զուդա»։ «Գազավոր կավով» մի բանկա։ Պարկի մեջ դեռ մնացել էր ճենապակյա ծանր կոնտեյները, որը խնամքով դրված էր ապակե տարայի մեջ, բայց Ռեդրիկը այն չհանեց։ Նա վերցրեց մի սիգարետ ու սկսեց ծխել, նայելով սեղանին դասավորված բարիքին։
Հետո նա բացեց սեղանի դարակը, վերցրեց մի թուղթ, մատիտ ու համրիչը։ Սիգարետը սեղմելով բերանի անկյունում ու ծխից կկոցելով աչքերը, նա իրար հետևից թվեր էր գրում, կազմելով երեք սյունակ, հետո սկսեց գումարել առաջին երկու սյունակների թվերը։ Արդյունքը բավական պատկառելի թիվ էր ստացվում։ Նա սիգրետի սիգարետի մնացորդը հանգցրեց, զգուշորեն բացեց տուփը և քորոցները լցրեց թղթի վրա։ Էլեկտրական լույսի տակ «քորոցները» կապույտ փայլ ունեին և միայն երբեմն էին շողշողում սպեկտի սպեկտրի մաքուր գույներով՝ դեղին, կարմիր, կանաչ։ Նա մի քորոց վերցրեց ու զգուշությամբ, որ հանկարծ մատները չծակի, սեղմեց բութ մատով և ցուցամատով։ Հետո լույսն անջատեց ու մի քիչ սպասեց, վարժվելով խավարին։ Բայց քորոցը լռում էր։ Նա այդ քորոցը դրեց մի կողմ, վերցրեց մի ուրիշը և նորից սեղմեց մատներով։ Ոչ մի բան։ Նա ավելի ամուր սեղմեց «քորոցը», չվախենալով, որ կարող է մատները ծակել, և քորոցը խոսեց․ կարմրավուն թույլ բռնկումները վազեցին նրա վրայով ու հանկարծ փոխվեցին ավելի բաց կանաչի։ Ռեդրիկը մի քանի վայրկյան հիանում էր կրակների այդ տարօրինակ խաղով, որը, ինչպես իմացավ «Զեկուցումներից», ինչ֊որ բան պիտի նշանակեր, միգուցե շատ կարևոր․ շատ էական բան, իսկ հետո այդ քորոցը դրեց մի կողմ և վերցրեց մեկ ուրիշը․․․
Ընդամենը յոթանասուներեք «քորոց» կար, որոնցից «խոսում» էին տասներկուսը, մնացածը լռում էին։ Իրականում դրանք պետք է խոսեին, բայց խոսեցնելու համար մատները քիչ էին, հարկավոր էր սեղանի մեծության հատուկ մեքենա։ Ռեդրիկը նորից վառեց լույսը և արդեն գրած թվերին ավելացրեց ևս երկուսը։ Ու միայն դրանից հետո նա վճռեց․․․
Ոչ ոք չարձագանքեց։ Հետո լսափողի մեջ շրխկոց լսվեց, ու հնչեցին կարճ ազդանշանները։ Այդ ժամանակ Ռեդրիկը վեր կացավ մահճալից, Կապիկին իջեցրեց հատակին և, արդեն չլսելով նրա բլբլոցը, հագավ շալվարն ու պիջակը։ Կապիկն անընդհատ բլբլում էր, բայց Ռեդրիկը միայն ցրված ժպտում էր բերանով, այնպես որ ի վերջո լսեց, որ հայրիկը լեզուն կուլ է տվել, ատամներով կծել է։ Եվ վերջապես նրան հանգիստ թողեցին։
Նա վերադարձավ խորդանոց, պայուսակի մեջ դրեց սեղանի վրա եղածը, վազեց լողարան կաստետը վերցնելու, նորից եկավ խորդանոց, մի ձեռքով վերցրեց պայուսկըպայուսակը, մյուսով՝ լիքը զամբյուղը, դուրս եկավ, ամուր փակեց խորդանոցի դուռն ու գոռաց Գուտային՝ «Ես գնացի»։
― Ե՞րբ կգաս, ― հարցրեց Գուտան, դուրս գալով խոհանոցից։ Նա արդեն մազերը սանրել էր ու շպարվել, և հագին ոչ թե խալաթ էր, այլ Ռեդրիկի սիրած տնային զգեստը՝ վառ կապույտ, կրծքի մեծ բացվածքով զգեստը։
― Դեհ․․․ դժկամորեն ասաց Ռեդրիկը, ― մանր֊մունր բաներով։
Նա նայում էր, թե Նունանը իրեն հատուկ լրջությամբ ու եռանդով ոնց է տեղավորվում դիմացի աթոռին, փափլիկ ձեռքերով դեն է տանում ամձեռոցիկներով անձեռոցիկներով բաժակը, դատարկ ափսեն մյուս կողմն է քաշում, և լսում էր Նունանի բարյացակամ բլբլոցը․
― Ոնց որ երեսիդ գույն չկա, հո անքուն չե՞ս մնում։ Գիտես, վերջերս ես էլ եմ շատ չարչարվում այդ նոր ավտոմատիկայի պատճառով, բայց թե քունը, եղբայրս, ինձ համար ամենակարևոր գործն է, ջհանդամը կորչի այդ ավտոմատիկան․․․ Հանկարծ նա շուրջը նայեց։ ― Պարդոն, գուցե դու սպասո՞ւմ ես ինչ֊որ մեկին։ Ես հո չե՞մ խանգարում։
Նա արագ գնաց մուտքի կողմը, բարձրացավ աստիճաններով ու մտավ ճեմասրահ։ Այստեղ զով էր, կիսամութ և աղմկոտ։ Հարկավոր էր նստել այս վիթխարի կաշվե բազմոցներից մեկի վրա, ուշքի գալ, շունչը տեղը բերել, բայց նա առանց այդ էլ ուշանում էր։ Նա իրեն թույլ տվեց միայն մինչև վերջ ծխել սիգարետը, կիսափակ կոպերի տակից նայելով ճեմասրահում խռնված մարդկանց։ Ոսկրոտը արդեն այստեղ էր ու ջղային տեսքով ինչ֊որ բան էր փնտրում վաճառասեղանին դրված ամսագրերի մեջ։ Ռեդրիկը ծխախոտի մնացորդը գցեց մոխրամանը ու մտավ վերելակի խցիկը։
Նա չհասցրեց դուռը փակել, և նրա հետ միասին վերելակի մեջ խցկվեցին ասթմայով հիվանդի պես շնչող մի ամրակազմ գիրուկ տղամարդ, թունդ օծված մի տիկին՝ իր խոժոռադեմ տղայի հետ, որը շոկոլադ էր ուտում, և վատ սափրված կզակով մի լայնատարած պառավ։ Ռեդրրիկին Ռեդրիկին հրեցին անկյուն։ Նա փակեց աչքերը, որպեսզի չտեսնի տղային, որի կզակն ի վար հոսում էր շոկոլադախառն թուքը, բայց դեմքը թարմ էր, մաքուր, առանց մի մազի, Ռեդրիկը չէր ուզում տեսնել տղայի մորը, որի խղճուկ կուրծքը զարդարված էր խոշոր «սև ցայտերից» սարքած արծաթե շքեղ մանյակով, չէր ուզում տեսնել հաստլիկի դուրս պրծած սպիտակուցները, պառավ կնոջ ուռած դեմքի զարզանդելի գորտնուկները։ Հաստլիկը փորձեց ծխել, բայց պառավը նրան սաստեց ու շարունակեց սաստել մինչև հինգերորդ հարկ, որտեղ ինքը դուրս գլորվեց վերելակից, ու հենց որ պառավը դուրս եկավ վերելակից, հաստլիկը ծխեց մի այնպիսի տեսքով, ասես պաշտպանում էր իր քաղաքացիական ազատությունը, և իսկույն էլ սկսեց հազալ ու խեղդվել, ուղտավարի ձգելով շրթունքները և արմունկով հրելով Ռեդրիկին․․․
Ութերորդ հարկում Ռեդրիկը դուրս եկավ վերելակից և փափուկ գորգի վրայով քայլեց չերևացող լապտերի մեղմ լույսով ողողված միջանցքով։ Թանկագին ծխախոտի, փարիզյան օծանելիքների, բնական կաշվից փայլուն ու լիքը լցված դրամապանակների, մի գիշերում հինգ հարյուր դոլար արժեցող աղջիկների, ոսկե ծխախոտատուփերի հոտն էր կանգնած միջանցքում, այս էժանագին, գաղջ բորբոսի հոտը, որը սնվում էր Գոտուց, խմում էր Գոտուց, չափում էր, լակում, ճարպակալում Գոտուց, ու ամեն ինչի վրա թքած ուներ, և հատկապես այն բանի վրա, թե ինչ կլինի հետո, երբ ինքը կկշտանա լափելուց, գռփելուց, իսկ այն ամենը, ինչ առաջ գտնվում էր Գոտում, կհայտնվի դրսում՝ աշխարհում։ Ռեդրիկն առանց բախելու դուռը հրեց և ներս մտավ ութ հարյուր յոթանասունչորս համարը։
Խռպոտը նստել էր պատուհանի մոտ դրված սեղանին ու տնտղում էր ձեռքին բռնած սիգարը։ Նա դեռ պիժամայով էր․ ցանցառ, թաց մազերը խնամքով սանրված էին, իսկ անառողջ, այտուցված դեմքը սափրված էր։
― Ըհը՜, ― ասաց նա, հայացքը չկտրելով սիգարից։ ― Ճշտապահությունը արքաների քաղաքավարությունն է։ Բարև, տղաս։
Նա վերջացրեց սիգարի ծայրը կտրելը, բռնեց երկու ձեռքով, մոտեցրեց բեղերին ու հոտոտեց։
― Լա՜վ մաքուր է, ― ասաց Ոսկրոտը ջղագրգիռ, տեղից վեր թռավ ու մոտեցավ պատուհանին։ ― Ո՞ր հիվանդանոցում է։
― Մի՛ վախեցեք, ― կրկնեց Ռեդրիկը։ ― Որտեղ որ պետք է։ Եկեք մեր գործը վերջանցնենք։ վերջացնենք։ Ես քնել եմ ուզում։
― Իսկ ո՞ր հիվանդանոցում է, ― արդեն գլուխը կորցրած հարցրեց Ոսկրոտը։
Ռեդրիկը լուռ էր։ Կիսաբաց պայուսակը ծնկներին պահած՝ նա անթարթ նայում էր կապույտ, հրեշտակային աչքերին։ Վերջապես Խռպոտը քմծիծաղեց․
― Տեսնես ինչի՞ համար եմ ես ձեզ այսպես սիրում, ― տղաս, ― գեղգեղաց նա։ ― Հետո էլ ասում են, որ առաջին հայացքից սեր չի լինում։ ― Նա թատերայնորեն հառաչեց։ ― Ֆիլ, բարեկամս, սրանց մոտ ո՞նց են ասում։ Մի «կաղամբ» կշռիր սրա համար, «կանաչները» հաշվիր․․․ Վերջապես մի լուցքի լուցկի տուր ինձ։ Հո տեսնո՞ւմ ես․․․ Ու նա թափ տվեց ձեռքում պահած սիգարը։
Ոսկրոտ Ֆիլը ինչ֊որ անհասկանալի բան մռթմռթաց, լուցկու տուփը նետեց նրան, իսկ ինքը գնաց մյուս սենյակը, որի դուռը ծածկված էր վարագույրով։ Լսվում էր, որ նա այնտեղ ջղայնացած ու անհասկանալի խոսում է ինչ֊որ մեկի հետ փակ աչքերով բան առնելու մասին, իսկ Խռպոտը, վերջապես ծխելով սիգարը, բարակ ու անգույն շուրթերին սառած ժպիտով անընդհատ սևեռուն նայում էր Ռեդրիկին, ու ասես ինչ֊որ բանի մասին էր մտածում, իսկ Ռեդրիկը, կզակը հենելով պայուսակին, նույնպես հայացքը չէր կտրում նրա դեմքից ու աշխատում էր չթարթել, չնայած կոպերն ասես այրվում էին, ու աչքերը արցունքով էին լցվում։ Հետո Ոսկրոտը եկավ, սեղանին շպրտեց փաթեթավորված թղթադրամները երկու կապուկ ու, հոնքերը կիտած, նստեց Ռեդրիկի կողքը։ Ռեդրիկը ծուլորեն մեկնվեց փողերին, բայց Խռպոտը ձեռքի շարժումով կանգնեցրեց նրան, կապուկների վրայից հանեց թղթերն ու խցկեց իր պիժամայի գրպանը։
