Changes
/* Գլուխ տասներեքերորդ */
Ու հանկարծ բոլոր կողմնակի մտքերը դուրս թռան Լոուրենսի գլխից․ տասնհինգ մետր խորության վրա զննաձողը ինչ֊որ կարծր բանի առավ։
==Գլուխ տասնչորսերորդ==
Երբ կոմոդորը լսեց միսսիս Շաստերի ճիչը, նա անմիջապես մտածեց․ «Տեր աստված, միայն այդ հիստերիկան էր պակասում»։ Իսկ կես վայրկյան հետո նա ինքը մեծագույն ջանքով ետ պահեց իրեն ճչալուց։
Դրսից ինչ֊որ ձայն էր լսվում։ Երեք օր շարունակ նավից դուրս խշխշում էր փոշին, բայց ահա․․․ Դե, իհարկե, մետաղե ինչ֊որ բան քերում է նավիրանը։
Քիչ անց խուցը թնդում էր ուրախ բացականչություններից։ Մեծ դժվարությամբ կոմոդոր Հանստենը կարողացավ ձայնակոխ անել ցնծացող ամբոխին։
― Նրանք մեզ գտել են, ― բղավեց նա։ ― Թեև հնարավոր է, իրենք այդ դեռևս չգիտեն։ Պետք է մի բան անել, օգնել նրանց։ Պաթ, փորձեք միացնել հաղորդիչը։ Իսկ մենք կազդանշանենք նավիրանին հարվածելով։ Հիշեցնում եմ կարգավորման ազդանշանը ըստ Մորզեի այբուբենի․ «Ժ» տառը՝ տի֊տի֊տի տա։ Բոլորս միասի՛ն։
Սկզբում շատ անկանոն ստացվեց, բայց աստիճանաբար ռիթմը կանոնավորվեց։
― Կա՛ց, ― մի րոպե անց բղավեց Հանստենը։ ― Հիմա լսենք։ Ուշադրություն․․․
― Լռություն․․․ Հոգեմաշ, անախորժ լռություն։ Պաթը անջատեց օդափոխությունը, ու խցում լսվում էին միայն քսաներկու սրտերի զարկերը։
Ոչինչ չէր խախտում լռությունը։ Միգուցե տարօրինակ ձայնի հարուցիչը հենց «Սելենի» նավիրանի ծանրաբեռնվածությո՞ւնն էր։ Կամ փրկարարները, ― եթե նրանք էին միայն, ― արդեն առա՞ջ անցան։
Հանկարծ ինչ֊որ մեկը ճանկռեց դրսից։ Հանստենը ձեռքի շարժումով կանխեց խանդավառության նոր պոռթկումը։
― Լսեցե՛ք, խնդրում եմ։ Թերևս մի բան հասկանանք։
Այդ ճանկռտոցը տևեց մի քանի վայրկյան։ Ու նորից տանջալից լռություն։ Ինչ֊որ մեկը մեղմ ասաց, խաղաղեցնելով լարված մթնոլորտը․
― Կարծես պողպատաճոպան են քարշ տալիս։ Գուցե նրանք, ուռկանո՞ւմ են մեզ։
― Բացառված է, ― պատասխանեց Պաթը։ ― Միջավայրի դիմադրությունը շատ մեծ է, հատկապես այսպիսի խորության վրա։ ― Ավելի շուտ դա զննաձող է։
― Իսկ դա նշանակում է, ― միջամտեց կոմոդորը, ― որ փրկարարները շատ մոտ են, ճիշտ մեր գլխավերևում։ Նորից թակենք։ Ապա․․․ բոլորս միասին․․․
«Տի֊տի֊տի֊տա՛»
«Տի֊տի֊տի֊տա՛»
«Սելենի կրկնակի նավիրանի միջով դրսի փոշաշերտին էին փոխանցվում այդ ձայները, որոնք հարյուր տարի առաջ թևածում էին օկուպացված Եվրոպայի եթերում՝ ճակատագրի թեման, որով սկսվում է Բեթհովենի Հինգերորդ սիմֆոնիան։
Պաթ Հարրիսը, վարորդի բազկաթոռին նստած, օգնություն էր կանչում։
― «Ես «Սելենն» եմ, ես «Սելենն» եմ։ Ինչպե՞ս եք լսում։ Ընդունում եմ։
Ու տասնհինգ անվերջ վայրկյան սպասելուց հետո, կրկնեց կանչը։ Բայց եթերը առաջվա նման անկենդան էր։
«Աուրիգայի» վրա Մորիս Սպենսերը անհամբեր ժամացույցին էր նայում։
― Սատանան տանի, ― դուրս թռավ նրա բերանից։ ― Վաղուց արդեն փոշեսահնակների վերադառնալու ժամանակն է։ Վերջին անգամ ե՞րբ կապվեցիք նրանց հետ․․․
― Քսանհինգ րոպե առաջ, ― պատասխանեց ավագ ռադիստը։ ― Մինչև հաջորդ սեանսը հինգ րոպե կա, անկախ նրանից, գտել են որևէ բան թե ոչ։
― Իսկ դուք չե՞ք կորցրել նրանց։
― Ձեր գործով զբաղվեք, ես մի կերպ գլուխ կհանեմ իմից, ― նրա խոսքը կտրեց ռադիստը։
― Ներեցեք, ― պատասխանեց Սպենսերը, որ վաղուց գիտեր, թե որ դեպքում պետք է անհապաղ ներողություն խնդրել։ ― Պարզապես հուզմունքից է։
Նա տեղից վեր կացավ, որպեսզի մի քանի քայլ անի «Աուրիգայի» նեղ խցիկում։ Ուժգին կպավ սարքերի վահանակին (Սպենսերը դեռևս սովոր չէր լուսնային ձգողականությանը և արդեն սկսել էր կասկածել, թե երբևէ կընտելանա) ու վերջապես իրեն հավաքեց։
Ավելի վատ բան չկա, քան անվերջ սպասելը, թե երբ «նյութ» կլինի հոդվածի համար․․․ Ինչքան փող է արդեն ծախսվել, ― իսկ դրանք դեռ դատարկ բան են այն ծախսերի համեմատ, որոնք կսկսվեն նավապետ Անսոնին թռչելու հրաման տալուն պես։ Ճիշտ է, այն ժամանակ հուզմունքը տեղի կտա, իսկ «Ինթերփլանիթարիի» առաջնությունը կապահովվի։
― Կանչում են, ― հանկարծ նա լսեց ռադիստի ձայնը։ ― Մինչև սեանսի սկիզբը երկու րոպե կա դեռևս։ Ինչ֊որ բան է պատահել։
― Ես մի բան շոշափեցի, ― զատ֊զատ արտասանեց Լոուրենսը։ ― Բայց չգիտեմ ինչ էր։
― Ինչպիսի՞ խորության վրա է, ― միաժամանակ հարցրեցին Լոուսոնն ու երկու վարորդները։
― Մոտ տասնհինգ մետրի։ Մի երկու մետր աջ գնանք, մի անգամ ևս փորձեմ։
Նա զննաձողը հանեց ու խորասուզեց փոշու մեջ նոր տեղում։
― Նորից, ― հաղորդեց Լոուրենսը, ― ու միևնույն խորության վրա։ Երկու մետր ևս․․․
Խոչընդոտը չքացավ։ Թե՞ ավելի խորը գնաց, որ զննաձողը չհասավ։
― Այստեղ ոչինչ չկա։ Փորձենք այլ ուղղությամբ։
Քիչ ժամանակ ու ջանք չպահանջվեց խորքում թաքնված առարկայի ուրվագիծը որոշելու համար։ Մոտավորապես նույնպիսի քրտնաջան աշխատանք էին կատարում նրանք, ովքեր երկու հարյուր տարի առաջ սկսեցին չափել օվկիանոսները․ ճոպաններով բեռն իջեցնում էին հատակը, ապա բարձրացնում․․․ «Ափսո՜ս, ― մտածեց Լոուրենսը, ― որ ձայնախորաչափ չունենք»։ Ու հազիվ թե ձայնային կամ էլեկտրա֊մագնիսական ալիքները այստեղ հինգ մետրից ավելի խոր թափանցեն։
Ինչ ապուշն է ինքը, ինչպես մտքովը չէ՛ր անցել։ Ահա թե ինչու են կորել «Սելենի» ռադիոազդանշանները։ Այն միջավայրը, որ կուլ է տվել նրան, կուլ է տալիս նաև ռադիոալիքները։ Թեև, եթե իրենց ոտքերի տակ փոշեգնացն է․․․
Լոուրենսը ընդունիչը փոխադրեց վթարային ալիքի վրա։ Ահա նա, ավտոմատի ձայնը, աղաղակում է, ինչքան ուժ ունի։ Եվ այնքան ուժգին, որ անհասկանալի է, թե ինչու նրան չեն լսում «Լագրանժի» վրա ու Պորտ֊Ռորիսում․․․ Ասենք ամեն ինչ պարզ է, չէ որ օգնեց մետաղե զննաձողը։ Դիպչելով «Սելենի» զրահին, նա մի տեսակ անտենա դարձավ անմիջապես ու իմպուլնսերը մակերես հանեց։
Ամբողջ տասնհինգ վայրկյան գլխավոր ինժեները լսում էր փարոսի կանչը, մինչև որ սիրտ առավ հաջորդ քայլն անելու։ Սկզբից ևեթ Լոուրենսը վստահ չէր, որ որոնումները արդյունք կտան։ Հիմա էլ նա վախենում էր, չլինի թե հանկարծ իրենց ջանքերը ապարդյուն անցնեն։ Չէ, որ ոչինչ հայտնի չէ դեռևս․ ավտոմատը ազդանշաններ կարող է ուղարկել նույնիսկ շաբաթներ շարունակ, երբ մարդիկ «Սելենում» վաղուց մեռած լինեն։
Լոուրենսը կտրուկ, վճռական շարժումով ընդունիչը փոխադրեց փոշեգնացի սովորական ալիքի վրա․․․ Ու գրեթե խլացավ Պաթ Հարրիսի ձայնից։
― Ես «Սելենն » եմ, ես «Սելենն» եմ։ Ինչպե՞ս եք լսում։ Ընդունում եմ։
― Ես «Փոշեսահնակ Մեկն» եմ, ― պատասխանեց նա։ ― Խոսում է Ըրթսայդի գլխավոր ինժեները։ Ես ձեզնից տանսհինգ մետրի վրա եմ, վերևում։ Ինչպե՞ս եք։ Ընդունում եմ։
Ցնծացող ամբոխի վայնասունի մեջ նա չկարողացավ լսել պատասխանը։ Բայց առանց այդ էլ ակնհայտ էր, որ ուղևորները կենդանի են ու տրամադրությունները լավ։ Այնպես էին աղմկում, կարծես տոնական սեղանի շուրջը լինեին։ Մտածում են, քանի որ իրենց գտան, ուրեմն անախորժությունները ետևում մնացին․․․
Լավ, թող ցնծան, միևնույն է առայժմ պետք է զեկուցել Խարսխակայանին։
― Պորտ֊Ռորիս, ես «Փոշեսահնակ Մեկն» եմ, ― ասաց գլխավորը։ ― Մենք գտել ենք «Սելենն» ու ռադիոկապ հաստատել նրա հետ։ Դատելով նավում տիրող աշխուժությունից, բոլորը ողջ և առողջ են։ Նավը տասնհինգ մետր խորության վրա է, այնտեղ որտեղ նշել էր դոկտոր Լոուսոնը։ Հինգ րոպե հետո կկապվեմ ձեզ հետ։ Այսքանը։
Ուրախության ու թեթևացման ալիքները լույսի արագությամբ կտարածվեն ամբողջ Լուսնով, Երկրով ու մոտակա մոլորակներով մեկ, բարի լուրը հասցնելով միլիոնավոր մարդկանց․․․ Փողոցներում ու շարժվող մայթերի վրա, ավտոբուսներում ու տիեզերանավերում անծանոթ մարդիկ միմյանց կհարցնեն․
― Դուք լսեցի՞ք, «Սելենը» գտել ե՛ն։
Այդ պահին ամբողջ արեգակնային համակարգությունում, հավանաբար, միայն մի մարդ չէր կարողանում ուրախանալ ամբողջ հոգով։ Նստած փոշեսահնակում ու լսելով ռադիոյի բերած երջանիկ գոռում֊գոչումները, նայելով փոշե անսահմանությանը, գլխավոր ինժեներ Լոուրենսը շատ ավելի անօգնական էր զգում իրեն, քան նրա տակ Ծովի անհունում թաղված մարդիկ։ Նա սկսեց սարսափել։ Նա գիտեր, որ իրեն սպասում է դժվարագույն ճակատամարտ հանում մարդկանց կյանքի։
