Changes
Աշխարհի մութ եզրից անդին, ինչ-որ տեղ մրցում էին արևի և լուսնի ձգողությունները։ Երկրագունդը ծածկող շոգը մի կողմից թեթևակի ուռչում էր, մինչ ցամաքը պտտվում էր տիեզերքի մեջ։ Մակընթացության վիթխարի ալիքը շարունակում էր ծառանալ կղզու շուրջը։ Պրպտուն, պայծառ էակներով երիզված, արծաթափայլ մի ուրվագիծ հարակայուն աստղաբույլերի ներքո, Սայմոնի անկենդան մարմինը լողաց դեպի արձակ ծովը։
# Տասներորդ գլուխ։ Խեցին և ակնոցը
Խոզուկն ուշադիր զննում էր մոտեցողին։ Վերջերս նրան հաճախ թվում էր, որ ակնոցի ապակին մյուս աչքին շրջելով, ինքն ավելի լավ կտեսնի։ Սակայն Խոզուկն առանց դրա էլ, այն ամենից հետո, ինչ տեղի էր ունեցել, Ռալֆին ուրիշ ոչ մեկի հետ չէր խառնի։ Նա կաղալով գալիս էր կոկոսի ծառերի կողմից, դեղին մազերի մեջ չորացած տերևներ էին խճճված։ Դեմքի մի կողմն այտուցվել էր, աչքը ճեղքի նմանեցնելով, աջ ծնկին երկար թաց սպի կար։ Սա մի պահ կանգնեց, հայացքը հառած հարթակի վրա կանգնածին։
— Խոզո՞ւկ։ Մենակ դո՞ւ ես մնացել։
— Ճստոներից մի քանի հոգի կան։
— Էդ հեչ։ Մեծերից ո՞վ կա։
— Հա, Սամներիքը, ցախ են հավաքում։
— Ուրիշ ոչ ո՞ք։
— Ես որ չգիտեմ։
Ռալֆը զգուշորեն մագլցեց հարթակի վրա։ Կոշտ խոտը դեռևս տրորված էր նախկին ժողովատեղում, փխրուն, սպիտակ խեցին առաջվա պես շողշողում էր ողորկ գերանի վրա։ Ռալֆը նստեց խոտին, դեմքով դեպի խեցին և առաջնորդի տեղը։ Խոզուկը նրա աջ կողմում ծունկի իջավ, և մի ամբողջ երկար րոպե նրանք լուռ էին։
Վերջապես Ռալֆը կոկորդը մաքրեց և ինչ-որ բան շշնջաց։
— Ինչ ես ասո՞ւմ։
Ռալֆը ձայնը բարձրացրեց։
— Սայմոնը։
Խոզուկը ոչինչ չասաց և մռայլ գլխով արեց։ Երկուսն էլ մնացին նստած, թերի տեսողությամբ նայելով առաջնորդի նիստին և շողշողուն ծովախորշին։ Նրանց կեղտոտ մարմիններին խաղում էին փայլուն շողերն ու կանաչ լույսը։
Վերջապես Ռալֆը ոտքի կանգնեց և մոտեցավ խեցուն։ Նա երկու ձեռքով գուրգուրանքով այն վերցրեց և ծունկի իջավ, հենվելով գերանին։
— Խոզուկ։
— Հը՞։
— Ի՞նչ ենք անելու։
Խոզուկը գլխով ցույց տվեց խեցին։
— Դու կարող ես․․․
— Ժողով կանչե՞լ։
Ռալֆն այդ խոսքի վրա մաղձոտ ծիծաղեց, Խոզուկը հոնքերը կիտեց։
— Դու դեռ առաջնորդ ես։
Ռալֆը նորից ծիծաղեց։
— Էսքանիս վրա։
— Դու մի խոսի, փողն ինձ մոտ է։
— Ռալֆ, ձեռ մի առ, պետք չի էդպես ծիծաղել։ Ուրիշներն ի՞նչ կմտածեն։
Վերջապես Ռալֆը ծիծաղը կտրեց։ Նա սրթսրթում էր։
— Խոզուկ։
— Հը՞։
— Էդ Սայմոնն էր։
— Արդեն ասեցիր։
— Խոզուկ։
— Հը՞։
— Էդ սպանություն էր։
— Վերջ տուր,— զիլ բացականչեց Խոզուկը,— էդպես խոսելուց ի՞նչ օգուտ։
Նա ոտքի ցատկեց և կանգնեց Ռալֆի գլխին։
— Մութ էր, ու մեկ էլ էդ, դե էդ անտեր պարը։ Կայծակ էր խփում, դղրդում էր, անձրև էր գալի։ Լեղիներս ճաքել էր։
— Իմը չէր տրաքվել,— դանդաղ ասաց Ռալֆը,— ես․․․ չգիտեմ ինչ էի եղել։
— Լեղիներս ճաքել էր,— բորրոքված շարունակեց Խոզուկը,— ինչ ասես կարող էր լինել։ Բայց էդ․․․ քո ասածը չէր։
Նա շարժում էր ձեռքերը, ձևակերպում փնտրելով։
— Է՜, Խոզուկ։
Ռալֆի կոտրված և թույլ ձայնը Խոզուկին ստիպեց կանգ առնել։ Նա թեքվեց Ռալֆի կողմը, որը, խեցին գրկած, հետ ու առաջ էր ճոճվում։
— Ո՞նց չես հասկանում, Խոզուկ, որ մեր արածը․․․
— Կարող է նա դեռ․․․
— Չէ։
— Կարող է ձև էր թափում․․․
Ռալֆի արտահայտությունից Խոզուկի ձայնը կտրվեց։
— Դու դրսում էիր, էդ շրջանի մեջը չէիր։ Իսկի չմտար էլ։— Չտեսար, թե մենք․․․ իրանք ինչ էին անում։
Նրա ձայնը սահմռկում էր, բայց միաժամանակ նաև տենդագին թրթռում։
— Դու տեսար չէ՞, Խոզուկ։
— Շատ լավ չտեսա։ Ես հիմա միաչքանի եմ։ Պետք է որ արդեն իմանայիր, Ռալֆ։
Ռալֆը շարունակում էր հետ ու առաջ ճոճվել։
— Էդ պատահար էր,— հանկարծ ասաց Խոզուկը,— այ թե ինչ։ Գժբախտ պատահար։— Նրա ձայնը նորից սրվեց։— Մթան միջից, անտառից էնպես դուս եկավ․․․ Ո՞վ էր իրան ասում մթան միջից էդպես դուս գար։ Խփնված էր, էլի։ Տենց էլ պտի լիներ։— Նա նորից ձեռքերը թափահարում էր։
— Դժբախտ պատահար էր։
— Դու չտեսար նրանք ինչ էին անում․․․
— Լսի, Ռալֆ, մենք էդ պետք է մոռանանք։ Դրա մասին մտածելով ոչ մի բանի չենք հասնի, հասկացա՞ր։
— Ես սկսել եմ վախենալ։ Հենց մեզանից։ Տուն եմ ուզում։ Տեր Աստված, ո՜նց եմ ուզում տուն գնալ։
— Դժբախտ պատահար էր,— համառորեն պնդում էր Խոզուկը,— էդքան բան։
Նա դիպավ Ռալֆի մերկ ուսին, մարդկային հպումից Ռալֆը ցնցվեց։
— Հետո տես, Ռալֆ,— Խոզուկը ծածուկ շուրջը նայեց և թեքվեց Ռալֆի վրա,— հանկարծ չվառես, որ մենք էլ էինք էդ շուրջպարի մեջ։ Սամներիքին մի ասա։
— Բայց եղել ենք, չէ՞, բոլորս էլ եղել ենք։
Խոզուկը գլուխը թափ տվեց։
— Մենք մինչև վերջ չենք մնացել։ Մենք իսկի մեջն էլ չենք մտել։ Դո՞ւ չասիր, որ ես դուրսն էի մնացել․․․
— Ես էլ,— մրթմրթաց Ռալֆը,— ես էլ էի դրսում։
Խոզուկը թեթևացած գլխով արեց։
― Ճիշտ է։ Երկուսս էլ դրսում էինք։ Մենք ոչ մի բան չենք արել ու ոչ մի բան չենք տեսել։
Խոզուկը սպասեց, ապա շարունակեց։
— Մենք մեզ համար չորսով յոլա կգնանք։
— Չորսով։ Էդքանով խարույկ չես պահի։
― Մի բան կանենք։ Նայի, ես արդեն վառել եմ։
Սամներիքն անտառից դուրս եկան, մի մեծ գերան քարշ տալով։ Նրանք գերանը գցեցին կրակի վրա և դիմեցին դեպի լողավազանը։ Ռալֆը ոտքի ցատկեց։
— Լսեք, ձեզ եմ ասում։
Երկվորյակները մի պահ ընկրկեցին, բայց շարունակեցին առաջ գնալ։
— Թող գնան լողանան, Ռալֆ։
— Լավ է միանգամից դրանից պրծնենք։
Երկվորյակները շատ զարմացան, Ռալֆին իրենց առջև տեսնելով։ Նրանք շիկնեցին և ցրված հայացքով նայեցին նրա վրայով։
— Ողջույն, Ռալֆ, ո՞նց ես։
— Նոր անտառում էինք․․․
— ․․․որ խարույկի համար փայտ բերենք․․․
— ․․․ անցած գիշեր մոլորվել էինք։
Ռալֆն իր ոտքի մատներն էր ուսումնասիրում։
— Էն․․․ բանից հետո՞։
Խոզուկն ակնոցի ապակին էր մաքրում։
— Քեֆից հետո,— խեղդված ձայնով ասաց Սամը։ Էրիքը գլխով արեց։— Հա, քեֆից հետո էր արդեն։
— Մենք շուտ գնացինք,— արագ ասաց Խոզուլկը,— որտև հոգնել էինք։
— Մենք էլ․․․
— ․․․ շատ շուտ գնացինք․․․
— ․․․ շատ էինք հոգնել։
Սամը դիպավ իր ճակատի քերծվածքին և ձեռքը հապճեպ իջեցրեց։ Էրիքը շոշափեց իր ճեղքված շուրթը։
— Հա։ Հալից ընկել էինք,— շարունակեց Սամը,— էնպես որ շուտ թողինք-գնացինք։ Ո՞նց էր էդ․․․
Օդը ծանրացել էր չարտաբերված իմացությունից։ Սամը ծամածռվեց, պիղծ բառը դուրս հրելով։
— ․․․ շուրջպարը։
Հիշելով շուրջպարը, որին նրանցից ոչ մեկը չէր մասնակցել, բոլոր չորսը ջղաձգվեցին։
― Մենք շուտ գնացինք։
Հասնելով Ամրոցը ցամաքից անջատող պարանոցին, Ռոջըրը չզարմացավ, երբ իրեն ձայն տվին։ Զարհուրելի գիշերվա ընթացքում նա հենց այդպես էլ վճռել էր, որ ցեղի առնվազն մի մասը, կղզու սարսափներից փրկվելով, պիտի ապավիներ ամենից ապահով վայրին։
Ձայնը զրնգաց վերևից, իրար դիզած գնալով փոքրացող Ժայռաբեկորների արանքից։
— Կանգնի։ Ո՞վ է գալիս։
— Ռոջըրը։
— Անցի, ախպեր։
Ռոջըրն անցավ։
— Թե չէ չտեսա՞ր ես ով եմ։
— Առաջնորդն ասաց, որ բոլորին ստուգենք։
Ռոջըրը վեր նայեց։
— Կուզեի կանցնեի, ի՞նչ պիտի անեիք որ։
— Կանցնեիր, բա չէ՞։ Արի նայի։
Ռոջըրը աստիճանաձև երիզով մագլցեց վեր։
— Դե տես։
Ամենաբարձր ժայռաբեկորի տակ մի գերան էր խցկած, որն իր հերթին հենվում էր մի ուրիշ գերանի՝ լծակի վրա։ Ռոբերտը թեթևակի սեղմեց լծակը, և ժայռաբեկորը ճռճռաց։ Ամբողջ ուժով սեղմելու դեպքում, ժայռաբեկորը կգահավիժեր ճիշտ պարանոցի վրա։ Ռոջըրը հիացավ։
— Առաջնորդը տենց կլնի, է՜։
Ռոբերտն անխոս համաձայնվեց։
— Ասեց էսօր որսի ենք գնալու։
Նա գլխով արեց հեռավոր քոլիկների կողմը, որտեղ ծխի բարակ շիթը երկինք էր մագլցում։ Ժայռի պռունկին նստած, Ռոջըրը մռայլ նայում էր կղզուն, մատով շոշափելով ճոճվող ատամը։ Նրա հայացքը կանգնեց սարի հեռավոր գագաթին։ Ռոբերտը խոսակցությունն անշոշափելի նյութից շեղեց։
— Մտքին դրել է Վիլֆրեդին ծեծի։
— Ինչի՞ համար։
Ռոբերտն անվստահ գլուխն օրորեց։
— Ի՞նչ իմանամ։ Բան չասեց։ Ջղայնացավ ու ստիպեց նրան կապենք։
— Արդեն,— նա հրճված քրքջաց,— արդեն մի քանի ժամ է կապած, նստած սպասում է․․․
— Բա Առաջնորդը չասե՞ց, ինչի համար։
— Ես տենց բան չեմ լսել։
Ռոջըրը, կիզիչ արևի տակ ապառաժների միջև նստած, այդ լուրն ընդունեց որպես հայտնություն։ Նա դադարեց ճոճել թուլացած ատամը և մնաց անշարժ, մարսելով անկաշկանդ իշխանության ընձեռած հնարավորությունները։ Ապա, ոչինչ չասելով, ժայռի հակառակ կողմով իջավ դեպի քարանձավն ու ցեղի մնացած մասը։
Մինչև գոտկատեղը մերկ Առաջնորդը նստած էր այնտեղ, դեմքը ծածկած սպիտակ և կարմիր ներկի տակ։ Ցեղը կիսաշրջանով փռված էր նրա առջև։ Ծեծված և ազատ արձակված Վիլֆրեդը բարձր թնկթնկում էր անկյունում։ Ռոջըրը մոտեցավ և պպզեց մյուսների կողքին։
— Վաղը,— շարունակեց Առաջնորդը,— մենք նորից որսի ենք գնալու։
Նա նիզակը հերթով տնկեց վայրենիներից ոմանց վրա։
— Մի քանիսդ կմնաք քարանձավը կարգի բերելու ու դարպասը հսկելու։ Ես մնացած որսորդներով կգնամ ու միս կճարեմ։ Պահակները կհետևեն, որ մարդ-մուրդ թաքուն ներս չմտնի։
Մի վայրենի ձեռքը բարձրացրեց, և Առաջնորդն իր ճերմակ դեմքը թեքեց նրա կողմը։
— Առաջնորդ, իսկ ինչի՞ պիտի դրանք թաքուն գան որ։
Առաջնորդը մշուշոտ, բայց անխարդախ պատասխանեց։
— Կգան։ Որ համը հանեն։ Էնպես որ պահակները պիտի շատ ուշադիր լինեն։ Ու հետո․․․
Առաջնորդը դադար առավ։ Անակնկալ վարդագույն եռանկյունին սահեց նրա շուրթերի վրայով և ներս սպրդեց։
— ․․․ ու հետո, կարող է գազանը էլի հարձակվի։ Չե՞ք հիշում ոնց սողալով եկավ․․․
Կիսաշրջանը ցնցվեց և ի համաձայնություն՝ մրմնջաց։
— Ինքն ուրիշի տեսք առած էր եկել։ Մեկ էլ տեսար, էլի եկավ, չնայած մենք մեր որսի գլուխը թողել էինք իրան, որ ուտի։ Էնպես որ աչքերդ չորս արեք ու հսկեք։
Ստենլին արմունկը ժայռից պոկեց և հարցական մատ բարձրացրեց։
— Ի՞նչ կա։
— Բա մենք․․․ մենք դրան չէի՞նք․․․
Նա շփոթվեց ու աչքերն իջեցրեց գետնին։
— Չէ՛։
Վայրենիները լռեցին՝ ամեն մեկը խույս էր տալիս սեփական հիշողությունից։
— Չէ։ Մենք ո՞նց կարող էինք դրան․․․ սպանել։
Բոլորի սիրտը հովացավ, բայց և միաժամանակ ահ ընկավ նորանոր սարսափների հնարավորությունից։
— Էնպես որ սրանից հետո սարից հեռու կմնաք,— խիստ ասաց Առաջնորդը,— ու որս անելուց էլ գլուխը միշտ կթողնեք իրան։
Ստենլին նորից մատ բարձրացրեց։
— Երևի գազանը տեսքը փոխում է։
— Կարող է պատահել,— ասաց Առաջնորդը, անցնելով աստվածաբանական վարկածների ոլորտը։— Ավելի լավ է դրանից հեռու մնանք, թե չէ, չգիտես խելքն ինչ կարա փչի։
Ցեղախումբը տագնապած ցնցվեց, ասես սառը քամուց։
Նկատելով իր խոսքերի թողած ազդեցությունը, Առաջնորդը կտրուկ ոտքի կանգնեց։
— Վաղը գնում ենք որսի։ Որ միս ճարենք, մի լավ քեֆ կանենք։
Բիլը ձեռքը բարձրացրեց։
— Առաջնորդ։
— Ի՞նչ։
— Բա ինչո՞վ ենք կրակ վառելու։
Սպիտակ և կարմիր կավը թաքցրեց Առաջնորդի շիկնանքը։ Դրան հետևած տարակուսական լռության մեջ շշուկներ անցան։ Առաջնորդը ձեռքը բարձրացրեց։
— Կրակը մենք նրանցից կվերցնենք։ Լսեք։ Վաղը բոլորս գնում ենք որսի, որ միս ճարենք։ Իսկ էս գիշեր ես երկու հոգու հետ․․․ ո՞վ է գալիս։
Մորիսն ու Ռոջըրը ձեռքերը բարձրացրին։
— Մորիս․․․
— Լսում եմ, Առաջնորդ։
— Ասում ես, դրանց խարույկն ո՞ւր էր։
— Էն հին տեղում, ժայռի մոտ։
Առաջնորդը գլխով արեց։
— Մնացածդ կարաք մութն ընկնելուն պես քնել։ Իսկ ես, Մորիսն ու Ռոջըրը դեռ անելիք ունենք, արևը որ մտնի, կգնանք․․․
Մորիսը ձեոքը բարձրացրեց։
— Բա որ դեմներս հանկարծ․․․
Առաջնորդը ձեռքի շարժումով վերացրեց առարկությունը։
— Մենք ավազով կգնանք։ Որ հանկարծ դուրս գա, նորից․․․ մեր պարը կպարենք։
— Երեքո՞վ։
Անձավով նորից մրմունջ անցավ։
Խոզուկն իր ակնոցը մեկնեց Ռալֆին և նստած սպասում էր, մինչև հետ ստանա։ Փայտը խոնավ էր, երրորդ անգամ էին արդեն վառում։ Ռալֆը հետ կանգնեց, ինքն իրեն դիմելով։
— Երկրորդ գիշերն առանց խարույկի չի լինի։
Նա մեղավոր տեսքով նայեց կողքին կանգնած մյուս երեքին։ Ռալֆը մտքում առաջին անգամ էր ընդունում խարույկի կրկնակի դերը։ Անշուշտ, հիմնականը ազդանշան տալն էր, բայց կար նաև մյուսը՝ օջախ ծառայել և գիշերով ջերմացնել։ Էրիքը ծնկաչոք փչում էր, մինչև որ փայտը կիզվեց և երևաց կրակի փոքրիկ լեզվակը։ Դեղնասպիտակ ծուխը երերաց խարույկի վրա։ Խոզուկն ակնոցը հետ վերցրեց և բավականությամբ նայեց ծխին։
— Այ թե կարանայինք մի հատ ռադիո սարքել։
— Կամ ինքնաթիռ․․․
— ․․․ կամ էլ նավ։
Ռալֆը հիշողության մեջ փորփրեց հին աշխարհի խամրող իմացությունը։
— Բա որ հանկարծ կարմիրներին գերի ընկնեինք։
Էրիքը մազերը ճակատից ետ քաշեց։
— Էլի ավելի լավ կլիներ, քան թե․․․
Նա չուզեց անուններ տալ, և Ռալֆը նրա խոսքերը լրացրեց, ափի երկայնքով գլխով անելով։
Ռալֆը վերհիշեց անկարգելից կախված անճոռնի մարմինը։
— Ինքը մեռելի մասին ինչ-որ բան էր գոռում․․․— նա սաստիկ շիկնեց, գլխի ընկնելով, որ ընդունեց շուրջպարին իր մասնակցելու փաստը։ Նա ամբողջ մարմնով մղվեց խարույկի կողմը։
— Չէ, մենակ թե չհանգես։
— Ծուխը բարակեց։
— Էլի փայտ է պետք, թեկուզ նամ։
— Իմ շնչարգելությունը․․․
— Մորթեցիր քո շնագելությամբ։
— Գերաններ քարշ տալուց իմ շնչարգելությունը վատանում է։ Ես հո դիտմամբ չեմ անում, Ռալֆ։
Տղաները երեքով մտան անտառ և վերադարձան նեխած փայտի խուրձերով։ Թանձր, դեղնավուն ծուխը նորից բարձրացավ։
— Եկեք մի բան ուտենք։
Նիզակներր վերցրած, նրանք միասին գնացին մրգատու ծառերի մոտ և հապշտապ, համարյա առանց խոսելու, սկսեցին փորները լցնել։ Երբ անտառից դուրս եկան, արևն արդեն իջնում էր, իսկ խարույկից միայն անթեղներն էին մնացել։
— Ես էլ չեմ կարող փայտ քարշ տալ,— ասաց Էրիքը։— թևերս թուլացել են։
Ռալֆը կոկորդը մաքրեց։
— Վերևում մեր խարույկը միշտ վառ էր։
— Էն խարույկը փոքր էր, իսկ էս մեկը մեծ որ չլինի, բանի պետք չի։
Ռալֆը բերեց խարույկին մի փայտ էլ ավելացրեց և սկսեց հետևել աղջամուղջի ֆոնին ծորացող ծխին։
— Անպայման պիտի վառ պահենք։
Էրիքը փռվեց գետնին։
— Ես հալից ընկել եմ։ Ու հետո օգո՞ւտն ինչ։
— Է՛րիք,— շանթահարված բացականչեց Ռալֆը,— չհամարձակվես էդպես բան ասել։
Սամը ծունկի իջավ եղբոր կողքին։
— Իսկականից, օգուտն ի՞նչ էր որ։
Ռալֆը վրդովված փորձեց վերհիշել։ Խարույկի հետ մի շատ լավ բան էր կապված։ Խենթանալու աստիճան լավ։
— Ռալֆը մեռավ ասելով,— անտրամադիր միջամտեց Խոզուկը,— ուրիշ ո՞նց եք ուզում, որ մեզ փրկեն։
— Իհարկե, եթե մենք ծուխ չունենանք․․․
Ռալֆը կիսախավարի մեջ պպզեց նրանց առջև։
— Չեք հասկանո՞ւմ։ Էլ ինչի՞ էիք ռադիո ու նավ ուզում։
Նա ձեռքը պարզեց և սեղմեց բռունցքը։
— Էստեղից ազատվելու մենակ մի ձև կա, ով ուզի, թող որս անի, ով ուզի՝ միս ճարի․․․
Նա դեմքից-դեմք նայեց։ Ամենակրքոտ համոզվածության պահին նրա մտքում նորից շրխկալով փակվեց փեղկը, և նա մոռացավ, թհ ինչ էր ուզում ասել։ Բռունցքը սեղմած, ծնկաչոք, լուրջ նայում էր մեկից մյուսին։ Փեղկը ետ քաշվեց։
— Հա։ Բայց մենք պիտի ծուխ անենք, անընդհատ ծուխ․․․
— Ախր ո՞նց անենք, ինքդ նայի։
Խարույկը մահամերձ էր։
— Երկու հոգով խարույկին կնայենք,— քրթմնջում էր Ռալֆը,— էդ կլինի մարդա տասներկու ժամ։
— Մենք էլ չենք կարող փայտ բերել, Ռալֆ։
— ․․․ էս մթան մեջ․․․
— ․․․ գիշերով․․․
— Լավ կլինի ամեն առավոտ նորից վառենք,— ասաց Խոզուկը,— գիշերով ծուխը տեսնո՞ղն ով է։
Սամը եռանդուն գլխով արեց։
— Ուրիշ բան, երբ որ կրակը․․․
— ․․․ սարի գլխին էր։
Ռալֆը ոտքի կանգնեց, ճնշող խավարի տակ արտասովոր անօգնական զգալով իրեն։
— Դե լավ, թողեք գիշերը հանգի։
Նա գնաց առաջին քոլիկի մոտ, որը դեռ կանգուն էր, չնայած երերում էր։ Ներսում չոր և խշխշան տերևների անկողիններն էին։ Կողքի քոլիկում մի փոքրիկ սկսեց քնի մեջ խոսել։ Չորս մեծերը մտան ներս և թաղվեցին տերևների մեջ։ Երկվորյակները պառկեցին իրար կողքի, Ռալֆն ու Խոզուկը՝ հակառակ անկյունում ։ Որոշ ժամանակ բոլորը խշխշալով շուռումուռ էին գալիս, հարմար դիրք փնտրելով։
— Խոզուկ։
— Հը՞։
— Ո՞նց ես։
— Ոչինչ։
Վերջապես, հատուկենտ շրշյունները չհաշված, քոլիկը լռեց։ Նրանց առջև մուտքի աստղածածկ սև ուղղանկյունին էր, խութերից լսվում էր ալիքների սնամեջ ձայնը։ Ռալֆը, ամեն գիշերվա պես, սկսեց «ենթադրենք» խաղալ։
Ենթադրենք իրենց ռեակտիվ ինքնաթիռով տուն ուղարկեին։ Այդ դեպքում դեռ լույսը չբացված նրանք վայրէջք կկատարեին Վիլթշիրի մեծ օդակայանում։ Հետո մեքենայով, չէ, ամենալավը կլիներ՝ գնացքով կգնային ուղիղ Դեվըն ու կվարձեին այն առանձնատունը։ Վայրի ձիուկները նոթից կգային այգու պատի մոտ․․․
Ռալֆը պառկած տեղն անհանգիստ շուռումուռ եկավ։ Դարթմուրն ընդհանրապես վայրի տեղ էր, ձիուկներն էլ էին վայրի։ Վայրիության հմայքն այլևս չէր հրապուրում նրան։
Նրա միտքը սահեց դեպի ամեն տեսակ վայրենությունը սանձած քաղաքի պատկերը։ Ինչը կարող էր լինել ավելի ապահով ու անվտանգ, քան ավտոբուսների կայանը, լապտերներով ու անիվներով։
Ռալֆը սկսեց պար գալ փողոցային լապտերի շուրջ։ Ավտոկայանից դուրս սողաց տարօրինակ ավտոբուսը․․․
— Ռա՛լֆ, ա՛յ Ռալֆ։
— Ի՞նչ է եղել։
— Էդքան աղմուկ մի արա․․․
— Կներես։
Քոլիկի մյուս ծայրի խավարից սոսկալի ոռնոց լսվեց, նրանք վախեցած սրթսրթացին տերևների տակ։ Սամն ու Էրիքը գրկախառնված կռվում էին իրար հետ։
— Սա՛մ, Սա՛մ։
— Հե՜յ, Է՛րիք։
Ամեն ինչ նորից հանդարավեց։
Խոզուկը կամացուկ ասաց։
— Իսկը ցվրվելու ժամանակն է։
— Այսի՞նքն։
— Որ գան մեզ ստեղից տանեն։
Առաջին անգամ օրվա մեջ, չնայելով խեղդող մթությանը, Ռալֆը քրքջաց։
— Չէ, լուրջ եմ ասում,— շշնջաց Խոզուկը,— թե էս մի քանի օրը տուն չընկնենք, հաստատ կխփնվենք։
— Խելքներս կթռցնենք։
— Լրիվ անջո կդառնանք։
— Ամեն ձևի։
Ռալֆն աչքերից հեռացրեց խոնավ մազերը։
— Մորքուրիդ նամակ գրի։
Խոզուկը սկսեց լրջորեն ծանրութեթև անել։
— Ես ինչ իմանամ ինքը հիմա ո՞ւր է։ Հետո ծրար չունեմ ու դրոշմանիշ։ Փոստարկղ էլ չկա, ոչ էլ փոստատար։
Ռալֆը հրճվեց իր կատակի ունեցած հաջողությունից։ Նա անզուսպ քրքջում էր, ջղաձգվում ու գետնով մեկ գլորվում։ Խոզուկն արժանապատվությամբ նրան նախատեց։
— Իմ ասածի մեջ էդքան ծիծաղելի ոչ մի բան չկար։ Ռալֆը չէր կարողանում կանգ առնել, չնայած նրա կրծքավանդակն արդեն ցավում էր։ Անդադար կծկումներից ուժաթափվելով, նա, ամեն անգամ շնչակտուր պառկած, սպասում էր հաջորդ նոպային, մինչև որ, ընդմիջումներից մեկում նրան դարանևց քունը։
— ․․․ Ռալֆ, շատ ես աղմուկ անում։ Հանգիստ մնա, որտև․․․
Ռալֆը տերևների միջից վեր թռավ։ Նա շնորհակալ էր Խոզուկին իր քունն ընդհատելու համար, որովհետև ավտոբուսն արդեն մոտեցել և ավելի հստակ էր երևում։
— Որտև ի՞նչ։
— Սուս մնա ու լսի։
Ռալֆը զգուշորեն պառկեց, տերևները երկար հոգոցներ հանեցին։ Էրիքն ինչ-որ բան մռլտաց, և ամեն ինչ խաղաղվեց։ Խավարը, աստղերի անմիտ պատուհանը չհաշված, թաղիքի պես թանձր էր։
— Չեմ լսում։
— Դրսում մի բան է շարժվում։
Ռալֆի քունքերը բաբախում էին, արյան խշշոցը լրացրեց բոլոր մյուս ձայները, բայց հետո անցավ։
— Բան չեմ լսում։
— Լսիր, երկար ականջ դիր։
Միանգամայն հստակ և պարզորոշ, քոլիկի հակառակ կողմից մի երկու մետրի վրա, մի ճյուղ ճռթաց։ Արյունը նորից շառաչեց Ռալֆի ականջներում, մտքում բազմակերպար տեսիլներ խառնվեցին։ նրանց բոլորի հանրագումարը սողում էր քոլիկների շուրջը։ Խոզուկը գլուխը սեղմել էր Ռալֆի ուսին և ջղաձգված բռնել էր նրա ձեռքը։
— Ռա՜լֆ, Ռա՜լֆ,
— Սուս կաց ու լսի։
Ռալֆը հուսակորույս աղաչում էր աստծուն, որ գազանը նախընտրի փոքրիկներին։
Մուտքի մոտ մի սահմռկեցուցիչ ձայն շշնջաց։
— Խոզո՜ւկ․․․ Խոզո՜ւկ․․․
— Եկավ,— տնքաց Խոզուկը,— ուրեմն իսկականից կա։
Նա կառչեց Ռալֆից ու սկսեց օդ կուլ տալ։
— Խոզուկ, դուրս արի։ Ես քեզ եմ ուզում, Խոզուկ։
Ռալֆն իր բերանը հպեց Խոզուկի ականջին։
— Ձայն չհանես։
— Խոզուկ, ո՞ւր ես, Խոզուկ։
Քոլիկի հետևից ինչ-որ բան քսվեց։ Խոզուկն անշարժացավ, բայց հենց հաջորդ պահին սկսվեց Նրա շնչարգելությունը։ Նրա մեջքը ճկվեց, նա սկսեց ոտքերը խփել չոր տերևներին։
Քոլիկի մուտքից, քինախնդիր մռնչալով, դոփելով ու շրմփացնելով, ներս խուժեցին ինչ որ արարածներ։ Մեկը, Ռալֆին դեմ առնելով, սայթաքեց ու ընկավ։ Խոզուկի անկյունը վերածվեց գռմռոցների, դմփոցների ու կծիկ դարձած վերջույթների խառնաշփոթի։ Ռալֆը հարվածեց մթությանը և, երևի մի տասը հոգու դիմակայելով, ընկավ ու սկսեց գլորվել, կծել ու քերծել։ Նրան թափ էին տալիս և բզկտում, նա իր բերանում մատներ հայտնաբերեց և կծեց։ Բռունցք դարձած, նրանք մխոցի պես հետ վերադարձան, ամբողջ քոլիկն անտանելի լույսով պայթեցնելով։ Ռալֆը հետ ընկավ գալարվող մի մարմնի վրա և այտին տաք շնչառություն զգաց։ Նա սկսեց դնգսել այդ բերանը, բռունցքը որպես մուրճ բանեցնելով, անդադար խփելով գնալով աճող ցասկոտ բորբոքվածությամբ, մինչև որ բռունցքի տակի դեմքը լպրծուն դարձավ։ Հանկարծ նրա ոտքերի միջև մի ծունկ խրվեց, և նա կողքի ընկավ, ուշքն ու միտքը սևեռած իր ցավին, մնալով տուրուդմփոցի տակ։ Քոլիկը վերջապես փլվեց, անվերապահորեն խեղդելով կռիվը։ Անանուն ստվերները դուրս պրծան փլատակների միջից ու ծլկեցին, լսելի դարձնելով փոքրիկների ճիչերը և Խոզուկի փնչոցը։
Ռալֆը դողջոդուն ձայնով բացականչեց։
— Բոլոր փոքրերը պառկեն քնելու։ Մենք էն մյուսների հետ կռիվ արինք։ Կարող եք հիմա քնել։
Սամներիքը մոտեցան և ուշադիր նայեցին Ռալֆին։
— Ի՞նչ օրի եք։
— Ոչինչ․․․
— ․․․իսկ ինձ մի լավ կերցրին։
— Ինձ էլ։ Խոզուկին հո բան չի՞ եղել։
Նրանք Խոզուկին դուրս քաշեցին փլատակների տակից և հենեցին ծառին։ Գիշերը զով էր, անմիջական սպառնալիքը նրանից զտվել էր։ Խոզուկի շնչառությունը փոքր-ինչ կարգա-վորվեց։
— Խոզուկ, հո չե՞ս վնասվել։
— Շատ չէ։
— Ջաքն ու իրա որսորդներն էին։— Դառնորեն ասաց Ռալֆը։— Թե ինչ են մեր հախից կպել։
— Ոչինչ, մենք նրանց քթներից՝ բերինք,— ասաց Սամը։ Ազնվությունը նրան դրդեց ավելացնել։— Համենայն դեպս՝ դուք։ Ես իմ անկյունում մի տեսակ շշկռվել էի։
— Ես մեկի քիթը ու բերանը ջնջխեցի,— ասաց Ռալֆը,— որ էլի ուզենա քիթն էստեղ կոխել, մի լավ կմտածի։
— Ես էլ։— Ասաց Էրիքը։— Զարթնեմ, տեսնեմ մեկն երեսս դնգսում է։ Ով գիտի արյունլվա եղած լինի։ Բայց ես նրա հախից եկա։
— Ի՞նչ արիր։
— Ծնկով հասցրի ձվերին։— Պարզուշիտակ հպարտությամբ ասաց Էրիքը։— Տեսնեիք ո՜նց էր ոռնոցը գցել։ Ինքն էլ էստեղ գալուց առաջ մի լավ կգցի կբռնի։ Էնպես որ էնքան էլ վատ չենք հախներից եկել։
Ռալֆն անսպասելի շարժվեց մթության մեջ, բայց հետո լսեց, թե ինչպես Էրիքը բերանն է քչփորում։
— Բան է՞ եղել։
― Հեչ, ատամս թուլացել է։
Խոզուկը ոտքերը մոտ քաշեց։
— Ո՞նց ես, Խոզուկ։
— Ես կարծում էի, եկել են փողը տանելու։
Ռալֆը ծովափով վազեց և ցատկեց հարթակի վրա։ Խեցին դեռ փայլփլում էր առաջնորդի գերանին։ Նա մի պահ մնաց կանգնած, նայելով, ապա վերադարձավ Խոզուկի մոտ։
— Փողը չեն տարել։
— Գիտեմ։ Նրանք փողի համար չէին եկել։ Ուրիշ բանի համար էին եկել։ Ռալֆ, հիմա իմ հալն ի՞նչ է լինելու։
Հեռվում, ծովափի աղեղի երկայնքով, երեք հոգի անշտապ վազում էին Ամրոցի ուղղությամբ։ Նրանք անտառից հեռու էին մնում, նախընտրելով ափամերձ ավազը։ Մերթ ընդ մերթ կամացուկ երգում էին կամ գլուխկոնծի տալիս ծովի լուսաթրթիռ երիզի կողքին։ Առաջնորդը տոկուն վարգով ընթանում էր առջևից, ցնծալով իր ձեռքբերումից։ Հիմա նա արդեն իրավամբ առաջնորդ էր և վազում էր, օդը նիզակով ծածկելով։ Նրա ձախ ձեռքում, ճոճվում էր Խոզուկի ջարդված ակնոցը։
# Տասնմեկերորդ գլուխ։ Ամրոցը
Լրլւաոեմ ի վաղանցիկ ղովութ յան մեջ տղաները չորսով խմբվել էին խարույկի մ ոխրակույտի վրա։ Ռալֆը ծնկաչոք ւիլում էր։ Գորշ, թեթևաթե մոխիրը ցրվում էր դես ու դեն, բայց ոչ մի կայծ չէր փայլատակում։ Երկվորյակներն անհամբեր դիտում էին, Խողոլկր, կա րճա ս։ ես ութ յան ճաճանչափայլ անջրպետ ով պատսպարված, անարտահայտիչ դեմքով նստած էր կողքին։ ԼՈ’ա լֆը շարունակում էր փլել, մինչև որ ււ կ անջն երը սկսեցին լարումից դրնդալ, ապա առավոտյան զեփյուռը գործը նրա ձեռքից խլեց և աչքերին մոխիր փլեցt Ռալֆը հայհոյեց, և հետ քաշվեց, ալքերը պսլղած տրորելով։
— Օգուտ լունի։
Չորացած արյան դիմակի տակից էրիքը վերևից ներքև նայեց նրան; Խողուկն ալքերը կկոցել էր Ռալֆի մոտավոր ուղղությամբ։
— Ասես-լասես, Ռալֆ, մենք էլ կրակ չունենք։
Ռալֆն իր դեմքը մոտեցրեց Խոզուկին, մի մետրի լավյ տարածություն թողնել ով։
— Տեսնո՞ւմ ես ինձ, թե՞ չէ։
— Մի բիչ,
Ուռած այտը նորից ծածկեց Ռալֆի ալքը։
— նրանք մեր կրակը տարան։
Նրա ձայնը ցասումից բարակեց։
— նրանք զողա ց ան մեր կրակը։
— Կեղտոտները։— Ասաց Խոզուկը։— Ես իրանց պատճառով հիմա քոռ եմ, հասկանո՞ւմ եք։ Ես էդ £աք Մերիդյուի ինչն /«/ ասել։ Ռալֆ, ժողով կան լի f որոշենք ինլ ենք անում։
— Ինքներս մեզ հո լե՞նք կանլելոլ։
— էդ էլ մեր բախտից։ Սամ, արի քեզնից բռնվեմ։
Նրանք գնացին հարթակի կողմը։
— Փողը փլի,— ասաց Խոզուկը,— ինչքան կարաս ուժեղ։
171
Անտառն արձագանքեց, թռչունները ա ղաղա կեչով չքեցին ծառերի կատարները, ինչպես այն առաջին առավոտը դարեր առաջ։ Ծովափն երկու կողմից ամայի էր։ Քոլիկների կող-մից մի քանի փոքրիկ եկան։ Ռալֆը■ նստեց ողորկ գերանին, մյուսները մնացին նրա առջև կանգնած։ Ռալֆը գլխով արեց, և Ա ամներիքը նստեցին աջից։ Ռալֆը խեցին մտցրեց Խոզուկի ձեռքր։ Փայլուն կոնը բռնած, Խոզուկը կան գնա ծ աչքերն էր թարթում։
— Ղե սկսի։
— Ես փողը վերցրի, որ մենակ մի բան ասեմ։ Ես էլ բան չեմ տեսնում ու ակնոցս պիտի հետ ստանամ։ էս կղղում ինչ այլանդակություն ասես Լարվեց։ Ես իմ ձայնը քեզ եմ տվել որպես առաջնորդի։ Ղու միակն ես, որից էս կղղում խեր է եղել։ էնպես որ վեր կաց, Ռալֆ, ու մի բան ասա։ Թձ չէ․․․
Խոզուկն իր խոսքն անավարտ թողեց, քիթը Քա1 եց և նստեց։ Ռաչֆը նրանից վերցրեց խեցին։
— Աովորական մի խարույկի եղա՞ծն ինչ էր, որ չպիտի ունենայինք։ Մի քիչ ծուխ էր տսղոլ, որ մեղ փրկեն։ Վայրենի ենք, ի նչ ենք։ Բայց էլ ի՜նչ ծուխ։ հիմա որ նավ անցնի, լավ կլինի՞։ հիշում եք, չէ՞, ոնց գնաց որսի, խարույկն անտեր թողեց ու հենց էդ ժամանակ նավ էր անցնում։ Ու էդքան բանից հետո նրանք դեռ կարծում են, որ դրանից լավ Առաջն որդ չկա։ Ղրանից հետո էլ էդ․․․ էդ դեպքը եղավ, է[ի իրա մեղքով։ Ւնքր որ չլիներ, տենց բան չէր պատահի։ հիմա Խոզուկը էլ բան չի տեսնում։ նրանք գիշերով․․․— Ռալֆի ձայնը թուլացավ,— մթան մեջ գողեգող եկան ու մեր կրակը տարան։ Բռնեցին ու գողացան։ Ախր որ խնդրեին, էլի կտայինք։ Բտյց նրանք եկան գողացան, ու հիմա մենք էլ ծուխ չենք ունենա, ու մեզ երբեք չեն փրկի։ հասկանում եք, չէ*, ինչ եմ ասում։ Մենք հենց էնպես էչ նրանց կրակ կտայինք, բայց նրանք եկան ու գողացան։ Ես․․․
նա շփոթվեց ոլ կանդ առավ։ Գլխում նորից սկսեց բացոլխուփ անել փեղկը։ Խոզուկը ձեռքը մեկնեց խեցուն։
— հիմա ի՞նչ ես անելու, Ռալֆ։ էդպես ջոլր ծեծելով բան չես որոշի։ Ինձ իմ ակնոցն է պետք։
— Փորձում եմ մի բան հնտրել։ Կարելի է վեր կենալ ու գնալ մ ոտները, լվացված, սանրված, մարդավարի տեսքով,
175
մենք էք հո վայրենի՛' չենք։ Վերջապես, փրկությունը խաղ ու պար չի․․․
Նա այտը ցած քաշեց և նայեց երկվորյակներին։
— Մի քիչ մեզ կարգի կգցեինք ու կգնայինք․․․
— Առանց նիզակների չարժի գնալ,— ասաց Սամը,— թ“Ղ Խոզուկն էլ վերցնի։
— ․․․ մեկ էլ տեսար պետք եկան։
— Առանց փողի մեջ մի ընկեք։
Խոզուկը խեցին բարձրացրեց։
— Բ-ե ուզում եք, դուք վերցրեք, բայց ես գործ չունեմ։ Ի՞նչ օգուտ։ Մեկ էլ ինձ շան պես պիտի հետևներիցդ քարշ տաք։ Ծիծ աղեք, ծիծաղեք։ էդ նրանք են, որ ամեն ինչի վրա ծիծ աղում են։ Ու տեսեք ինչ օրն ենք ընկել։ Ս եծերն ի՞նչ կմտածեն։ Բռնեցին Սայմոնին սպանեցին։ Բա էն ճստոն, որ երեսին խտլ ուներ։ Մեր գալու օրվանից նրան ո՞վ է տեսել։
— /սողուկ, մի րոպե սուս կաց*
— ՓոԴԸ եմ բռնել։ Ես ինքս կգնամ Ջաք Մերիդյուի մոտ ու իրա երեսին ինչ որ պետք է կասեմ, կտեսնեք։
— էժան չես պրծնի։
— Սրանից ավել ի նչ պիտի անի։ Ես իրան կասեմ, թե ինքր ով էւ Կթողնես փողը ես տանեմ, Ռալֆ։ Ես ցույց կտամ։ թե իր ան ինչ է պակասում։
Խոզուկը լռեց ու աչքերը կկոցեց մյուսների պղտոր պատկերներինւ հին ժոդովների խոտի մեշ տրորված ուրվագիծն ականշ էր դնում։
— Փողը ձեռքիս կգնամ մոտր։ հետո կբարձրացնեմ վերև։ Նայի, կասեմ, դու ինձանից ուժեղ ես ու շնչարգելություն չունես։ Ու դու լավ ես տեսնում, կասեմ, երկու աչքովդ էլ։ Բայց ես իմ ակնոցը քեզանից որպես լավություն չեմ խնդրում։ Ես քեղ չեմ աղաչում, որ մարդ լինես, կասեմ, որտև անկախ քո ուժից ինչ որ արդար է, արդար է։ Ակնոցս հետ տուր, կասեմ, դու իրավունք չունես չտալ։
Խոզուկը վերջացրեց։ Նա կաս-կարմիր էր կտրել և մարմնով մեկ դոդում էր։ Ասես ուզելով հնարավորին չափ շուտ խեցուց աղատվել, նա այն արագ խցկեց Ռալֆի ձեոքր և արցունքները սրբեց։ Նրանց վրա րնկնող մեղմ կանաչավուն
17C
լույսի ներքո, խեցին ղրսւծ էր Ռալֆի ոտքերի տակ' սպիտակ և փխրուն։ Խոզուկի մ սւտներից անցած միակ կաթիլն աստղի պես շողշողում էր նրբին կորության վրա։
Ի վերջո Ռալֆը մեջքը շտկեց և հետ քաշեց մազերը։
— Շատ բարի։ Այսինքն, փորձի, եթե ուղում ես։ Մենք հետդ կգանք։
— Ինքը ներկված կլինի,— երկչոտ ասաց Սամը,— ինք․ ներղ գիտեք ոնց․․․
— ․․․ մեզ բանի տեղ չի դնի․․․
— ․․․ հանկարծ որ փրփրեց, կաշիներս կքերթի․․․
Ռալֆը խոժոռ նայեց Սամին։ Նա աղոտ հիշեց ժամանա-
կին, ժայռերի մոտ, Սայմոնի իրեն ասած մի բանը։
— հիմար բաներ դուրս մի տոլ։ — Եվ հանկարծ ավելացրեց։— Գնացինք։
Նա խեցին մեկնեց Խոզուկին, որը շիկնեց, այս անգամ աբգեն հպարտությունից։
— Փողը դու կտանես։
— հենց որ շարժվենք, ձեռքիս բռնած կտանեմ,․․ Խողոլկը խոսքեր էր փնտրում, որպեսզ/։ արտահայտի ր ո- '
լոր փորձանքների միջով խեցին անցկացնելու իր կրքոտ պատրաստակամ ութ յունը։
— ․․․ հաճույքով, Ռալֆ, մենակ թե ինձ էլ պետք է ձեռքից բռնած տանեքՐյ
Ռաչֆը խեցին նորից գրեց գերանին։
— Գնալուց առաջ ուտել է պետք։
Նրանք գնացին ավերված մրգատու պուրակի մոտ։ Խոզուկին օգնեցին հասնել մրգերին, և նա սկսեց շոշափելով պոկել։ Ռալֆը ուտում և մ տածում էր ցերեկվա մասին։
— Մենք մեր առաջվա տեսքով կգնանք։ Մի / ավ կլվա ց-վենք․․․
— Առանց էգ էլ առավոտից իրիկուն ջրի մեջ ենք, էլի։
^ Ռալֆր նայեց իր աոջեի կեղտոտ թշվառականներին և հոգոց հանեց։
— Պետք է մազերը սանրել։ Մենակ թե շատ են երկար։
— Ես իմ գուլպաները քոլիկում եմ պահել։— Ասաց էրի~ քը։— Սարող ենք քաշել գլխն երիս, ոնց որ թ։սսակի պես մի բան։
12 Ղիյյամ Գո|գինէ| 177
— Կարելի է ձեր մազերը հետևից մի բանով կապել,— ասաց Խոզուկը։
— Բա չէ, աղջիկն երի պես։
— Չէ, ուրիշ ձևի։
— Ոնց որ կանք, տենց էլ կգնանք,— ասաց Ռալֆը,— իրանք էլ մի բան չեն։
էրիքը ձեռքով ճանապարհը փակեց։
— ^ա19 ախր իրանք ներկված կլինեն։ Ինքներդ գիտեք։ Մյուսները գլխով արին։ Նրանք շատ լավ հասկանում էին
քողարկող ներկի բերած վայրենացնող ձերբազատ ում ը։
— Մենք մեղ չենք ներկի,— ասաց Ռալֆը,— քանի որ վայրենի չենք։
Ս ամներիբն իրար նայեցին։
— Մեկ է․․․
Ռալֆր գռռաց։
— Ոչ մի ներկ։
Նա փորձեց վերհիշել։
— Ծուխ,— ասաց նա,— մեզ ծուխ է պետք։
Նա կա տաղած դարձավ երկվորյակների կողմը։
— Ես ասեցի ծուխ։ Մենք անպայման պիտի ծուխ ունե-
ն ան ք։
Լոությունը խանգարում էր միայն անթիվ մեղուների գըվ•վույը* Վերջա պես Խոզուկը շրջանկատ որեն ասաց։
— Իհարկե պիտի ունենանք։ Ծուխը ազդանշան է, իսկ եթե ա զդանշան չունենանք, մեղ ոչ ոք չի փրկի *
— Ես դա գիտեի,— բացականչեց Ռալֆը։ Նա ձեռքը Խոզուկից հետ քաշեց։— հո չե*ս ուզում ասել․․․
— Ես պարզապես քո ամեն անգամվա ասածն էի կրկը-նում,— հ ա պճե պ ընդմիջեց Խոզուկը,— ես մի պահ կարծեցի, որ․․․
— Բոլորովին,— բարձրաձայն ասաց Ռալֆը,— ես ամբողջ Jամանակ էլ էդ հիշել եմ։ Ես չեմ մոռացել։
եւոզոլկը համերաշխաբար գլուխը ճոճեց։
— Ղու առաջն որդն ես, Ռալֆ։ Ղու ամեն ինչ հիշոլմ ես։
— Ես չէի մոռացել։
— Իհարկե չէիր մոռացել։
ITS
Երկվորյակները զարմ անքով Ռալֆին էին նայում, ասես առաջին անգամ նրան տեսնելով։}
է^Նրանք շար բով շարժվեցին ծովափի երկայնքով։ Առջևից, թեթևա կի կա զա/ ով, գնում էր Ռալֆը, նիզակն ուսին դրածֆ Նա լավ չէր տեսնում, շողշողուն ավաւլյ։ վրա կախված գաղջ մուժի, երկար մազերի և այտուցի պատճառով։ Նրան հետե։[ում էին երկվորյակները, մի փոքր սրտնեղած, բայց ինչպես միշտ կենսաբուխt Նրանք համարյա չէին խոսում, իրենց հետևից ավազով քարշ տալով նիզակները, քանի որ Խոզուկը հայտնաբերել էր, որ, հոգնած աչքերն առջևից ծածկելով, կարողանում էր նշմարել դրանց պոչերը։ Այղպիսով նա քայլում էր նիզակների միջև, խնամքով խեցին գրկած։\Նրանց սեղմ խմբակը շարժվում էր ավազի ւէրայովէ ոտքերի տակ պարում էին չորս տափակ ստվերւ Փոթորկից ոչ մի հիշեցոլմ չէր մնացել, ափն ասես նոր հեսանած ածելու սայր լիներ։ Երկինքը և սարը շողշողում էին անհասանելի հեռվում, միրաժը երկնքի կեսից կախել էր արծաթավյայլ լճակի մեջ օրորվող խութերը։
Նրանք հասան այն տեղին, ուր շուրջպար էր բռնել ցեղը։ Ածուխները դեռ թափված էին այն քարափների կողքին, որտեղ բոլորին կասեցրեց անձրևը, բայց ափամերձ ավազը նորից հարթ էր։ Նրանք լուռ անցան այդ տեղը։ Ոչ մեկը չէր 1^ասկածում, որ ցեղը հանգրվանել է Ամրոցում, և, այն տեսնելով, նրանք միանգամից կանգ առան։ Աջից ԿղԴՈլ ամենախիտ մացառուտն էր' կանաչ և սև բուս ա կան ո լթ յան անանցանելի հյուսվածքը, առջևում սւ/եկոծվում էր բարձր խոտը։ Ռալֆն առաջ անցավ։
Տեղ-տեղ խոտը դեռ ճմրթված էր այն օրից, երր նա այդ-տեղից գնացել էր հետախուզության։ Ապա գալիս էր նեղ պարանոցը, ժայռը երիզող ելուստը և վերևի ատամնաւէոր պսակը։
Սամը դիպավ նրա արմունկին։
— Ծուխը։
Ժայռի հակառակ կողմից ծխի բարակ երերուն սյուն էր բարձրանում ։
— Խարույկ են վառել։<Ղ
12* 173
Ռալֆը շուո եկավ։
— Ումից ե' ՝ք թաքնվում։
Սա խոտերի միջից դուրս եկավ պարանոցի աոջևի քարքարոտ տափարակը։
— Գուք երկ ուս ով վերջից կգաք։ Առաջից ես կգնամ, ինձանից մի քայլ հետ' Խոզուկը։ Նիզակները պատրաստ սլա-հեք։
^Սողուկն անձկագին հայացքը սևեռել էր աշխարհից իրեն զատող լուսասքող շղարշին։ կ
— Իսկ էնտեղ ապահո՞վ տեղ է, հո անդունդ չկա*, ծովի ձեն է գալիս։
— Կ՝ործ չունես, դու ինձ կպի։
Ռալֆը դիմեց դեպի պարանոցը։ Նա ոտքով մի քար գլորեց, և այն ճողվ։աց ջրի մեջ։ Ծովը ծծվեց ցած, Ռալֆի ձախ ձեռքի տակ տասնհինգ մետր ներքևում մերկացնելով մամռապատ, ուղղանկյուն, կարմիր սալը։
— հանկարծ չգլորվեմ,— դողդողա ց Խոզուկի ձայնը,— չոքերս թուլացել են։
Ատամնավոր պսակից նրանց վրա գոռս/ցին, և դրան հետևած մարտական ճիլին ժայռի հետևից արձագանքեց մի խու/!բ վայրենիների աղաղակը։
— Խեցին տուր ինձ ոլ մնա տեղդ։
— Կանգնի։ Ո՞վ է գալիս*
Ռալֆը գլուխը ետ գցեց և վերևում նշմարեց Ո՚ոջըրի դեմքը։
— ԻՐՐ 1^ե չես տեսնում,— գոռաց նա,— ձևեր մի թավ։ի։
Նա խեցին սեղոեց շոլրթերին և սկսեց փչել։ Ղ՚եսլի պարանոցն իջնող ելուստի վրա հայտնվեցին անճանա չելիորեն ներկված վայրենիները։ նիզակները ձեռքներին, նրանք պաշտպանական դիրք էին գրավել։ Ռալֆը շարունակում էր փչել, անտեսելով Խոզուկի սարսափը։
Ռոջըրը գոռաց։
— Տես հա , հանկարծ չմոտենաս։
Վերջս։ պես Ռալֆը խեցին բերանից հեռացրեց և շունչ առավ։ Նրա աոաջին խոսքերը շնչակտուր էին, բայց լսելի։
— ․․․ ժողով եմ կանչում։
180
Պ արան ո ը ը պաշտպանող վայրենիները փսվէսացին, բայց մնա ցին անշարժ։ Ռալֆը ևս երկու քայլ արեց։ Նրա հետևից շշնջաց աղերս ագին ձայնը։
— Ւնձ մի թող, Ռալֆ։
— Ւջի ծնկներիդ,— ԿոՂքՒ ասա$ Ռալֆը,— ու սպասի մինչև գամ։
Նա կանգնեց պարանոցի կեսին և հայացքը սևեռեց վայ-րենիների վրա։ Ներկի հաստ շերտով ձերբազատված, մազերը գլխների հետևում կապած, նրանք իրենց շատ ավելի անկաշկանդ կին զգում, քան Ռալֆը։ Նա վճռեց սրանից հետո մազերը նույն ձևով կապել։ Քիչ էր մնում նույնիսկ վայրենիներին խնդրեր սպասել, մինչև որ ինքը տեդնուտեղն այդ անի, բայց դրա ժամանակը չէր։ Վայրենիները քրքջացին, նրանցից մեկը նիզակով ցույց տվեց Ռալֆին։ Վերևում Ռոջըրը լծակր բաց թողեց, որ տեսնի իրարանցման առիթը։ Սեփական ստվերների լճակից ցցված էին պարանոցին կանգնած տղաների մազսյկսյլած գլուխները։ Խոզուկը կքվել էր տձև պարկի ,պես։
— Ես ժողով եմ կանչում։
Լռություն։
Ռոջըրը մի փոքր քար վերցրեց և նետեց երկվորյակների արանքը, դիպուկ վրիպելով։ Նրանք ընկրկեցին, և Սամը հազիվ կարողացավ պահպանել հավասարակշռությունը։ Ռոջըրի մ արմն ում սկսեց տրոփել իշխելոլ աղոտ գրգիռը։
Ռալֆը բարձրաձայն կրկնեց։
— Ես ժողով եմ կանչում։
Նա աչքի անցկացրեց վայրենիներին։
— ՌՈլր է Ջաքը։
Նրանց խումբը սկսեց խորհրդակցել։ Ներկված մի դեմք Ռորերտի ձայնով ասաց։
— Ինքը գնաց որսի։ Ասեց որ ձեզ ներս չթողնենք։
— Ես խարույկի հաշվով եմ եկել,— ասաց Ռալֆը,— ու Խոզուկի ակնոցների։
Տղաների խմբում թեթև, հրճվագին ծիծաղ թրթռաց, բար-ձըր ժայռից արձագանքվելով։
Ռալֆի հետևից մի ձայն խոսեց։
— Ուզածներդ ի՞նչ է։
․1
Երկվորյակները Ռալֆի կողքով սւոաշ նետվեցին և կուշ եկան նրա ու ժայռի մեջտեղում։ նա կտրուկ շուռ եկավ։ Անտառի կողմից, շարժուձևով ու շեկ մազերով ճանաչելի, մոտենում էր Ջաքը։ Մ ի-մ ի որսորդ քսմսվում էին նրա երկու կողքերից։ Երեքն էլ սև ու կանաչ ներկով էին ծածկված։ նրանց հետևում դցւսծ էր խոզի անգլուխ փորոաւսծ իրանը?
Խո ղու կ ո վնգստաց։
— Ռա լֆ, ինձ մի թող։
Զավեշտական զգուշությամբ նա գրկեց ծովի վրա կախված մի մեծ քար։ Վայրենիների քրքիջր վերաճեց բարձր ծաղրուծանակի։
Ջաքն աղմուկից բարձր գոռաց։
— Թող գնա, Ռալֆ։ 9'նա կղզու քո ծերը։ Իսկ էս իմ հողն է ու իմ ցեղը։ Ռադդ քաշի։
Ծիծաղր լռեց։
— Ղու ցրել ես Խոզուկի ակնոցները,— շունչը կարվելով, ասաց Ռսղֆը,— դու պարտավոր ես հետ տալ։
— Պարտավոր եոմ։ Ո՛՛՛վ ասեց։
Ռսղֆը փրփրեց։
— Ես եմ ասում։ Ղոլ ինքդ ես ինձ Առաջն որդ ընտրել։ Փողի ձայնր չլսեցի՞ր։ Կեղտոտ բան ես արել, որ ասեիր, մենք քեզ կրակը նենց էլ կտայինք։
նրա այտերը արյամբ էին լցվել, ուռած կոպը թրթռում էր։
— Երբ ուզեիր, մարդավարի կգայիր կտանեիր։ Բայց ո նց կլիներ։ Տակետակ վրա ավիր ու Խոզուկի ակնոցները գողացար։
— Փորձվիր նորից ասա։
— Ղող ավազակի մեկը։
Խոզուկը ճչաց։
— Ինձ մի մոռացհ, Ռալֆ։
Ջաքն առաջ նետվեց և նիզակն իջեցրեց Ռալֆի կրծքին։ նրա բազուկի դիրքից Ռալֆը գուշակեց հարվածի ոլղղությոլնր և իր նիզակի պոչով այն մի կողմ թեքեց։ Ապա նիզակը շրջեց ու ինքն էլ հարվածեց, քերծելով Ջաքի ականջի տակը։ Կուրծք կրծքի տված, կատաղի հևալով, նրանք իրար հըրմշտում էին ոլ աչքերով խժռում։
— Ո՞վ է գող ավազակը։
1Տ2
— Դու ես։
Տաքը խաբս տվեը և նիզակով հարվածեց Ռալֆին։ Անխոս համաձայնությամբ նրանք այժմ նիզակները որպես սոլ-սեր էին բանեցնում, այլևս չհանդգնելով մեջտեղ բերել մահացու ծայրերը։ հարվածը սահեց Ռալֆի նիզակովն ի վար, կրակի պես մղկտացնելով նրա մատներր։ Նրանք նորից բաժանվեցին, վախելով դիրքը» Տաքն այժմ ամրոցի կողմն էր, Ռալֆըհ կղզու։
երկո ւսն էլ սաստիկ հևում էին։
— Դե արի, արի• *»
— Ի նքդ արի․․․
Նրանք մոլեգնած վրա տվին, պահպանելով, սակայն, ապահով հեռավորությունը։
— Դե փորձվի․․․
— Ի՞նքդ վարձվի․․․
Դետնին ծեփված Խոզուկը ջանում էր գրավել Ռալֆի ուշադրությունը։ Ռւսլֆը թեքվեց նրա կողմը, աչքը պահելով Տա-քի վրա,
— Ռալֆ, մի մոոացի ինչի ենք եկել, Խարույկի, իմ ակնոցի համար։
Ռալֆր գլխով արեց։ Նա պրկված մկանները թուլացրեց և նիզակի կոթն իջեցրեց գետնին։ Տաքն անքնին հայացքով դիմաներկի տակից նրան էր նայում։ Ռալֆը հայացքը դարձրեց ժայոի ատամնաշարին, ապահ ներքևում խմբված վայրենիներին։
— Լսեք։ Մենք հենց էնպես չենք եկել։ Նախ դուք պարտավոր եք Խոզուկի ակնոցները հետ տալ։ Ինքն առանց դրա բան չի տեսնում։ էս ձեզ համար խաղ չի->>
Ներկված վայրենիների խումբը քրքջաց, և Ռալֆի միտքը քարկապ ընկավ։ Նա մազերը հետ քաշեց և նայեց աոջեի սև ու կանաչ դիմակին, վարձելով վերհ իշել Տաքի տեսքը։
Խոզուկը փսփսաց։
— Մեկ էլ խարույկը։
— հա։ Մեկ էլ խարույկը։ Նորից եմ ասում։ Աոաջին օրվանից էդ եմ կրկնում։
Նա նիզակը տնկեց վայրենիների կողմը։
— Ձեր միակ հույսը առավոտից իրիկուն ծուխը պահելն
183
է․ Մեկ էլ տեսար մի նավքւց նկատեն ու գան մեզ փրկեն տա-նեն տուն։ Առանց ծուխ ի պիտի սպասենք, մինչև մի նավ պատահմամբ կամ դա, կամ էլ չէ, ով գիտի պառավենք էս կղզում․․․
Օդում ցանվեց վայրենիների թրթռուն, արծաթահունչ, անիրական ծիծ աղը, և հ ան գավ արձագանքների շարանում։ Ռալֆը մոլեգնեց, նրա ձայնը սկսեց բեկվել։
— Չեք հասկանում, ներկած էշեր, որ Սամը, էրիրը, Խոզուկն ու ես քիչ ենք։ Ս ենք ամեն ինչ արինք, որ խարույկը պահենք, բայց բան դուրս չեկավ։ Իսկ դուք էստեղ որս եք խաղում․․․
Նա մատնացույց արեց գլխավերևի մարգարտափայլ եր-կընքում ծորացող բարալիկ ծուխը։
— Մի էնտեղ նայեք։ Բա դա նշան տալու ծոԴլխ է։ Խորովածի խարույկ է, կուտեքկպրծնեք, ոլ էլ ծուխ չի լինի։ Գլուխներդ ո՞նց չի մտնում, բա որ հիմա նավ անցնելուց լինի․․․
Նա կանգ առավ, լռությունից և մուտքը պահպանող վայրենիների անդեմությունից շվարելով։ Առաջնորդի դիմակը բացեց վարդագույն բերանը և դիմեց ցեղի և իր միջև կանգնած Ս ամներիքի ն։
— հե՜յ, դուք, հետ քաշվեք։
Ոչ ոք չպատասխանեց։ Երկվորյակները տարակուսած իրար նայեցին։ Գզվռտոցի ավարտից սիրտ առնելով, Խոզուկը զգուշորեն վեր կացավ։ Ջաքը նայեց Ռալֆին, ապաճ երկվորյակներին։
— Բռնեք դրանց։
Ոչ ոք չշարժվեց։ Ջաքը գազազած գոռաց։
— Ես չասի' ղրանց բռնե՜ք։
Ներկված խումբը, անհամարձակ, իրար նայելով, շրջապս։տեց Սամներիքին։ Նորից զրնգաց արծաթաձայն ծիծաղը։
Սամներիքն ի խորոց քաղաքակրթության սրտի ընդվզեցին։
— հո չե՛ք գժվել․․․
— էդպես չի կարելի։
Նրանց ձեռքից խլեցին նիզակները։
— Բռնեք ու կապեք։
1Տ4
Ռալֆը հուսահատ գոռաց սԱ ու կանաչ դիմակի վրա։
— Ջաք։
— Շուտ արեք, բռնեք կապեք։
Ներկվաձ խումբն արդեն սկսում էր դգալ Ս ամներիքի օտարասեռոլթյունը, իրենց վայելած իշխանությունը։ Նրանք անվարժ ու վայրենաբար գետնին տապալեցին Ս ամներիքին։ Ջաքը ոգևորվել էր։ Նա կռահեց, որ Ռալֆը կփորձի օդն ության հասներ Նրա նիզակը գվվոցով աղեղ գծեց Ռալֆի ուղղությամբ, որը հազիվ հասցրեց խույս տար Ջաքից այն կողմ շարունակվում էր երկվորյակների ոլ ցեղի տուրուդմփոցը։ Խոզուկը նորից կուչ էր եկել։ Վերջապես վայրենիները հետ քաշվեցին, կանգնելով գետնին վւոված ապշահար երկվորյակ-ների շուրջը* Ջաքը դարձավ Ռալֆին և սեղմած ատամներով ասաց։
— Տեսա՞ր։ Ինչ ուզեմհ կանեն։
Նորից լռություն տիրեց։ Անշնորհք կապկպված երկվորյակները պառկած էին, վայրենիները նայում էին Ռալֆին, սպասելով, թե նա ինչ կանի։ ճ ա կատին թավւված մաղերի արանքից Ռալֆր նրանց հաշվեց, ապա մի հայացք գցեց անպետք ծխին։
Արյունը խվւեց նրա գլխին։ Նա գոռաց Ջաքի վրա․
— Ղու գազան ես, անասուն, ստոր գողի մեկը։
Եվ քշեց վրան։
Ջաքը, զգալով, որ վճռական պահը հասավ, նույնպես առաջ նետվեց։ Նրանք բախվեցին իրար և հետ թռան։ Ջա ո ը բռունցքով խփեց Ռալֆի ականջին։ Եվ տեղնոլտհղր վսւ ն մի հարված ստացավ ու տնքաց։ Նրանք կրկին կանգնեի՝ ն իրար դեմդիմաց, մոլեգնած ու շնչակտուր, մեկը մյուսի ց։։յսոլմից երկյուղելով։ Նրանց ականջին նոր միայն հասավ մենամարտն ուղեկցող աղմուկըհ ցեղի խրախուսական զիլ աղաղակը։
Ռալֆին հասավ Խոզուկի ձայնը։
— Թողեք բան ասեմ։
Խոզուկը ոտքի կանգնեց կովի բարձրացրած փոշու մեջ, և․ նրա մաադրությոլնր տեսնելով, ցեղը վայնասոլն բարձրացրեը,
Խոզուկը խեզին վեր պահեց, և հարայ-հրոցը վւոքր-ինչ մ եղմ ացտվ, ապա վերսկսեց նոր թափով։
— Փողը ես եմ բռնել։
Խոզուկը գոռում էր։
— Չեք աեսնո\մ, փսղր ես եմ բռնել։
Որքան էլ զարմանալի թվա, վայրենիները լռեցին, նրանք որոշեցին լսել, թե Խոզուկն իրենց ինչով կ զվարճացնի։
Ղրան հետևած խաղաղ ը ն գմ իջում ով Ռալֆի ականջի տակ օղի տարօրինակ սվսվոց լսվեց։ Նա ղրան համարյա ուշադրություն լղարձրեց, բայց ահա նորից' «ֆսսս»։ Վերևից քար էին նետ ում, (հոջըրն էր, մյուս ձեռքը գրած լծակին։ Ներքևում Ռալֆը որպես խճճված մազախուրձ էր երևում, Խոզուկը' ճարպի տոպրակ։
— Լսեք ինչ եմ ասում։ Ղոլք ձեզ փոքր երեխեքի պես եք պահ ում։
Նորից վայնասուն ծագեց և մարեց, հենց որ Խոզուկը կախարդական սպիտակ խեցին վեր բարձրացրեց։
— Ո ՚րն է լավ, ձեր պես ներկած սևքամակների ոհմաոկ լինել, թե' Ռալֆի պես խելքը գլխին մարդ։
Վայրենիները սաստիկ աղաղակ բարձրացրին ։ Խոզուկը գոռաց։
— Ո՞րն է լավ, հաշտ ու խաղա՞ղ ապրել, թե՞ որս անել ու սպանել։
Նորից մխոր և նորից՝ «ֆսսյւ։
Ռալֆր ղոոաց աղմուկի մեշ։
— Ո՞րն է լավ, օրենք ունենալ ու փրկվե՞լ, թե* որս անել ու համը հանել։
Այժմ արդեն Ջաքն էր գոռում և Ռալֆի ձայնը ոչ մեկին չէր հ ասն ում ։ Ջաքը նահանջել-մ իացել էր ցեղին և նրանք նիզակները ցցած սպառնաշոլնչ ստվար զանգված էին կաղմ ել։ Նրանց մեջ աստիճանաբար հասունանում էր հարձակվելոլ և պարանոցը սրբելու վճռականությունը։ Ռալֆը, նի-զակը պատրաստ, կանգնած էր նրանց դիմաց, պարանոցի եզրին։ Խոզուկը նրա կողքին էր, դեռ առաջ պարզելով հմայիլըհ շողշողուն, փխրուն, գեղաճկուն խեցին։ Աղմուկը խփում էր նրանց փոթորկացող ատելության մտրակով։ Գլխավերև-
1Տ6
վում, բարձր ժայռի վրա, զառանցագին մոռացոլթյան մարմաշով, Ռոջըրն ամբողջ ուժով հենվում էր լծակին։
Ռալֆը վիթխարի ժայռաբեկորի հռնդյունը լսեց այն տեսնելուց շատ առաջ։ ներբանների միջով նրան հաղորդվեց երկրա շարժի նման ցնցումը, վղրվող քարերի ԴՂՐ'Աոլ<ե ը։ Սա սլա ահռելի բեկորը սւարան ոցով թավալգլոր առաջ սուրաց, և Ռալֆը վարի վրա նետվեց գետնին։ Վայրենիները ոռնում էին։
ճանապարհին բեկորը ոտքից գլուխ զարկվեց Խոզուկին' խեցին փշրվեց հազար սպիտակ կտորների և դադարեց գոյություն ունենալ։ Խոզուկը անձայն, չհասցնելով նույնիսկ ծղրտալ, կողքի ւ[րա շպրտվեց ցած, օդում գլուխկոնծի տալով։ Ժայռաբեկորը, երկու անգամ վեր թռչելով, կորավ անտառում։ Տասնհինգ մետր գահավիժելով, Խոզուկը մեջքի վրա ընկավ ծովից տնկված կարմիր սալի վրա։ Սրա գլուխը ճեղքվեց, պարունակությունը դուրս թափվեց և սկսեց կարմիր ներկվել։ Խոզուկի ձեռքերն ոլ ոտքերը ջղաձգվեցին, ինչպես նոր մորթված խողինը։ Ապա ծովը խորը շունչ քաշեց, ջուրը բարձրացավ և եռաց սալի վրա, իսկ երբ նորից ցած քաշվեց, Խոզուկի մ արմ ինն արդեն չկար։
Մեռյալ լռություն էր տիրում։ Ռալֆի շոլրթերը մի խոսք կազմեցին, բայց չարտաբերեցին։
հանկարծ Ջաքը մի ոստյունով իր ցեղից անջատվեց և վայրագ գոռաց։
— Տեսա՞ր։ Տեսա՞ր։ Դո՞ւ էլ նույն օրը կընկնես։ Ես հանաք չեմ անում։ Ղու արդեն ոչ ցեղ ունես, ոչ խեցի․․․
նա մեջքն իջեցրած առաջ էր վազում։
— Առաջն որդը ե ս եմ։
Քինոտ նշան բռնելով, նա նիզակը նետեց Ռալֆի վրա։ Նիզակի ծայրն անցավպատռեց Ռալֆի կողերի մաշկը և ընկավ ջուրը։ Ռալֆը երերաց, բայց ցավ չզգաց, միայն' խոլճապ։ Վայրենիները, առաջնորդի սլես աղաղակելով, պոկվեցին առաջ։ մի ուրիշ նիզակ, որը ծուռ էր և ուղիղ չէր թըո․-շում, սուրաց Ռւսլֆի գւխի վրայով։ Վերևից ընկավ ես մեկը, Ռոջըրի գցածը։ Երկվորյակները պառկած մնացին վայրենիների հետևում, պարանոցին վխտում էին անանուն սաա ան ա յա կան դեմքերը։ Ռալֆը շուռ եկավ և սկսեց ւիախչել։
187
Նր ան հետապնդում էր ճայերի կռինչի պես վւսյնասոլնր։ Ենթարկվելով մի բնազդի, որի գոյությունն ինքն անգամ կասկածում, Ռալֆը ոլորմ ոլոր առաշ էր վազում, խույս տւ․․-լով թռչող նիզակներից։ նա ժամանակին նկատեց իյոզի իր^-~ նը ե վրայով ցատկեց։ Ապա մխրճվեց մացառներն ու թաք-նըվեց անտառում ։
Առաջն որ դր խո զի մ ոտ կանգ առավ, շրջվեց մնացածն երի կողմը և ձեռքերր բարձրացրեց։
— հետ, հետ գնացեք։ Ամրոց։
Վայրենիների ցեղն աղմկոտ վերադարձավ պարանոց, որտեղ նրանց միացավ Ռոջըրը։
Առաջն որդը զայրացած դիմեց նրան։
— Գո՞լ ինչի քո տեղում չես։
Ռոջըրը մռայլ նրան նայեց։
— հեչ, իջա․․․
նրա տեսքը դահճի պես զարհուրանք էր ներշնչում։ Աոաջ-նորդր նրան այլևս ոչինչ չասաց և ներքև նայեց Սամներիքին։
— հիմա մտնում ե՞ք իմ ցեղը։
— Ռաց թող ինձ․․․
— ․․․ ինձ էլ։
Առաջնորդը ճանկեց գետնին ընկած նիզակներից մեկը և սեղմեց Աամի կողքին։
— Ասածդ ինչ է, հը’։— Մոլեգնեց նա։— նիզակները ձեռքն երիդ էդ ո՞ւր էիք դալիս։ էդ ինչի՞ իմ ցեղր չեք ու զում մտնել։
Նիզ ակը պարբերաբար մ խրճվոլմ էր Կոդէ1 տակ։ Սամը սկսեց ոռնալ։
— է , ձևը չգիտես։
Ռոջըրը խցկվեց Առաջնորդի կողքով, ուսով համարյա հրելով նրան։ Ոռնոցը դադարեց։ Սամներիքը պառկած լոլռ սարսափով նայում էին վեր։ Ռոջըրը մերձենում էր նրանց, անբարբառելի ղորոլթ յամբ համակվածհ/
Տասներկուերորդ դլոփւ
0
ՈՐՍՈՐԴՆԵՐԻ ԿԱՆՉԸ
Թաքստոցում պառկած, Ռալֆը մտածում էր, թե ։էերքերն ինչ անի։ Աջ կողերին արյան մեծ զեղում կար, նիզակի թողած արնոտ պատռվածքն այտուցվեք էր։ Նրա կեղտ ա կոլոլ մաղերր ցցված էին լիանան երի շոշափուկների պես։ Անտառի միջով փախչելուց ամբողջ մարմինը ճանկռոտված էր ե կապա րլկներով ծածկւէած։ Շունչը տեղը բերելով, նա վճռեց, որ ՛Լարքերը լվանալն անհրաժեշտ է հ ե տաձգեր Ջրում չվւչվէացնե-լիս ինչ/գե՜ս լսես մոտեցող ոտնաձայները, ինչպե՞ս թաքնվես գետ ակի կամ ծովի բաց ավւին։
Ռալֆն ականջ գրեց։ Նա ամրոցից շատ չէր հեռացել, և աոաջին խոլճապահար պահին կարծեց, թե իրեն հետասւնդում են։ Բայց որսորդները րնդամենը աչքի ածեցին ան տ ա ռի փե-շերր, երեի նիզակները հավաքելով, և հետ վազեցին արևոտ ժայռի կողմը, ասես սոսկալով թավուտ ի խավարիդ։ Ռալֆն անգամ տեսավ նրանցից մեկին' կարմիր, սև ու դարչնագույն շերտերով, և որոշեց, որ դա Բիլն էր։ Այսինքն, մտածեց Ռալֆը, ի նչ Բիր Վայրենու կերպարանքը հրաժարվում էր ձուլվել կարճլիկ տւսրատով և վերնաշապիկով տղայի պատկերին։ *
Ցերեկը հանգչում էր' լույսի կլորավուն բծերն անշաապ սահում էին տերևների ե դարչնագույն հյուսվածքների վրայով, Ամրոցի կողմից ձայն չէր լսվում։ Ռալֆը վերջա պես դուրս սողոսկեց թաքստոցից և պլստաց պարանոցին նայող անանցանելի մացառուտի կողմը։ Արտակարգ զգուշությամբ նա դուրս նայեց ճյուղերի արանքից և սւեսավ ժայռի կատարին պահակ կանգնած Ռոբերտին։ Աախ ձեռքին նիզակ կար, աջով նա քարկտիկ էր խաղում։ Նրա հետևեց ծխի թան-ձըր քուլաներ էին բարձրան ում, Ռալֆի ռունգերն ուռեցին և բերանը ջրեց։ Նա ափի հակառակ կողմով սրբեց դեմ բր և օրվա մեջ առաջին անգամ քաղց զգաց։ Ցեղը երևի նստեք և
հայում է խոզից ածուխների վրա քամվող ու այրվող ճարպի կաթիլներին։ Առանց աչքերը կտրելու։
Ռոբե րտի կողքին հայտնվեց մի ուրիշ անճան աչելի կեր-պարանք և, նրա ն ինչ-որ ր ան հ անձն ելով, անհետացավ քարի հետևում։ Ռոբերտը նիզակը ցած դրեց և սկսեց որոճալ։ Ասել կուղի քեֆն արդեն սկսվել էր, և ժամապահին հատկացրել էին իր բաժինըt
Ռալֆը հասկացավ, որ առայժմ իրեն ոչինչ չի սպառնում։ Նա հոգնած քարշ եկավ մրգատու ծառերի կողմը, դեպի խըղճոլկ կերակուրը, կեղեքվելով քեֆի մտքից։ Այսօր' քեֆ, վաղը․․․
Ռալֆն անհամոզիչ ենթադրեց, որ իրեն երևի հանգիստ թողնեն, գուցե բանադրանքի ենթարկեն, բայց ոչ մի կերպ չկարողացավ խուսափել չարա գուշակ, անմեկնելի իմացությունից։ Խեցու փշրվելը, Խոզուկի ոլ Ս այմ ոնի մահը սավառնում էին կղզու վրա։ Ներկված վայրենիները դրանով չէին սահմանափակվելու։ Եվ հետո' նրա և $ աքի այդ անբացատրելի առնչությունը' Ջաքը երբեք նրան հանգիստ չէր թողնի, երբե՞ք։
Արևի շողերով ողողված, նա մի պահ վարանեց, ձեռքով հետ քաշելով այն ճյուղը, որի տակ մ տ ադրվոլմ էր մտնել։ Ապա ահաբեկված ցնցվեց և բարձրաձայն գոռաց։
— Չէ, նրանք չեն կարող էդքան վատը լինել։ էդ միամիտ ստացվեց։
Նա սպրդեց ճյուղի տակ և դժվար ութ յա մ բ առաշ վազեց։ Քիչ անց կանգ աոավ և ականջ գրեց։
Առջևոլմ ավերված մրգատու պուրակն էր։ Նա սկսեց ադահորեն ուտել և, սեփական արտաքինից անտեղյակ, շատ զարմացավ, երբ իրեն տեսած երկու փոքրիկները ճչացին ու փ ա խ ա ն ։
հագենալով, նա դիմեց դեպի ծովավյը։ Քոլիկի փլատակների կողքին արևի թեք ճառագայթները սահում էին արմավների բներով։ Երևում էին հարթակը և լողավազանը։ Երևի հարկաւէոր էր անտեսել սրտին ծանրացած արճիճը և ապւսվինևլ նրանց ողջամտությանը, դա տողոլթյ ան ցերեկային մնացորդն երին։ Այժմ, երբ նրանք արդեն կուշտ էին, ւՏնոլմ էր մեկ անդամ էլ վարձել։ Ամեն դեպքում, ամայացած հարթա-
190
կի կողքին, դատարկ քոլիկում գիշերն անցկացնելը լինելու բան չէրւ Նա փշաքաղվեց։ Ոչ խարույկ, ոչ ծուխ, ոչ փրկություն։ Նա շուռ եկավ և, անտառի միջով կաղալով, քայլեց դեպի Ջաքի տիրույթը։ *
f Արևի թեք սչաքներն արդեն խճճվում էին տերևների մեջ։ Նա հասավ մի կանաչուտի, ուր հողի մակերևույթին մոտեցող ժայռը ղսպոլմ էր բուսականության բուռն աճը։ Բացատը ողողված էր մութ ստվերներով, և Ռալֆը քիչ էր մնում նետվեր ծառի հետևը, կենտրոն ում ցցված ուրվագիծը տեսնելով, բայց հետո հասկացավ, որ սս/իտակ դեմքը խողի գանգ է, որը ձողի լ[բս,յից քմծիծաղ է տալիս նրա կողմը։ Նա դանդաղ մոտեցավ և նայեց ուղիղ այդ գազանին, որն արձակում էր ժամ տնակին միայն խեցուն հատուկ սպիտակ փս*յչը և կար-ծես ցինիկ ժպտար։ Ակնախոռոչներից մեկում մի հետաքրքրասեր մրջյուն էր քջջում, կյանքի ուրիշ նշաններ չկային։
Թե՞․․․
Ռւսլֆի թիկունքը փշաքաղվեց։ Նա երկու ձեռքով հետ քաշեց մազերը, գանգը համարյա իր դեմքի մակարդակին էր։ Ատամները քմծիծաղում էին, դատարկ ակնախոռոչների մոգական հայացքը չէր թողնում աչքերը կտրել։
Ի՞նչ էր դա։
Գանգը նայում էր Ռալֆին այնպես, ասես գիտեր բոլոր հարցերի պատասխանները, բայց ասել չէր ուզում։ Ռալֆը սահմռկեց և բռնկվեց կատաղությամբ։ Նա գազազած խփեց այդ գարշանքին, որը խաղալիքի նման ճոճվեց ու հետ եկավ, առաջվա պես քմծիծաղ տալով։ Ռալֆը, մոլեգնած, նորից խվ։եց և ատելությունից լաց եղավ։ Ապա սկսեց լիզել վնասված մատները, նայելով դատարկ ձողին% գանգը կիսված ընկած էր գետնին, երկու մետրանոց ժպիտով ժպտալով։ Լա ձողը կտրուկ գետնից դուրս քաշեց և նիզակի պես պահեց իր և սպիտակ բեկորների միջև։ Ապա հետ-հետ գնաց, դեմքը 11Ոե1ոՎ երկնքին քմծիծաղ տվող գանգից։
երբ հորիզոնում մարեց կանաչ ցոլքը և վերջնականապես հաստատվեց գիշերը, Ռալֆը նորից մոտեցավ Ամրոցին նայող մացառուտին։ ճյուղ երի արանքից նայելով, նա տեսավ, rp գս գաթին դեռևս նիզակր ձեռքին մարդ կա։
հա ծունկի իշավ ստվերների մեջ և իր միայնություն յ դաոր կսկիծ զգաց։ Չնայած վայրենի, բայց նրանք այնուամենայնիվ մարդ էին․ գիշերվա սարսափներն արդեն դարան էին մտնում ան տ առի խորքում։
Ռալֆը կամացուկ հառաչեց։ Նա սաստիկ հոգնած էր, բայց վայրենիների վախից չէր հանդգնում անչատվել, ըն-կըղմվել քնի անդունդը։ Իսկ գուցե համարձակ մտնել Ամրոց, ասել «ազատ քաղաքացիս, ուրախ ժպտալ և բոլորի հետ պառկել քնելո՞ւ։ Ձևացնել, թե նրանք դեռ այն տղաներն են, դպրոցականները, որոնք ասում էին «սւյո, սըր» և համազգեստի գլխարկնե՞ր դնում։ Ցերևկր դեռ կարող էր պատասխանել' այո, բայց խավարը և մահացու սարսափն ասում էին' ոչ։ Մթան մեջ պառկած, նա գիտեր, որ ավելորգ է։
— Ռրտև իմ խելքը գլուխս է։
Նա այտը քսեց թևին, առնելով աղի, քրտինքի և քարթս։ցած կեղտի կծու հոտը։ Առջևում, ձախից, շնչում էր օվկիանոսը, մեկ քաշվելով ցած, մեկ նորից եռալով վարդագույն սալի վրա։
Ամրոցի հակառակ կողմից ձայներ էին գալիս։ Ուշադիր ականջ դնելով, շեղվելով ծովի օրորից, Ռալֆը զանազանեց ծանոթ կշռույթը։
— Գազանին մորթ ենք, կոկորդը ճղենք, թափենք արյունը։
Վայրենիների ցեղը պարում էր։ Քարե պատից այն կողմ ինչ-որ տեղ մութ շուրջպարն է, պայծառ խարույկը և միսըt հիմա նստած ըմբոշխնում էին ուտելիքն ու իրենց ապահովությունը վայել ում։
Ավելի մոտիկից մի ձայն լսելով, նա ընկրկեց։ Վայրենիները մագլցում էին․ ժայռի գագաթը, լսվում էր նրանց խոսակցությոլնը։ Նա մի քանի քայլ առաջ սողաց և տեսավ, թե ինչպես կատարին նշմարվող ուրվագիծը խախտվեց և րնդլայնվեց։ Ամբողջ կղզում միայն երկու տղա այդպիսի ձայն և շարժ ուձև ունեին։
Ռալֆը գլուխն իջեցրեց արմունկներին, հայտնությունը ցավոտ խոցեց նր։՝։ն։ Աւսմներիքն արդեն ցեղի անդամ էին, նրանք Ամրոցը պահպանում էին իրենից։ Նրանց փրկելու և կղզու մյուս ծայրում վտարանդիների ցեղ հիմնելու հույսերը 102
փշրվեցինք Սամներիքը մյուսների պես վայրենի էին դարձել, Խոզուկը մեռած էր, իսկ խեցին' ջարդուփշուր։
Քիլ անց նախորդ պահակը ցած իջավ։ Մնացած երկուսը ժայռի մուգ շարունակությունն էին․ թվում։ հետևում մի աս-աըղ վառվեց և իսկույն ջնջվեց նրանց շարժ ումից։ ®
Ռալֆը իյարխափելով առաջ շարժվեց։ Աջից աղոտ ջրի երկար տարածքն էր, ձախից ջրհորի պես բացվում էր ան-հանգիստ օվկիանոսը։ Ջուրն ամեն րոպեն մեկ մերկացնում էր մահվան սալը և նորից ծաղկում սպիտակ փրփուրով։ Վեր-ջապես Ռալֆի ձեռքը դեմ առավ վերև տանող ելուստին։ Պահակները ճիշտ նրա գլխավերևում էին, նունիսկ երևում էր ժայռի եզրից ցցված նիզակի ծսւյրը։
նա շատ կամացուկ կանչեց։
— Աամներիք․․․
Պատասխան չկար։ հարկավոր էր ավելի բարձր կանչել։ Բայց դա կարող էր գրավել խարույկի մոտ քեֆ անող շերտավոր թշնամիների ուշադրությունը։ Նա ատամները սեղմեց և սկսեց մագլցել վեր, շոշափ ե[ ով գտնելով հենակետերը։ Գանգի նախկին ցիցը խանգարում էր, բայց նա ոչ մի գնով չէր հրաժարվի իր միակ զենքից։ Նա համարյա հասավ երկվորյակների մակարդակին և նորից կանչեց։
— Ս ամներիք․․․
Լսվեց վախեցած մի ճիչ ու խլրտոց։ Երկվորյակներն իրար սեղմված ինչ-որ բան էին բարբաջում ։
— Ես եմ, Ռալֆը։
Վա խ են ալով, որ նրանք տագնապ կկանչեն ու կփախչեն, նա վեր ձգվեց, մինչև որ իր ուսերն ու գլուխը երևացին ժայռի վրա։ Թ՛ևատակից, հեռու ներքևում, նշմարվում էր սալի վրա փրփրող ջուրը։
— Ես եմ, ես, Ռսէլֆը։
Վերջապես նրանք թեքվեցին առաջ և աԼրերը տնկեցին նրա դեմքին։
— Մենք էլ ասեցինք․․․
— ․․․ չիմ ա ցանք ինչ էր>>․
13 Գւ«|ւփ&«|
— ․․․ կարծեցինք,․․
նրանք հիշեցին իրենց նոր ամ ոթալի պատկանելությունը։ էրիքը ոչինչ չասաց, բտյց Սամը փորձ արեց պարտքը կւս-տարեր
— Թող գնա, Ռալֆ։ Գործ չունես․․․
նա նիզակը ճոճեց, կատաղություն պատկերելով։
— Ռադդ քաշի, հասկացա՞րt
էրիքն ի համաձայնություն գլխով արեց և նույնպես նիզակով օդը ծակեց։ Ռսղֆը հենւէել էր ձեռքերին և տեղից չէր շարժ վում։
— Ես էլ ձեր երկուսիդ մոտ էի գալիս․․․
Բառերն անկարող էին արտահայտել այդ բութ ցավը, նա լռեց։ Կայծկքտուն աս աղերը ցրվեցին ու պար եկան երկնակամարով մեկ։
Սամն անհանգիստ շարժվեց։
— հորս արև, Ռալֆ, լավ կանես գնաս։
Ռալֆը նորից նայեց նրանց։
— Դուք իսկի ներկված էլ չեք, ո՞նց կարողացաք․․․ Թե որ ցերեկով լիներ․․․
Եթե ցերեկ լիներ, նրանք ամոթից գետինը կմտնեին։ Բայց այժմ մութ գիշեր էր։ Առաջին ը սկսեց էրիքը։ ապա նրանք երկուսով շարունակեցին իրենց տարափոխիկ խոսքը։
— Թող գնա, քո համար եմ ասում․․․
— ․․․ իրանք մեղ զոռով ստիպեցին, տանջելով․․․
— Ո*վ, Զա* քը։
— Ի՜նչ Տաք․․*
նրանք մոտ թեքվեցին և ձայներն իջեցրին։
— Ռալֆ․․․
— Սրանք վայրենի են․․․
— ․․․ զոռով ստիպեցին․․․
— ․․․ դիմանալու բան չէր․․․
Այս անգամ Ռալֆի ձայնն էլ էր ցածր և կարծես խեղդված։
— Ախր ես ի՞նչ եմ նրանց արեր Ես նրան հաւ[անում էի․․․ Ռւզ։։ւմ էի, որ փրկվենք․․․
i 1/4
Աստղերը նորից ցրիվ եկան երկնքով մեկ։ էրիքը ԳէոլՒյԸ եռան ղուն թափ տվեց։
— Լսի, Ռալֆ, դու էստեղ իմաստ մի վւնտրի։ Տենց բաներն անցան․․․
— Առաջնորդի համար դարդ մի արա․,․
— ․․․ թող գնա, թե չէ բանդ բուրդ կլ}։նի։
— Առաջնորդն ու Ռոջըրը․,․
— ․․․հա, Ռոջըրը․․․
— Իրանք քեզ ատում են, Ռալֆ։ Մտքներին դրել են քո վերջը տալ։
— Վաղը դուրս են գալու քո որսի։
— Ախր ինչի՞ համար։
— Չեմմանում։ Ռւ հետո, Ռաւֆ, Տաքը, դե, Առաջնորդը, ասեց, որ էդ որսը վտանգավոր է լինելու․․․
— ․․․ մենք պիտի շատ զգույշ լինենք ու նիզակները շպրտենք ոնց որ խոզի վրա։
— Պիտի կղզու մի ծերից մյուսը շարքով ցրվենք․․․
— ․․․ ու էդպես առաջ գնանք․․․
— ․․ մինչև քեզ չգտնենք։
— Ու պիտի իրար ձեն տանք, սրա պես։
էրիքը գլուխը բարձրացրեց, և ափով բերանին խփելով, հ՛նդկացիների մարտական ճիչը հիշեցնող մի թույլ ձայն արձակեց։ հետո սկսեց վախեցած շուրջը նայել։
— Ղրա պես․․․
— ․․․ մենակ թե, իհարկե, ավելի բարձր։
— Բայց ես ախր բան չեմ արեի— բորբոքված շշնջաց Ռալֆը,— ես մենակ ուղում էի խարոլյկր վառ պահել։
Նա մի պահ fոեց, թշվառ մտածելով վաղվա մասին և Գւխի ընկավ ամենից կենսական հարցը տալ։
— Իսկ հետո դուք․t․
Ռալֆը չկարողացավ իրեն ստիպել պարզաբանել։ P։ujg միայնությունը և վախը նրան խթանեցին։
— Որ ինձ գտնեն, ի նչ են անելու։
Երկվորյակները լուռ էին։ Ներքևում նորից փրփրեց մսհ-* - £ւ սալը։
195
— Ինձ ինչ են․․․ Տե ր Աստված, սովից սատկում եմ․․․ Քարե աշտարակն ասես ճոճվեց նրա տակ։
— Ասում եք ի'նչ․․․
Երկվորյակն երր խ ուս տփեցին ուղղակի պատասխանից։
— Շուտ արա գնա, Ռսղֆ։
— Քո համար ենք ասում։
— Ինչքան հեռու մնաս, էնքան լավւ
— հետս չե ք գա; Երեքով մի բան կանեինք։
Մի պահ ընդմիջումից հետո Սամը խեղդված ձայնով ասաց։
— Ղոլ Ռոջըրին չգիտես; Ինքն ահավոր է․․․
— ․․․ Առաջն որդն էլ, իրանք երկուսով․․․
— ․․․ ահ ու սարսափ են․․․
— ․․․ Մեն ակ թե Ռոջըրը․․․
Երկվորյա1ւները քարացան։ Ցեղի կողմից ինչ-որ մեկը վեր էր բարձրանում։
— Գալիս է մեզ ստուգելու։ (յուտ արա> Ռալֆ։ Պատրաստվելով իջնել, Ռալֆը կառչեց հանդիպումից
վերջին օգուտը քամելու առիթից։
— Ես էս մոտերքում եմ պահ մտնելու, էն թավուտում,— շշնջաց նա,— էնպես որ իրանց էդտեղից հեռու պահեք։ Կյանքում գ/խի չեն ընկնի էդքան մոտիկ նայել․․․
Ռտնաձայները դեռևս շատ չէին մոտեցել։
— Սամ, ինձ բան չի լինի, չէ"․․․
Երկվորյակներր լռում էին։
— Առ,— հանկարծ ասաց Սա մը,— Վերցրու,
Ռսղֆը ճանկեց նրա խոթած մսի պատառը։
— Ասեք էլի, որ ինձ բռնեք, ինչ եք անելու։
Վերևում լռության էր։ Ռսղֆն ինքն էլ էր զգում, որ ասա-ծըն անմտություն է։ նա ժայռի սյոունկից ցած իջավ։
— Ի՞նչ եք անելոլ․․․
Քարե աշտարակի կատարից լսվեց անմեկնելի պատաս-խ ա ն ը ։
— Ռոջըրն երկու կողմից մի փայտ էր սրել։
Ռոջըրն երկու կողմից մի փայտ է սրել։ Ռալֆը տքնում էր դրան ինչ-որ իմաստ հաղորդել, բայց ապարդյուն։ նւս մտաբերեց իր իմացած բոլոր հիշոցները, կատաղության մի
196
պոռթկումով, որը վերածվեց հորանջի։ Ինչքա՞ն կարելի էր առանց քնելու դիմանալ։ Նա երազե ց ճերմակ սավանով մի անկողին, բայց շրշաս/ատի միակ ճերմակությունը ծովի կաթնագույն փրփուրն էր այն սպիի վրա, որին ընկել էր Խոզուկը։ Խոզուկն ամենուր էր, հանգիստ չէր տալիս, ահարկու էր դարձել խավարի և մահվան ստվերի ներքո։ Եթե Խոզուկը հիմա ջրից դուրս գար, գլուխը դատարկ․․․ Ռալֆը տնքաց և հորանջեց փոքրիկի պես։ երերալով, հենվեց ձեռքին բռնած փայտին։
նա նորիս Ամրոցի տանիքից ձայներ լսվեցին։
Ս ամներիքն ինչ-որ մեկի հե տ վիճում էին։ Փա ոք աստծո, բարձր խոտն ոլ սլտերներն արղեն մոտիկ էին։ Այստեղ կտրեք ի էր մնալ մինչև առավոտ, երբ կողքի թավուտը պետք կգար որպես թաքստոց։ Ահա, նրա ձեոքը դիպավ խոտին, գիշերելու տեղը, ցեղից ոչ հեռու։ Խորհրդավոր գերբնական ուժերի ահին չդիմանալու դեպքում կարելի էր ձուլվել մարգ արարածների խմբին, նույնիսկ եթե․․․
Եթե ի՞նչ։ Երկու կողմից սրած մի փայտ։ հետո՞ ինչ։ նրանք արդեն նիղակահ արել էին իրեն ու վրիպել, միայն մեկն էր կպել։ Թերևս այս անգամ էլ վրիպեին։
նա պպզեց երկար խոտերի մեշ, հիշեց Սամի տված միսը և ագահորեն հարձակվեց պատառի վրա։ Ուտելու ընթացքամ նորից ձայներ լսեց' Սամներիքի խուճապահար, ցավագին գոռոցները, զայրացկոտ բացականչություններ։ Օւրեմն միայն ինքը չէր նեղն ընկել երկվորյակներից առնվազն մե-ԿԻ բանը բուրդ էր։ Ձայներր թուլացան, տեղափոխվելով (fuij-ոի հակառակ կողմը, և նա դադարեց դրա մասին մտածել։ Ջեռք ով շոշափեց զով, փափուկ տերևները, ճիշտ թավուտի մատույցներում։ հենց այստեղ էլ կքնի։ Իսկ վաղ առավոտյան, առաջին լույսի հետ կմագլցի թավուտը, կխցկվի ծուռումուռ բների արանքով, կսողոսկի և այնքան խորը կծպտվի, ՜ր միայն իր պես ճկուն մեկը կկարողանա հասնեք ։ Իսկ եթե հ-սնի էլ, նիզակի հարված կուտի։ Ահա այդպես կթ աքնվի, r․-սը կողքով կանցնի, մարտական ճիչերով կգնա կղղա ա r ր ր ր․ ե ինքը կմնա աղուտ։
137
նա մի քիչ էլ խորացավ պտերների մեշ, ձողը դրեց կողքին և կուչ եկավ խավարի մեշ։ Պետք է ան սչսւյման հիշել և լույսը բացվելուն պես արթնանալ, վայրենիներին քոլոլելու համար։ Ռալֆը չնկատեց, թե երբ եկավ խորը քունը ե նրան ներքին զառիթափ չանչով ցած դլորեց։
Արթնացավ և, դեռ աչքերը չբացած, լսեց մոտիկից եկող մի ձայն։ Մի աչքը բացելով, դեմքի կողքին փոքրիկ հողաթումբ տեսավ և մատներով նրանից կառչեց։ նա հազիվ հաս-ցըրեց հասկանալ, որ գահավիժելու և մահվան մշտնջենական մղձավանշն ավարտվել է, և արդեն առավոտ է, երբ ձայնը նորից լսվեց։ Ղա հնդկացիների ճիլի պես մի աղաղակ էր, որը լսվեց սկղբում ծովափից, ապա' պակաս հեռվից և, վեր-շապես' համ ար յա կողքից* Աղաղակը նրա կողքով անցավ կղզու մի ափից մյուսը, թռչող ճայի կանչի պես։ Առանց մտածելու վրա ժամանակ կորցնելու, Ռալֆն իր ձողը ճանկեց և պտերների միշուէ նետվեց հետ։ հաշորդ ակնթարթին նա արդեն դալարվելով մխրճվում էր թավուտը, հազիվ խույս տալով իր կողմը եկող վայրենու ոտքի տակից։ Ամեն կողմից շրմփոց, թրխկոց և դովւյուն էր լսվում։ Անհայտ վայրենին երկու անգամ արձակեց պայմանական ճիչը, որը Կրթվեց նրա աջից, ապա' ձախից և մարեց հեռվում։ Ռալֆը սսկված կուչ եկավ և որոշ ժամանակ այլևս ոչինչ չէր լսում։
Վերջապես նայեց շուրշը։ Անշուշտ այստեղ նրան ոչ ոք չէր բռնի, կարելի էր անգամ ասել, որ նրա բախտը բերել էր։ հո զուկ ին ս սլան ած վիթխարի ժայռաբեկորը, վեր ցատկեէով, ընկել էր թավուտի ճիշտ կենտրոնը, մի քանի քայլի վրա ջախջախելով եղած-չեղածը։ Խցկվելով այդ բացվածքը, Ռալֆրն իրեն ա պահ ով և իմաստուն զգաց։ նա զգուշորեն նստեց վւշրված բների միջև և սկսեց սպասել, մինչև որսն անցնի իր կողքով։ Տերևների միջով վեր նայելով, նա ինչ-որ կարմիր բան ն չմարեց։ Ամրոցի կտուրն էր, հեռավոր և անվնաս։ նա ցնծագին շուռում ուռ եկավ, հարմար դիրք ընդունելով, ակըն-կալելով լսել որսի հեռվում մարող ձայները։
Սակայն ոչ մի ձայն չէր լսվում։ Րոպեներն անցնում Ւ^ն,
ա
և նրա ցնծությունը հետզհետե խամրում էր կանաչ ստվերների ներքո։
յ^Լերջապես նա մի ձայն լսեց' £աքինը, բայց խլացածէ
— հաստատ գիտե՞ք։
Վայրենին, որին գիմում էին, ո՛չինչ չասաց, երևի գլխով արեց։
Լսվեց Ռոջըրի ձայնը։
— Տես հա՜, թե մեզ էշի տեղ ես գրել․․․
նույն ակնթարթին մի տնքոց լսվեց և ապա' ցավագին մղկտոց։ Ռալֆն ակամա կքվեց։ Երկվորյակներից մեկն այնտեղ էր, թավուտի եզրին, Ջաքի ու Ռոջըրի հետ։
— Կարող է ուրի՞շ տեղ էր ասում։
Երկվորյակը նորից տնքաց և մղկտաց։
— հաստատ էստեղ է՞ր ուզում պահ մտնել։
— հա, վա՜ խ, հա՞ աս եցի․․․
Ծառերի արանքից արծաթահունչ ծիծաղ լսւէեց։
Ուրեմն գիտեն։
Ռալֆն իր ձողը վերցրեց և պատրաստվեց կռվի։ Բայց նրանք ի՜նչ պիտի անեին, որ։ Մի շաբաթում հազիվ կարողանային թավուտում արահետ բացել։ Իսկ ով որ փորձեր մեն ակ ներս սողոսկել, թող հետո չնեղանար։ նա բթամատով փորձեց նիզակի սրությունը և մաղձոտ քմծիծաղ տվեց։ Ով խցկվեր, մի լավ հարված կուտեր, խոզի պես ձայնը գլուխ գցելով։ %
նրանք ետ էին գնում գեպի Ամրոցը։ նա լսեց հեռացող ոտնաձայները և ինչ-որ մեկի քրքիջը* Եվ նորից այգ բարձր, թռչնանման ճիչը, որն անցավ-գնաց շարքով մեկ։ Ուրեմն ոմանք մնացել էին նրան հսկելու։ Իսկ մյուսնե՞րը․․․
Երկար ոլ ճնշող լռություն տիրեց։ Ռալֆը հանկարծ գիտակդեց, որ կրծում է նիզակի կեղևը։ Նա ոտքի կանգնեց և նս-յԼց Ամրոցի կողմը։
Նույն պահի)/ կտուրից լսվեց Զաքի ձայնը։
— Երեք, չորս, հո'ւպ սւոլր։
Ժայռի գսգաթին կանգնած ապառաժներից մեկը վայրհենււ-պես, վարագույրի նման, իջավ, կասւոլյս։ երկնքի ֆ։։․
193
նին ուրվագծ ելով վայրենիների ստվերները։ Գետինը ցնցվեց, օղը պւստռեց սրընթաց սուլոցը, և ասես մի հսկա ձեռք ապտակեց թավուտի եզրը։ Ապառաժը, ՂՂՐԴաԼոՎ ոլ ամեն ինչ փշրելով, թավաքգլոր սլացավ ծովափի կողմը, Ռալֆի գլխին տաշեղների և տերևների անձրև թափելով։ Վայրենի-ներն ուրախ աղաղակում էին թավուտի եղրին։
Նորից լռություն տիրեց։
Ռալֆը մատները գրեց բերանը և կծեց։ Վերևում տեղից պոկելու ենթակա միայն մի բեկոր էր մնացել, բայց այն մի կես տան չափ կլիներ, մեքենայի, տանկի չափ։ նա սարսըռ-աղղոլ հստակությամբ պատկերացրեց այգ բեկորի հավանական ուղին։ Ղանդաղ տեղից պոկվելով, ելուս տ ի ցե լուս տ խփվելով, այն վիթխարի շոգեգլանի պես կգլորվեր պարանոցով մեկ։
— հո լպ տոլր, էլի՞, էլի'։
քիալֆն իր նիզակը ցած գրեց և նորից վերցրեց։ նա ճակատից զայրացկոտ հետ քաշեց մազերը, երկու հապճեպ քայլ արեց փոքրիկ բացվածքում, ապա հետ գնաց և հայացքը հառեց ճյուղերի կոտրված ծայրերին։
Առայժմ ոչ մի ձայն չէր գալիս։
նա նկատեց իր կրծքավանդակի հաճախակի կծկումները և խիստ զարմացավ։ Կենտրոնից քիչ ձախ պարզ երևում էր սրտի բաբախոցը։ Նիզակը նա նորից ցած դրեց։
— Երեք չորս, հո՞ւպ տուր։
Երկար ոլ զիլ ցնծագին աղաղակներ։
Կարմիր ժայռին մի բան հռնդաց, գետինը վեր ցատկեց և սկսեց կանոնավոր ցնցվել, դղրդոցը գնալով սաստկացավ։ Ռալֆը շպրտվեց վեր և ցած րնկավ, կոտրված ճյուղերին խփվելով։ Աջից, ընդամենը մի քանի մետր հեռավոր ութ յան վրա, ամբողջ թավուտը բեկվեց ցած, հողից ճռնչալով դուրս պրծան արմատները։ $ աղացքարի պես պտտվելով, կողքից դանդաղ գլորվեց ժայռաբեկորը։ Ապա, փզավայել ծանրությամբ, այն հանգիստ թավալ տվեց ծովի կողմ ր։
Ռալֆը ծունկի իջավ ճմլված հողին և սպասեց, մինչև գետինը դադարի դղրդալ։ Վերջապես սպիտակ ճեղքված կոճ-200
ղերը, վւշրված ճյուղերը և թավուտի շիլաշփոթը վերջին անգամ ցնցվեցին և տեղն ընկան։ Ռալֆի կուրծքն ասես մամլիչի տակ լիներ։
Ամեն ինչ խաղաղվեց։
Բայց' ոչ լրիւի Ղրսում փսփսում էինհձանկարծ աջից թավուտները երկու տեղում ցնցվեցին, երևաց նիղակի սուր ծայրը։ Խուճապարար, Ռալֆն իր ձողը ամբողջ ումով մխրճեց այդտեղ։
— Վա՜խ։
Նիզակը ձեռքում թպրտաց, և նա այն հետ քաշեց։
— Ռ լֆ, ո լֆ․,․
Դրսում ծագած իրարանցման մեջ ինչ-որ մեկը հեծեծում էր։ Ապա կատաղի վեճ բոն կվեց, մինչ վիրավոր վայրենին շարունակում էր տնքալ։ հետո լռություն տիրեց, և մի ձայն, հաքինը չէր, ասաց։
— Տեսա՞ք։ Ասեցի չէ՞, որ ինքը վտանգավոր է։
Վիրավոր վայրենին նորից տնքաց։
հիմա՞ ինչ է լինելու։
Ռալֆը պինգ սեղմեց ծամծմած նիզակը, մաղերը թափվեցին ճակատին։ Ամրոցի ուղղությամբ մի քանի քայլ այն կողմ ինչ-որ քչփչոց էր լսվում։ Ապա մի վայրենի ապշահար բացականչեց' «Չէ՛ հա», և զսպված քրքիէ Լս
վեը, (\ ՝ ալֆն
— ւոամները բացեց և գռմռաց այգ կողմը, նիզակը բարձրացնելով։ Ապա սկսեց պպզած սպասել;
Անտեսանելի խումբը նորից քրքջաց։ Նա տարօրինակ մի շրշյուն լսեց, որը շուտով վերածվեց բարձր շառաչի, ասես մեկը բացեր ցելոֆանի հսկա թերթերի A ալքերը։ Կողքում 1---ոաց մի ճյուղ և Ռալֆը խեղդված հազաց։ Տերևների արանքից սպիտակ և դեղին քուլաներով ծուխ էր ծորում, գլխավերևի երկնագույն կարկատանը մթնեց և շուտով ծուխն հա րդԼն ծփում էր նրա շուրջբոլորը։
Ին շ-որ մեկն ուրախ ծիծաղեց, և մի ձայն գոռաց։
— Ծո ւխը*
201
Ռալֆը թավուտի միջով սողոսկեց անտառի կողմը, հնարավորին չափ սեղմվելով դետնին, որ ծուխ կուլ չտա։ Թավուտի և անտառի միջև մի նեղ բացատ էր մնացել, որտեղ կանգնած էր նիզակով զինված կարմրսւսպիտակ շերտերով փոքր մի վայրենի։ Նսւ հազում էր և ձեռքով տարածում աչքերի կողքի ներկը, փորձելով ծխի միջով ինչ-որ բան տեսնել։ Ռալֆը կատվի պես առաջ նետվեց և մռլտոցով ցած իջեցրեց իր նիզակը' վայրենին երկու տակ եղավւԼթ՚ավոլտից աղաղակներ լսվեցին, և Ռալֆը վախի արագությամբ սուրաց թփուտների միջով։ Նա խոզի արահետ գտավ, և դրանով վազեց մոտ հարյուր մետր, ապա կտրուկ թեքվեց մի կողմ։ հետևում կղզին կրկին հատեց պայմանական ճիչը, և առանձին մի ձայն երեք անդամ գոռաց։ Նա հասկացավ, որ դա առաջ անցնելու ազդանշանն էր, և տեղից պոկվեց ու սուրաց այնպես, որ կուրծքը սկսեց այրվել։ հետո մի թփի տակ նետվեց գետնին, շունչը տեղը բերելու։ Նա լեզվով տնտղեց ատամներն ու շուրթերը, և հեռվում նորից լսեց հետապըն-դողների կանչը։
Դեռ ինչ ասես կարելի էր անել։ Օրինակ' ծառ բարձրանալ, բայց դա շրջահայաց լուծում չէր լինի։ Եթե գտնեին, նրանց կմնար միայն հեշտ ու հանգիստ սպասել։
Երանի մտածելու ժամանակ /իներ։
Նորից նույն հեռավորությունից կրկնակի ճիչ լսվեց և Ռալֆը գոլշակեց նրանց ծրագիրը։ Անտառում խճճվող վայրենին պետք է կրկնակի կանչ արձակեր, և ամբողջ շարքը կանգնում էր նրան սպասելու։ Այդպիսով շղթան չէր խախտվում և կղզին ծածկում էր մի ափից մյուսը։ Ռալֆը հիշեց նրանց ZWPPL’ հեշտությամբ հաղթահարած վարաղին։ Ծայրահեղ դեպքում կարե/ի էր նրանց մոտ թողնել, շղթան պատոել և փախչել։ Բ՛այց ո՞ւր։ Նրանք շուռ կգային և նորից կսըրրեին կղզին։ Վաղ թե ուշ հարկավոր կլիներ ուտել կամ քնել; նա կարթնանար չորս կողմից ձգվող ճանկերի օղակում և նրա մեծ կտորն ականջը կմնար։
Ուրեմն ի նչ անել։ Ծա՞ռը բարձրանալ, թե՞' վարազի պես շղթան ճեղքեր Երկու տարբերակն էլ սոսկալի էին։
202
Նոր ճիչից նրա սիրտը թրթռաց, վեր ցատկելով, նա նետվեց փվկիանոսի կողմը, անտառի ամենախիտ մասը, մինչև որ խհճվեց ու կախվեց լիանաների մեշ։ նա այդպես մի քիչ մնաց, միայն ձկնամ կ աններն էին դողում։ Ա՜խ, երանի դադար լիներ, մտածելու ժամանակ։
Ահա, նորից, զիլ ու անխուսափելի, մի ափից մյուսը գլորվեց մարտական ճիչը։ նա ձիու պես ընկրկեց և նորից գլխակորույս առաշ վազեց, մինչև որ շնչասպառվելով և գետնին նետվեց ինչ-որ պտերների տակ։ Ծա՞ռը, թև" շղթան ճեղքելը։ նա շունչը տեղը բերեց, բերանը սրբեց և իրեն հրամայեց հանգստանալ։ Այդ շղթայոլմ ինչ-որ տեղ նաև Սամներիքն էին’ սրտները ճմլվելով։ Այսինքն, ի՜նչ իմանաս։ Ամեն դեպքում նա կարող էր երկվորյակների փոխարեն դեմ առնել, ասենք, Առաջնորդին, կամ դահիճ Ռոշըրին։
Ռալֆը խճճված մազերը։ հետ քաշեց և առողջ աչբից սԸՐ~ բեց քրտինքը։ նա բարձրաձայն ասաց։
— Մ տածի։
Ո՞րն էր ողջամիտ ընտրությունը։
Ոչ Խոզուկը կար, որ խելոք բաներ ասեր, ոչ ժողովը, ամեն ինչ մարդավարի քննարկելու համար, ոչ խեցու պատիվը։
— Մ տածի։
Ամենից շատ նա հիմա վախենում էր ուղեղում հայտնվող դմբոյացն ող փեղկից, որը կարող էր սքողել վտանգի զգացումը։
Երրորդ տարբերակն այնպես թաքնվելն էր, որ շղթան նրան չնկատեր և վրայով անցներ։
Նա գլուխը վեր տնկեց և ականշ դրեց։ Նախորդ աղմուկի ֆոնին նոր ձայն էր ավելացել, թավ մի գռմռոց, ասես անտառն ինքը զայրացած լիներ նրա վրա, ձայն, որին, ինչպես ապակուն, սահմռկեցուցիչ ճռնչյունով քսվում էին որսորդների ճիչերը։ Նա այդ ձայնն ինչ-որ տեղ արդեն լսել էր, րալց վերհիշելու մ ամ ան ա կ չուներ։
Շղթան ճեղքեր
Ծառը։
Թա՛քնվել ու թողնել, որ անցնեն։
203
ճիլերից մեկը համարյա քթի տակ լսվեց, նրւսն ոտքի նետելով և մղելով առաշ, փշերի ու մորու թփերի միջով։ հանկարծ անտառն ընդհատվեց, և նա դուրս թռավ այն նույն բացատը, բայց գանգի մետրանոց ժպիտն այժմ ոչ թե կա-պույտ երկնքին էր այպանում, սւյլ քմծիծաղ էր տալիս ծխի թանձր ամպերին։ Ռալֆը նետվեց առաջ, ծառերի տակ, հաս-կանալով հռնդյունի աղբյուրը։ Ծխով նրան թաքստոցից դուրս քշելով, որսորդները հրգեհել էին կղզին։
Թաքնվելը ծառ բարձրանալուց լավ էր, որովհետև հայտ-նա բերվելու դեպքում դեռ կարելի էր շղթան պատռել։
Ուրեմն պետք է թաքնվել։
հետաքրքիր է, խոզը դրան հավանություն կտա՞ր, թե* ոչ։ Ռալֆը, չգիտես ում, ծամածռվեց։ Գտնել անտառի ամենամութ, ամենախուլ ծակը և սպրդել մեջը։ Շարունակելով վազել, նա սկսեց նայել շուրջը։ Արևի շողքերը պար էին դալիս նրա վրա, կեղտոտ մարմնով հոսում էին քրտինքի շողշողուն առվակները։ ճիչերը թուլացան, մնացին հեռվում։
Վերջա պես նա գտավ քիչ թե շատ հարմար մի տեղ, ասենք, ուրիշ ընտրություն էլ չուներ։ Թփերի և լիանաների խառնիճաղանջ միահյուսությունը ստեղծել էր գետնից կես մետրից պակաս բարձրության վրա սփռվող անլուսաթափանց մի ծածկ, որն իր տարածքով մեկ ծածկված էր ցողուններով և բներով։ Այդ ծածկի ճիշտ կենտրոնի տակ սողալով, կարելի էր շատ լաւէ թաքնվել, և դեռ կողքից էլ հինգ մետր տեղ կմնար։ Եթե վայրենին նույնիսկ հպվեր գետնին և ներս նայեր, միևնույն է, խավարը նրան ոչինչ թույլ չէր տա տեսնել։ Վատագույն դեպքում դեռ մնում էր նրա վրա հարձակվելու, շ/լթան ճեղքելոլ, խաբս տալու և հետ վազելու հնարավորությունը։
Զգուշորեն, ձողը հետևից քարշ տալով, Ռալֆր ցողունների լա ր ան քով սողոսկեց ներս և պառկեց կենտրոնում, ականջ ի ?․ ելովւ
հրդեհը տարածվել էր։ Ռալֆը կարծում էր, հռնդյունը թոգել կւ հեռվում, բայց այն անշեղորեն մոտենում էր։ Ասում Լին, չէ1*, որ հրղեհն ընդունակ է վազող ձիուց առաջ ը ն կ -
2*։a
նել։ Պառկած տեղից Ռալֆն ի վիճակի էր տեսնել մոտ հիսուն մետր տարածությամբ գետնին շաղ տրված արեի պայծառ բծերը։ Մինչ նայում էր, բոլոր բծերր թարթեցին։ Դա այնքան էր հիշեցնում անիծյալ փեղկի տատանումը, որ նրան մի պահ թվաց, թե լույսերն իր ներսոլմ են թարթում։ Սակայն բծերր սկսեցին ավե/ի հաճախակի թարթել, ապա խամ-րեցին և բոլորովին հանգան։ Ծխի հսկայածավալ զանգվածը կղզին արևից վարագուրեց։
Անգ ամ եթե որևէ մեկը նայեր թփերի տակ և պատահ-մաԱբ նշմարեր մարդկային մարմինը, գուցե հենց Ս ամներիքը լինեն և ձևացնեն, թե ոչինչ չտեսան ոլ ձայն չհանեն։ նա այտը սեղմեց շոկոլադս։ գույն հողին, լիզեց չոր շուրթ էէրը և աչքերը փակեց; Թավուտի տակ հողը թեթևակի թրթռում էր, կամ գուցե դա մի թույլ ձա՛յն էր, հրդեհի հռնդյունի և որսորդների ճանկոող աղաղակի ֆոնին աննշմարելի՞։
ճիչերից մեկը մոտիկից լսվեց; Ռալֆն այտը հողից կըտ-րուկ պոկեց և նայեց խամրող լույսի կողմը։ Երևի արդեն հասնում են, մտածեց նա, և սիրտը սկսեց բաբախել։ Ռաք-նըվել, շղթան պատոել, ծառը բսւրձրան ալ, ո՞րն էր, այնուամենայնիվ, լավը։ Պետք էր րնտրել, նորից փ որձեր․ւ հնարամ որբություն չի լինի։
հրդե հր մ ոտեցել էր, հրաձգության ս/ես ձայները ծագում էին հաստ ճյուղերի, անգամ ամբողջ ծւսռաբների պայթյուններից։ Տխմարները, հ աստ ագրո խ ապուշները' հրդեհ ր որ մրգատու պուրակը վառի, վաղն ի նչ են ուտելու։
Ռաքֆն անհանգիստ շուռումուռ եկավ իր նեղ անկողնում։ Կորցնեք ու բան արդեն չէր մնացել։ Ե՜նչ կարող էին իրեն ^-ներ Ծեծե՜ր հետո* ինչ։ Ս պանե՜ր Երկու ծայրից սրած փայտ։
համարյա ականջի տակ լսված ճիչերից նա վեր թռավ։ նիզակով զինված շերտավոր մի վայրենի կանաչ թավուտից արագ մոտենում էր նրա թաքստոցին։ Ռալֆը մ ատն եր ով սեղմեց հողը։ Պետք էր ամեն բանի պատրաստ լիներ
Ռալֆը սկսեց շոշափել նիզակը, որպես զի սուր ծայրն
203
առաջ ուղղի, բայց պարզվեց, որ իր փայտը երկու կողմից է սրված։
Վայրենին, տասնհինգ մետր թաքստոցին չհասնելով, կանգ առավ և արձակեց պայմանական ճիչը։
((հանկարծ հրդեհի հռնդյունի մեջ սրտիս բա բա խոցը չլԱի՞։ Ոչ մի դեպքում չգռռալ։ Պատրաստվել))։
Վայրենին մոտ եկավ, գոտկատեղից վեր այլևս չերևա-[ով։ Ահա նրա նիզակի կոթը։ Այժմ միայն ծնկներն էին հրվում։ Չդոոալ։
հողերի մի երամակ ճվճվալով դուրս թռավ վայրենու հհտևի թ ւի ուտն երի ց և անտառ նետվեց։ Թռչունն երն աղաղակում էին, մկները' ծվծվում, փոքրիկ թով ռան մի բան ցատկեց ծածկի տակ և պահ մտավ։
Վայրենին հասավ ծածկի եզրին և կանդ առավ, պայմանական ճիչն արձակելով։ Ռսղֆը ոտքերը ներս քաշեց և հենվհց ծնկներին։ Երկու կողմից սրած ցիցը ձեռքում ղողում էր, մեկ երկարում, մեկ կարճանում, թ եթևան ում, ծանրանում, նորից թեթևանում։
Ափից-ափ նորից սավառնեց մարտական ճիչը։ Վայրենին ծունկի իջավ։ նրա հետևում անտառի խորքում արդեն ցոլքեր էին նշմարվում։ Ահա մի ծունկը խրվեց հողի մեջ, ահա' մ յուսը։ Երկու ձեռքը։ նիզակը։
Դեմքը։
Վա յրենին հայացքը հառեց խավարին։ Կողքերից նա դեռ ինչ-որ բան նշմարում էր, բայց ոչ մեջտեղում։ Այստեղ մութը թանձր էր և անթափանց։ Վա յրենին դեմքը կնճռոտեց, ջանալով վերծանել խավարը։
Վայրկյանները երկարեցին։ Ռալֆը նայում էր ուղիղ վայրենու աչքերին։
Չգոռար
Դու ան պա յմ ան տուն կվերադառնաս։
Տեսավ։ Ս տ ուզում է։ Սրած փայտով։
Ռալֆը գոռաց։ Վախից, ցասումից, վհատությունից։ նրա ոտքերն ուղղվեցին, գոռոցը վերածնվեց անընդհատ, փրփրած ս․ղաղակի։ նա առաջ նետվեց, պատռեց մացառուտը և դուրս
200
պրծավ, գռռալով, մ ռլտալով, արյուն կաթ ալով։ նա օԻօ^ առաջ մղեց, և վա յրենին ցած գլորվեց, բայց չորս կողմից աղաղակելով արգեն ուրիշներն էին վրա տալիս։ նա խույս տվեց վրան նետված նիզակից և, ձայնը կտրելով, վազեց առաջ։ Առջևում ցոլացող լույսերը մի ակնթարթում միաձոլլ-‘Լ^ըին, հրդեհի հռնդյունը վերաճեց ամպագոռգոռ դղրդոցի, և նրա դիմացի մեծ թփուտը վայրկենապես բռնկվեց հովհարաձև բոցով։ նա նետվեց աջ, գլխակորույս վազելով, ձախից կիզում էր շոգը, հրդեհը մակընթացության պես գլորվում էր առաջ։ Վայրենիների աղաղակը տարածվեց, տրոհվեց սուր, հատու ճիչերի' որսը հայտնաբերելու նշանը։ Աջից մի դարչնագույն ստվեր ծլեց, բայց հետ ընկավ։ Բոլորը վաղում էին և խենթի պես ճչում։ Ռալֆը լսում էր, թե ինչպես են նրանք մ /սրճվում մացառների միջով, ձախից փոթորկում էր հրդեհը։ նա մոռացավ իր վերքերը, քաղցը, ծարավը, մնաց միայն վախը, թռչող ոտքերով հուսակտուր վախը, որն անտառի միջով սլանում էր դեպի ծովափը։ Աչքերի առջև մանր կետեր էին թռվռում, վերածվում կարմիր օղակների, որոնք արագ լայնանում էին և տեսադաշտից չքվում։ Ինչ-որ մեկի ոտքերն ուժասպառվում էին այնտեղ, ներքևում, վայրենիների խելակորույս աղաղակը մ ոտեն ում էր, համարյա ծածկում նրան ոխի խորդուբորդ պռունկովt
Սայթաքեց, ոտքն արմատի խփելով, և, լսելով հետապնդող-ների ճիչը, վեր ցատկեց։ նա տեսավ, թե ինչպես բոցավառվեց քոլիկը, կրակը լիզեց նրա ուսը, առջևում վյայլատակեց ջուրը։ Վայր ընկավ և գլորվեց գաղջ ավաղի վրայով, գլուխը ձեռքերով ծածկելով, փորձելով կոկորդից քամել գթության աղերսը։
Երերալով ոտքի կանգնեց, կծկվելով նոր սարսափների ակնկալությամբ, ապա աչքերը վեր բարձրացրեց և տեսավ հսկա սպայական գլխարկը։ Գլխարկի վերնամասը սպիտակ էր, կանաչ հովանու վերևում ոսկեգույն թսյգն էր, խարիսխը և -՜Լրսների պսակը։ Սա տեսավ սպիտակ կտավը, ուսադիրները, ատրճանակը, ոսկեզօծ կոճակների շարանը համազգեստի վրա։
207
Ավազին կանգնած նավատորմի սպան ուշագիր և շվարած վերևից նայում էր Ռալֆին։ Նրա հետևում' լողափին էր խրված մոտորանավակի սուր քիթը, որը րոնևլ էին երկու նավաստի։ Երրորդ նավաստին գնդացիրը ձեռքին կանգնած էր նավակի մեշ։
Վայրենիների մարտական ^իլր բեկվեց և մարեց։
Սպան մի պահ տարակուսանքովդ նայեց Ռալֆին, ապա ձեռքն ատրճանակի կոթից հետ քաշեց։
— Բարև։
Ք ա շլվելով իր խայտառակ տեսքից, Ռալֆր երկչոտ սլա-տասխանեց։
— Բարև ձեզ։
Սպան գւխով արեց, ասես ինչ-որ հարցի պատասխան ստանալով։
— Ձեզ հետ չափահասներ․․․ մեծեր կա՞ն։
Ռալֆը համրորեն գլուխը տարուբերեց։ Նա հետ շրջվեց։ Լողափին կիսաշրջան ով լուռում ունջ կանգնած էին գունավոր կավով ներկոտած սրս/ծայր փայտերով տղաները։
— Քեֆ անողին քեֆ չի հասնի։— Ասաց սպան։
Կրակը հասավ դարավանդին և աղմկոտ խժռեց արմավենիները։ Բոցի ինքնագլուխ մի ծվեն ակրոբատի պես ցատկեց և լիզեց-տարավ հարթակի արմավների կատարն երր։ Երկինքը սև էր։
Սպ^ն ուրախ ժպտաց Ռալֆին։
— Մենք տեսանք ձեր ծուխը։ Ինչո՞վ էիք զբաղված։ Պատերա՛զմ էր, ի՞նչ էր։
Ռալֆը գլխով արեց։
Սպան ուսումնասիրում էր իր առջև ցցված փոքրիկ խըրտվիլակին։ Երեխային անհրաժեշտ էր մի լավ լողացնել, if ա դերը Կտրել, քիթը սրբեէ և վերքերը մշակել։
— Սպանվածներ չե՞ն եղել, հուսով եմ։ Դիակներ չկա՞ն։
— Միայն երկուսը։ Բայց ծովը նրանց տարավ։
Սպան կռացավ և ուշադիր նայեց Ռալֆին։
— Երկո՞ւսը։ Սպանվա՞ծ։
ա
Ռալֆը կրկին գլխով արեց։ Նրա հետևում հրկիզվում և դղրդում էր ամբողջ կղզին։ Սպան, որպես օրենք, կարողանում էր զանազանել, դիմացինը ճի՞շտ է խոսում, թե՞ ոչ։ Նա կամացուկ սուլեց։
Լողափին նոր տղաներ էին հայտնվում, մանրապճեղներ, փոքրիկ վայրենիների պես դուրս ցցված վւորներով։ Նրանցից մեկն ընդհուպ մոտեցավ սպային և աչքերը բարձրաց-րեց։
— Ես․․․ Ես․․,
Եվ ուրիշ ոչինչ։ Փըրսիվալ Վիմզ Մեղիսընը ապարդյուն ջանում էր հիշողությունից պեղել անհետ կորած կախարդական բանաձևը։
Սպան թեքվեց Ռալֆի կողմը։
— Մենք ձեզ կվերցնենք։ Քանի' հոգի եք։
Ռալֆը գլուխը տարուբերեց։ Սպան նրա վրայով նայեց տղաների խմբին։
— Ձեր գլխավորն ո՞վ է։
— Ես եմ։— Բարձրաձայն ասաց Ռալֆը։
Արտառոց թասակի մնացորդները գլխին մի պատանյակ, որի գոտկատեղից կոտրված ակնոց էր կախված, դիմեց առաջ, բայց հետո միտքը վախեց և մնաց տեղում։
— Մենք նկատեցինք ձեր ծուխը։ Ուրեմն չգիտե ք, թե ջս-նի հոգի եք։
— Ոչ, սըր։
— Թվում էր,— ասաց սպան, աչքի առաջ ունենալով կղզին խուզարկելու հեռանկարը,— թվում էր, թե անգլիացի աղաները — բոլորդ անգլիացի եք, ճի՞շտ է — պիտի որ ավե-քի բարվոք վիճակում գտնվեին, ուզում եմ ասել․․․
— Սկզբում հենց այդպես էր,— ասաց Ռալֆը,— քանի դեռ․․․
Նա կանդ առավ։
— Մենք այն ժամանակ բոլորս միասին էինք․․․
Սպ ան դւխէէվ արեց, սիրտ տալով։
— Գիտեմ։ Քեֆն երիդ քեֆ չէր հասնի։ ճիշ տ Ծ Մ ար ջան ի կ ղզոլ» պես։
Ռալֆը համրացած նրան էր նայում։ Նա մի պահ վերհի -- 7 առաջին օրը ծովափը պարուրած արտասովոր հմայքը։ J I *itk{iaitf Գո|ք|ին<{
Puijg կղզին լուցկու պես այրվել էր․․․ Սայմոնը մեռած էր, իսկ Ջաքը••• Օ՚ալֆի աչքերից արցունքներ հորդեցին, նա սկսեց անզուսպ հեկեկալ։ Կղզում հայտնվելուց ի վեր առա-շին անգամ նա անձնատուր եղավ լացին' վշտի բուռն կըծ-կումն երր տակնուվրա էին անում նրան։ Ծխի սևաթույր ծածկի ներքո կղզու ածխացող ավերակի վրա տարածվեց նրա ողբը։ Նրա ապրումներից վարակվելովt մյուս երեխաները նույնպես սկսեցին հեկեկալ։ Նրանց միջև կանգնած, կեղտոտ, գզգզված, փսլնքոտ, Ռալֆը ողբում էր անմեղության վախճանը , մարդկային սրտի խավարը և այն, թե ինչպես էր ժայռից գահավիժում իմաստուն և հավատարիմ ընկերը, Խոզուկ անունով։
Սպան հուզված էր և շփոթված։ Երեխաներին ուշքի գալու ժամանակ տալով, նա շրշվեէ էր ծովի կողմըt հայացքը հան* գըստացնելով հեռավոր հածանավի 'հատու ուրվագծի վրա։
