Changes

1"“1եցեք Նայեցեք Հարավային Կովի ասի Կովկասի (Անդրկովկասի) քարտեզին։ Անմ իջաս/ես Անմիջապես կնկատեք, որ Հայաստանը երկոլսուկեսերկուսուկես, երեք անդամ անգամ փոքր է թե Վր աս տանիցՎրաստանից, թե Ադրբեջա նից։ Ադրբեջանից։ Ոչ միայն փոքր է, այլև կրծոտված է ամեն կողմից, հոշոտված։ Դա իր պատմությունն ունի։ Հեռու անցյալները չգնանք, հիշենք վերջին 72 տարվա պատմությունը։ 1915-ի դարն տնից Արևմ տ ահայաստ անում 1915֊ի գարնանից Արևմտահայաստանում և Թուրքիայի ամբողջ տարածքում սկսեցին հայերին բ նաջնջել բնաջնջել ու դուրս քշել՝ ռուս ական ռուսական հզոր բանակի աչքի առաջ։ Թուրքական բանակը ջախջախված էր, բայց ռուս ական ռուսական զորքերը սպասում էին, առաջ չգնացին։ երր Երբ Արևմտյան Հայաստանը հայաղրկվեցհայազրկվեց, նոր միայն ռուսական ը տնակը բանակը հանգիստ քայլով գրավեց Հայաստանն արդեն աոանց առանց հայերի։ Միայն Վանում էր հայություն պահպանվել, այն էլ տեղահանվեց ու քշվեց երկրից/ երկրից։ Վերապրած փախրս– տական արևմ տ ահ այերին փախստական արևմտահայերին ցարական պետութ յունր պետությունը թույլ չտվեց վերադառնալ իրենց տները, ամայացած հողերում ռուս կազակներ էին բնակեցնում։ 1917 թ1917թ. փետրվարյան հեղափոխությունից հետո արևմտահայության ողջ մնացած փա– խբստականների փախստականների մի մասը վերադարձավ իր հայրենիքը, բայց հոկտեմբերյան հեղափոխութ յունից հեղափոխությունից հետո, երբ ռուսական զորքը սկսեց հեռանալ թուրքական ճակատից, և հա– յեբն հայերն էլ չկարողացան դիմադրել, հայությունը նորից լքեց Արևմ տ ահ այաստանը։ 1918 թԱրևմտահայաստանը։ 1918թ. մարտի 3-ի 9րեստ֊ Լիտովսկի 3֊ի Բրեստ֊Լիտովսկի պայմանագրով ամբողջ Արևմ տ ահ խ յէմս սքս1^քլք~1 ■ Աէլր4էել՝աՀ՝ա––,սատանի Արևմտահայաստանը Արևելահայաստանի մի մասն էէ՝ էլ՝ Կարսի մարւըմարզը, Ա 5; |տրվեց Թուրիքային։ 1918թ.ջ 1Ւաֆսւյեյ խխանյան X֊ . 1711ԻՆ»երթական Հա մալիրԵՐԵ ՎԱՆԻ ԳՐԱԳՍ.ՐԱՆ 1.918 թ. մ այի սի մայիսի վերջերին հայությունը Սարդարապատում ե Ասլարանոլմ և Ապարանում վերջապես կանգնեցրեց թուրրերի առաջխազարում րէ թուրքերի առաջխաղացումը։ Կանգնեցրեց, որովհետև մենակ էր, ուրիշ որևէ ազդի ազգի ու պետության վրա հույս չդրեց։ Մայիսի 28-ին 28֊ին ստեղծվեց Հայաստանի Հանրապետությանը՝ մոտ 12 հազար քառակուսի կիլոմետր տարածքով։ Գերմանիայի և Թուրքիայի ընդհանուր պարտությունից հետո Հայաստանի Հանրապետությունը իրեն միացրեց Ռուսական կայսրության մասը կազմած Սարսի Կարսի մարզն ու Սարմալոլն։ Սուրմալուն։ Գաղթականությունը վերադարձավ այդ շրջանները։ Ադրրեջանն Ադրբեջանն իրենն էր համարում թանդեղարրԶանգեզուրը, Նախիջևանը, Արցախը։ Հայերի և ադրբեջանցիների միջև կռիվներ եզան եղան այդ տարածքների համար։ Վրաս- տանը Վրաստանը իրենն էր համարում Լոոին Լոռին ու Զավախքր։ Ջավախքր։ Հայերի ու վրացիների միջև 1918 թ1918թ. պատերազմ եղավ Լոռու համար։ Հայերը գրավեցին Լոռին։ Ստեղծվեց չեզոք գոտի։ Արդյունքն այն եղավ, որ 1920 թ1920թ. Լոռու հարավային մ ասր մասը (գոնե այդ– քտնրայդքանը) մտավ Խորհրդային Հայաստանի կազմի մեջ։ Ադրրե– ջանր Ադրբեջանը չկարողացավ իրեն միացնել Արցախը, թւսնդեզուրն Զանգեզուրն ու Նախիջևանը։ Կռիվները շարունակվում էին։ Իսկ երբ ռուսական րտնակր բանակը մտավ Բաքու, այս քաղաքից առաջին պահանջն ուղղվեց Հայաստանի Հանրապետությանը՝ հայկական զորքերը անհապաղ հանեք Արցախից, թանդեզուրիցԶանգեզուրից, Նախիջևանից։ Թուրքիայի զորքերը ռուսական զենքով զինված առաջ շ արմ վեցին Սարսի շարժվեցին Կարսի մարզում՝ պահանջելով Բրես տ –Լի֊ տովսկի պ՚սյմանադրի Բրեստ֊Լիտովսկի պայմանագրի իրականացումը։ Արցախը չմիացավ Ադրրեջանին, թեև Հայաստանի մեջ էլ չմտավ։ Զանղեզուրր Զանգեզուրը դիմադրեց մինչև 1921 թ1921թ. ամառը, և դրա շնորհիվ միացավ Խորհրդային Հայաստանին։ 1921 թ, մ ոսկովյան 1921թ. մոսկովյան պայմանագրով Սարսի Կարսի մարզը հանձնվեց Թուրքիային՝ րստ Բրեստ– Լիտովսկի ըստ Բրեստ֊Լիտովսկի պայմանագրի։ Թուրքիայի պահանջով Մոսկվան Նախիջևանը հանձներ Ադրրեջանին։ Երր հանձնեց Ադրբեջանին։ Երբ հարց ս՛րվեց ինչո՚՝ւ։ տրվեց՝ ինչո՞ւ։ Պատասխանր եղավ «Դա մեր քաղաքականությունն է Արևելքի մ ողովուրդն և րի ժողովուրդների նկատմամբ։ Ոչինչ, թոզ թող Հայաստանը մի քիչ էլ տուժի, բայց մենք դրանով մոտենում ենք համաշխարհային հեղափոխությանրս։ հեղափոխությանը։ Հայաստանից պոկվեց Շարուրր Շարուրը և միացվեց Նախիջևանին, որ Թուրքիան Ադրբեջանի հետ սահման ունենալ ունենա։ Դարձյալ արևևլ– 18 յւսհ քոա/ աք ա 1յ ւսն ու թյուն։ Ս արմ ալանարևելյան քաղաքանություն։ Սուրմալուն, որ Ս՚ո ւ րքի տյինր նախ կ/ւնում է/ որը Թուրքիայինը նախկինում էլ չի եղել, տրվեր Ս՛արքիային՝ Սաթումր ստա- հա/ա ս/այմտնով։ տրվեց Թուրքիային՝ Բաթումը ստանալու պայմանով։ «Ոչինչ, թող մի քիչ էլ Հայաստանր տա» * էիտուժի, Սաթ ում ր կար հոր Բաթումը կարևոր նավահանգիստ է»։ Նույն 1921 թ1921թ. Արյ/ախի հարրն է/ Արցախի հարցն էլ քննվեց Սիֆլիսում Թիֆլիսում ու թեև որոշվեց ըն֊ ղանե/ընդունել, որ այն Խորհրդային Հայաստանի անբաժան մասն է, բայց Մոսկվայից եկած կարգադրությամբ, առանց հարգի հարցի նոր քնն արկմանքննարկման, հանձնվեց Ադրրեջանին։ երբ Ադրբեջանին։ Երբ բողոք եղավ, ղարձյայ դարձյալ ասվեց. ((Հասկացեք«Հասկացեք, սա մեր քաղաքականաթյունն Է քաղաքականությունն է Արևելքի ժ ողով ուրդն երի ժողովուրդների նկատմամբ, ոչինչ, հանուն մեծ գործի թող Հ այտս տան ր Հայաստանը մի քիչ է/ էլ տուժի»։ Այսպես ((հանուն «հանուն մեծ գործի» մի բուռ Հայաստանր բզկտվեց, հոշոտվեց։ Հետո անցած ավելի քան 60 տարում հայերն անրնդհատ անընդհատ խնդրում էին, աղաչում, գոոում% Նտխի– ջևանգոռում՝ Նախիջևան, ՂաՐաբաղ» Ղարաբաղ» ստորագրություններ էին հավաքում, դի- մումներ դիմումներ ու խնդրագրեր ուղարկում Մոսկվա։ Ապարդյուն։ Այդ րնթ ացքում ընթացքում Նախիջևանի հանրապետությունը հայւս- ղրրկվեց։ հայազրկվեց։ Հայաստանի արտաքին հոշոտմանր հոշոտմանը մասնակցեցին նաև Գերմանիան՝ հովանավորելով 1915–֊ի 1915֊ի հայոց կոտորած- ներն կոտորածներն ու բռնագաղթը, Անղ/իան* Անգլիան՝ օժանդակելով Արցախը Հա- /աստ տնից Հայաստանից անջատելու գործին, Ֆրանսիա ն՝ Կիւիկիան ե Ալեքս անդրետը Ֆրանսիան՝ Կիլիկիան և Ալեքսանդրետը նվիրելով Ս՛արքիային Թուրքիային ու նպաստելով ղրանց հայաղրկմանր։ ԱՄՆ-ն դրանց հայազրկմանր։ ԱՄՆ֊ն էլ երկդիմի, կեղծավոր խաղ խաղաց հա(ոց հայոց նկատմամբ։ Հայաստանի արտ աքին արտաքին հոշոտում էր նաևայն, որ 1929— 30 1929֊1930 թվականներին հայ գյա ղացիությունր գյուղացիությունը տեղահանվեց կամ մորթվեց, 1937 — 38 1937֊1938 թվականներին հայ մտավորականության լավագույն մասը ոչնչացվեց, 1919-ին 1919֊ին սկսվեց հայերի բռնագաղթ ր բռնագաղթը դեպի Սիրիր։ Սիբիր։ Վերջապես 1988-բ։ 1ԼքԱ 1988֊ը։ Այս տողերը գրվում են 88֊ 1988֊ ի սեպտեմբերի 26-ին։ Արց ախ ում 26֊ին։ Արցախում ու այս մի կտոր հոշոտված Հա յաս տ անում գործ ագուլ Հայաստանում գործադուլ է ու դասադուլ։ Այս էլ որերորդ անգամ անցած 8 ութ ամիսների ընթացքում։ Հայերը մեծ Հայաստանից մնացած երկու վաքը Հա/աստ անների փոքր Հայաստանների վերամիավորում են պահանջում։ Սաքուն ԱրՍ ախր Բաքուն Արցախը լցնում է ադրբեջանցիներով, որ հայերի տոկոսը սլակասիպակասի, և վերամիավորման հարցն էլ դուրս դա գա մեջտեղից։ Հայկական ավտոմեքենաները ադրբեջանցիները քարկոծ ում քարկոծում են, Սումգայիթի հայկական ջարդից ՛հետո հետո ադրբեջանցիներըր 19 շս՚/աւնակում շարունակում են հայեր սպանել։ Հայեր/։ Հայերը զայրացած են. վիճում են, թե ով է այս ամենի իսկական հեղինակը, ի՞նչն է պատճաոըպատճառը, որ անցած 8 ութ ամսվա ընթ ացքում ընթացքում մոսկովյան թերթերն անընդհատ հակահայկական նյութեր են տպագրում, մոսկովյան Ժամանակ «Ժամանակ» ծրագիրը սուտ հաղորդումներ է տալիս հայերի մասին։ Երևանի օդակայանում հայերին ծեծեցին, մեկին է/ էլ սպանեցին ռուս զինվորները ու մեղադրե– ցին մեղադրեցին ծեծված հայերին։ Հիմա շատերն ասում են, թե հայավնաս այս գործերն այն նույն ումն ուժն է կատարում, որը 1915 թվականին նպաստ բերեց հայերի բնաջնջմանը, որը թույլ չտվեց վերապրած հայերին վերադառնալ իրենց բնակավայրեր/։, որը դատարկն/ դատարկել տվեց Վանը, որը վավերացրեց Կարսի, Ս արմ ։ւ։լո։իՍուրմալուի, Նախիջևանի անջատում/։ անջատումը Հայաստանից, Արցախի միացումը Ագրրեջանին։ Ադրբեջանին։ Հիմա հայերից ոմանք գործա– գու/ին գործադուլին կողմ են, ոմանք՝ դեմ։ Նրանք, որ գործադուլին կողմ են, պատճառաբանում են՝ սա Արցախի հետ վերամիավոր֊ վելու վերամիավորվելու վերջին ճիգն է, վերջին հնարավորությունը, եթե վերամիավորումը չհաջողվի, Արցախն էլ կհայաղրկվի։ կհայազրկվի։ Արցախի հայությունը գործադուլ է անում, մեր պաշտպանությունն է խնդրում, ի՞նչ անենք, ձեռքնևրս ձեռքներս ծալած նստե՞նք։ Իսկ ար- ցախցիներին ս/աշտպանելու արցախցիներին պաշտպանելու ուրիշ միջոց մենք չունենք, բացի գործադուլից, ցույցերից, հացադուլից։ Իսկ ովքեր, որ դեմ են գործ ագուլինգործադուլին, ասում են՝ Արցախը մեզ տվողը կամ չտվողը Մ ոսկվան Մոսկվան է, մեր գործադուլներով, հացադուլներով, քույրերով, նաև մեր Գերագույն խորհրդի տասնյակ որոշումներով մեզ Արցախ չվ։ չի տա, եթե իր շահերին հարմար չէ երկու փոքր Հայաստանների միավորումը, ուրեմն գործադուլով միայն մեր տնտեսությունն ենք ջլատում, մեր ապրուստն ենք վատացնում, մեր պատանիներին ու աղջիկներին զրկում ենք ուսումից։ Երրորդ կարծիքն էլ կա. ասում են սպասեք, հարցր հարցը դեռ փակված չէ, քննվում է։ Սա, իհարկե, դատարկ խոսակցություն է։ Նախքան մոսկովյան Գերագույն խորհրդի նախագահության նիստն էլ նույնն էին ասում։ Այնքան «քըն֊ նարկեցին»«քննարկեցին», որ մերժեցին վերամիավորումը։ Այս 67 տարի է հայերն Արցախի հարցը բարձրացնում են՝ այն պահից սկը֊ սածսկսած, երբ Ա. է՝ևկղադյանն Բեկզադյանն Արցախի հարցով պետության ղե֊ կավարին ղեկավարին իր բողոքը հայտնեց։ Ուրեմն 67 տարի է, ինչ 20 տյււպես հարցը, այսպես ասած րնն ար կվում ե քննարկվում և ուսումնասիրվում էէ Հավակէսն յէ՞է է։ Բավական չէ՞։ Մեղք չէ" չէ՞ մեր ժողովուրդը, ինշըա՞ն կարէղի ինչքա՞ն կարելի է ա»օէ>րով կհրակըել նրան; Հոշո տված Հա յ ա ս տ անի ց Լեոնա- քին ստերով կերակրել նրան։ Հոշոտված Հայաստանից Լեռնային Արցախ տարածքն էլ է պոկված և դեո դեռ հոշոտվում էւ Այռքանն է։ Այսքանն է իրողություն։ Հայաստանի արտաքին հոշոտման մասն է կազմում հան ՚ երյոլրանքն հրի նաև հերյուրանքների տարածումը ույս այս երկրի ու հայերիմ՛՛՛սին։ 1918—1920 մասին։ 1918֊1920 թվականներին մոսկովյան թերթերը փոքրիկ, սոված ու տկլոր այս երկիրը հ ս։ յա արարերին իմ– 1,րի ա/իստական։ հայտարարեցին իմպերիալիստական։ Հետո մեր հարևաններր հարևանները խրախուսված 1 սւմ աւգ ատասխան համապատասխան ուժերից սկսեցին Վրաստանի ու Աղրրև– ջտնի Ադրբեջանի այժմյան տարածքում գտնվող հայկական եկեղեցիների վրայից քերել հայերեն արձանագրությունները, գրքեր հողվածներ , հոդվածներ գրել, թե հայկական վանքերը վրացական են կամ "՚ղրըեջանականադրբեջանական, որ մեր խաչքարերը ադրբեջանական են, որ հայ վարդապետները ադրբեջանցի են, որ Կարսն ու Լոռին ՚Լրաստանինն Վրաստանինն են, թանգեղոլրըԶանգեզուրը, Սևանա լիճը՛ լիճը, Երևանը՝ Ադըր֊ բեջանինըԱդրբեջանինը, որ Ուրարտուն թուրքական է եղել և այլն։ Ուղում Ուզում են ասել, թե Հայաստան առհասարակ չի եղել։ Իհարկե, այս զեղծումներին նպաստ է բերել Ռուսական կայսրության մեջ հայ ժողովրդի տեղաբաշխումը ըստ վարչական միավորների։ Լոսին Լոռին ու Ջավախքը իրենց հայկական հոծ բնակչությամբ դրված էին Ռիֆլիսի Թիֆլիսի նահանգի մեջ, թանգեզուրրԶանգեզուրը, ԱրցտխրԱրցախը, Գանձակի շրջանները իրենց հայկական հոծ բնակչությամբ դրված էին Ե դիս աբեթ ւղոլի Եղիսաբեթպոլի նահանգում, և սա պատճառ դարձավ, որ վրացիները Ռիֆլիսի Թիֆլիսի նահանգի հայկական հողերն իրենցը համարեն, ադրբեջանցիները Եղիսաբեթպոլի նահանգի մեջ դրված հայկական հողերը իրենց սեփականությունը հոչակեն։ Այո՞հռչակեն։ Այո՛, Հայաստանի հոշոտման այս մասի պատճառը ռուս ական ռուսական ցարերի «հեռատեսությունն» էր։ Եվ արդյո ք հայ֊ ադրբեջանականարդյո՞ք հայ֊ադրբեջանական, հայ– վրացական հայ֊վրացական հակամարտությունների մի որոշակի մասը Հյուսիսի <րստեղծագործական» «ստեղծագործական» մտքի արգասիքը չէ։ Հիմա էլ Մոսկվայում ու Լենինդրադում Լենինգրադում հրատարակվող գրքերի և թերթերի մեջ արհամարհանք կա հայերի նկատմամբ, փաստերի կեղծում։ Օրինակ, Մոսկվայում հայ ծովա–21 նկարքդ ծովանկարիչ Հովհաննես Այվաղովսկա Այվազովսկու մասին դիրք տպվեըգիրք տպվեց, որի մեջ դրված գրված է, թե Այվազովսկին թարք Լ թուրք է եղեք, Լենին դրա֊ դամ Աոստանդնուպոլսի Լենինգրադում Կոստանդնուպոլսի պատմության մասին դիրք տպվեըգիրք տպվեց, որի մեջ րաո անդամ բառ անգամ չկա այն մասին, որ այդ քաղաքում հայկական մեծ բնակչություն է եղել, Հայ հայ մշակույթ, տպա֊ դրություն տպագրություն ։ Խ Ս - Մ պ ատմ ութ յան դաս ադրքեր ԽՍՀՄ պատմության դասագրքեր են հրատ ար ակ֊ վում Մոսկվայո ւմհրատարակվում Մոսկվայում, որոնըամ որոնցում հայ ժողովրդի պատմությանդ պատմությունը ամեն կերպ նսեմ արվում Լնսեմացվում է, կեղծվում։ Դաս ադրքերիը Դասագրքերից մեկի մեջ 7֊րդ դարի քարտեզում նշված են Վրաստան, Ադրբեջան (թեև այն լեսման ակ ժամանակ Ադրբեջան րաոն անդամ բառն անգամ չի եղեքեղել), իսկ Հսէյաստան Հայաստան չկա։ Դաս ադրքերիը Դասագրքերից մեկի հրատարակության ժամանակ հանվեք հանվել է Մ. Ս արյունի Սարյանի նկարը, փոխարինվեք այլ- ազդի դ ործ ի չի փոխարինվել այլազգի գործչի նկարով և այքն։այլն։ Այսպիսին Է է Հայաստանի հոշոտումր դրսիը> արտաքինիըւ Հ/էմաճ հոշոտումը դրսից, արտաքինից։ Հիմա՝ ներքին հոշոտման մասին, որն ավեքի ավելի սարսափելի է, մահաըամահացու, քանի որ այս դեպքում Հայաստանը հոշոտոդներն հոշոտողներն իրենք հայերն են։ Արտաքին հոշոտումի։լհոշոտումից, որքան Լլ էլ այն անողոք քինիլինի, հայաթյունր լի հայությունը չի մեռնի, իսկ ներքին հոշոտումը, եթե այս օրվա այսօրվա պես շարունակվի, հայությունը կվերանա։ Հև– ոտները չղնանքՀեռուները չգնանք, սկսենք 1920 թվականի աշնանից. այդ ժամանակ էր, որ մի շարք հայեր ամեն ինչ անում էին, որ Հայաստանը ջախջախվի , պարտվի։ Եվ ղղալի լափով զգալի չափով հասան իրենց նպատակին, այդ ժամանակ 0 արս ի Կարսի և Ալեքսանդրա– պոլի Ալեքսանդրապոլի հանձնումը շատ բանով Հայաստանը հոշոտող այդ հայազգինևրի հայազգիների ջանքերով եղավ։ Կամ՝ այժմ ներքին հոշոտում չէ" հաղար չէ՞ հազար ու հազար հայերի կողմից այս փոքրիկ Հայաստանի լքումը։ Հայերը ղանդվածարար զանգվածաբար փախչում են Հայաստանից՝ էոս-ԱնջելեսԼոս֊Անջելես, Հյուսիսային Կովկաս, Միջին Ասիա, Մ ոսկվաՄոսկվա... Մի այն Լոս-Անջելես Միայն Լոս֊Անջելես ամեն տարի Հայաստանից փախչում է 16 հաղար հազար հայ։ Կասկած չկա, որ մի երկու այդքան էլ ուրիշ կողմեր են փախչում։ Սփյուռքից եկան հազարներով՝ հիմն երդե/ովերգելով, <Հ&եզի կուդանք» «Քեզի կուգանք» ասելով, Հայաստանի հողը համ բուրելովհամբուրելով, հետո սկսեցին հազարներով թքել այդ հողի վրա, փախչել նրանից ու ղեռ դեռ իրենց հետ էլ տանել տեղացիներին։ Ս արսափելի Սարսափելի է։ Ասում են Հայաստանումկյանքը վատ է, միս չի ճարվում, կաշառակերություն ու խտրականություն կա և այլն։ Այո՞Այո՛, այդ ամենը կա, բայց 22 ■//>>* մի՞թե դա Նշանակում նշանակում է, որ պետք է փախչենք հարազատ կոկրիւր երկրից։ Եթե րոլորս բոլորս փախչենք, Հայաստան չի մնա։ Ուրիշ 4աւա»աս՛ն ԼI Հայաստան էլ չկա։ Ասում են՝ «Հոն աչ հայրեն ասեր ալ հայրենասեր պիտի րււ՚սնթ»։ ըլլանք»։ Կեղծիք է։ Հայաստանը այս նեղ պահին չքումլքում, փախչում են, հետո Լոս ԱնջելեսիցԼոս֊Անջելեսից, Փարիզից և օտարների “ II 1V^՚1 այլ շքեղ քաղաքներից հայրենիք «սիրումս։ «սիրում»։ Սուտ է, դուք մ I ոսկցել մասնակցել եք Հայաստանի հոշոտմանը, ղոնե լոեք գոնե լռեք հիմա։ Հայաստանը ներսից հոշոտեչ հոշոտել ու հոշոտում են նաև մեր մի • ւօ/ւը շարք պատմաբաններն ու լեզվաբանները։ Նրանք են, որ գրքեր են դրեք գրել ու հիմա էլ գրում են, պնդելով, թե հայերն .../»< երկրռւմ այս երկրում եկվոր են, թե Ուրարտուն Հայաստան չէ, ուրարտացին հայը շէ չէ և նման բաներ։ Դրում Գրում են առանց էքրեէ որրևէ փաստի, այսինքն՝ սուտ, կործանարար հայության հա-համար։մ ար ւՀայաստանը ներսից հոշոտում են նաև մեր այն մասնագետ Համարվածներն համարվածներն ու ղեկավարները, որոնք թունավոր գործարաններով լցրին այս փոքրիկ երկիրը, ապականեցին օղրֆ օդը, գետերը։ նրանքՆրանք, որ Սևանա լճի դեմ ոճիր գործեցին, կիսամեռ արին Հայաստանի ստացած այդ չքնաղագեղ պարզեր։ պարգևը։ Նրանք, որ Արարատյան դաշտի սրտում ատոմակայան գրեցինդրեցին, որն ամեն վայրկյան կարող է պայթել ու կործ անել ։գ տամ ակ ան կործանել պատմական Հայաստանի այս մնացորդը։ Այսօր Հայաստանը ներսից հոշոտում են նաև մեր անկուշտ կաշառակերները, մանավանդ խոշորները։ Ս աշաոա– կերաթյունրԿաշառակերությունը, փ ափ ախչիությունը փափախչիությունը խորքից ջլատում է ազգի բարոյական ոդինոգին, ուստի և ազգային ոգին։ Կաշառակերը նաև պաշտոնամոլն է, նա կաշառատվությամբ ու այլ ճանապարհով բարձր պաշտոնի է հասնում, հավաքում իր կաշա– ռային կաշառային հարկերը, թքում իր ազգի ու ազգային զգացումի վրա։ Վերջապես, Հայաստանն ու հայությունը ներսից **ոշո֊ տամ հոշոտում են հայոց գիրն ու լեզուն ջնջող հայերը։ Սա ր^ւ^րից ։/տ անդավորն բոլորից վտանգավորն է, քանի որ Հայաստանում հայոց դիրն գիրն ու հայոց լեզուն չգործածել նշանակում է Հայաստանը ներսից վե- ր ացնել։վերացնել։Մ Ապաքիա Մաղաքիա Օրմանյանը մահվան անկողնում ասել է, որ այսքան շատ ու անդառնալի կորուստներից հետո մեր փրր- կության փրկության միակ ափր ափը հայոց լեզուն է։ Եսկ Իսկ Ավ. Ւս ահակյանր23 գր հքքԻսահակյանը գրեց, որ մ /< /» մեր հայրենիքը մեր լեզուն է։ Այս խոսքերը հիշեր֊ Նամ հիշեցնում եմ այն նս/ տ տ տկովնպատակով, որ գիտեմ մարզիկ սիրում են հե- գիհակո։ ք/յուններ։ Ռեև հեղինակություններ։ Թեև հարցն այնքան պարզ է, որ հեղինա֊ կաք/յան հեղինակության կարիք չկա՝ առանց հայոց գրի ու հայոց լեզվի չկա Հայաստան։ Չկա՜, չկա՜։ Հայաստան նշանակում է հայոց լեզու, մաշտոցյան գիր։ Եվ ահա շատ հայեր Հայաստա- )ւամ Հայաստանում հայոց գիրն ու հայերենը վերացնում, ջնջում են մեր հիմնարկություններում է , նախարարություններում, գործարաններում ք գործարաններում, գիտահետազոտական հիմնարկներում, բժշկական, պոլիտեխնիկական ինստիտուտներում, Կոմի տասի Կոմիտասի անվան երաժշտանոցում, բազում դպրոցներում, ուսումնարաններում , մ արզադաշտերիմարզադաշտերի, կինոթատրոնների, օպերայի, համալիրի տոմսերի վրա, թռուցիկներում, հայտարարություններում, ավտոմեքենաների ցուցանակներին, կոոպերատիվների գրություններում և այսպես շարունակ։ Այդպես, ամեն քայլափոխի սպանում են հայ գիրն ու հայոց լեզուն։ Որովհետև եթե Հայաստանում հայի հետ խոսում ու գրում եք ոչ հայերեն, դուք ձեր բաժին հայոց լեզուն եք սպանում, այ֊ սինքն՝ այսինքն՝ ձեր բաժին Հայաստանը։ 

 Հայաստանի ռուսական դպրոցները։ Նրանց աշակերտները հայ երեխաներ են՝ տասն յակ տասնյակ հազարներով։ Ռուս ական Ռուսական դպրոցում հայ երեխային նրա ամբոզջ ամբողջ կյանքի համար ներարկվում է ռուսերեն լեզվամտածողություն։ Հայ երեխայի հարազատը դառնում են ռուսաց լեզուն և ռուսաց զիրր% ոուս գիրը, ռուս գրականությունն ու մշակույթր։ մշակույթը։ Նրան օտար են մնում Մաշտոց, Խորենացի, Թումանյան, Մեծարենց, Տերյան, ամբողջ հայ դպրությունը։ Նա միայն ծագում ով ծագումով է հայ, քանի որ հայերեն կամ չգիտի, կամ գիտի իբրև երկրորդ, օտար լեզու։ Եվ այդպես, որպես այդ դպրոցների արտադրանք հիմա հարյուր հազարավոր հայեր կան Հայաստանում, որոնք իրենց շրջապատում վերացնում են հայ գիրն ու լեզուն, հոշոտում են իրենց բաժին Հայաստանը։ Հայաստանում տասնյակ հազարավոր հայ ընտանիքներ են իրենց տներից վռնդել հայոց լեզուն։ Այսպիսի ահավոր 24 հ՝> ամաթյո ւն թշնամություն սեփական տղդւսյ/ւն լեւզվք։ նկատմամր եր Սի Իք ւ1ի , ազգային լեզվի նկատմամբ երևի ոչ մի տեղ չկա։ Հաճախ ասում են, ((Մենք . «Մենք մեղավոր չենք, որ մեր ծնող– 1*հրր մեղ ոուսական ծնողները մեզ ռուսական կրթության են տվել))տվել» ։ Հասկացանք, ք այց բայց ինչո՞ւ դուք էլ ձեր երեխաներին եք տվել ռուս ական ռուսական մանկապարտեզ ու ռուսական դպրոց։ Գիտակցում եք, որ ձեր ծնողները հայաստանակեր են եղել, դուք մի լինեք՝ մի՛ եղեք՝ ձեր խորան ի քները վևրահայացրեքընտանիքները վերահայացրեք, ձեր զավակներին հայ֊ կական հայկական կրթության տվեք։ Եթե անեք, ձեր ծնողների մեղքը կքավեք, իսկ եթե չեք անում, նրանց նման ագսւհորեն հււ– <ււաոլմ ագահորեն հոշոտում եք Հայաստանը։Ավելին, . հայ հոջոտիչներն հոշոտիչներն իրենց զավակներին ռուսական մանկապարտեզ ու ռուսական դպրոց տալով նաև օման– զակոլմ օժանդակում են հայկական դպրոցների ւէացմանը։ մարմանը։ Եվ այս կերպ Լլ հոշոտոէմ էլ հոշոտում են Հայաստանը։ Ամեն տարի Հայաստանում հայկական դպրոցներ են փակվում և նորանոր հայ երեխաներով ուռճանում են ռուսական դպրոցները։ Ո՞վ է անում։ Դարձյալ միայն ու միայն Հայաստանի ներքին դիշաաիչներրգիշատիչները, Հայաստանը ներսից լափող հայերը։ Միայն նրանք։ Եվ մեր այդ ներքին թալեաթները, ստալինները համարձակվում են խոսել հայասիրությունից, Արցախից և այլ նման ցաներից։ իրոք բաներից։ Իրոք որ երեսպաշտությունը սահման չունի։ Պատմում են՝ իբր Մալեաթն Էլ Թալեաթն էլ է ասել, թե սիրում Ւ, է հայերին ու հետո հոշոտել է հայությունը։ Բացարձակորեն նույնն անում են մեր ներքին թաւեաթներր։թալեաթները։Եվ դուք միամտորեն թմրած հայեր, որ ազնիվ եք, բայց չդիտեքչգիտեք, թե ինչ եք անում, դուք, որ էությամբ հայ եք, բայց հայերեն չեք դրումգրում, հայերեն չեք ստորադրումստորագրում, դրությունները գրությունները հայերեն չեք կազմում, ձեր բնակարանների դոներին դռներին հայերեն ցուցանակներ չեք փակցնում... Ուշքի եկեք, մի մի՛ մասնակցեք հայոց լեզվի ու Հայաստանի հոշոտմանը։ Մեր դիրը գիրը սքանչելի է և ամենահինը ամբողջ Խորհբղային Խորհրդային Միության մեջ։ Այս պահից անցեք հայագրության, հայաստորա– դրության։ հայաստորագրության։ Ձեր երեխաներին անմիջապես փոխադրեք հայկական մանկապարտեզներ ու դպրոցներ։ Մի ուշացրեքւ Մի՛ ուշացրեք։ Ուշացված ամեն օրը հայոց լեզվ/։ լեզվի ու Հայաստանի բզկտման օր է։ Սիրելիներ, եթե միամտորեն խաբվաձ ^ք խաբված եք եղել, շուտ անջատվեք գիշանգղներից, Հայաստանը հոշոտողներից։ Չէի դրի գրի այս ամենը, եթե վերջին 7՜֊« 7֊8 ամսվա մեջ չտեսնեի, չղղայի չզգայի քո պայծառ հողինհոգին, ով հայ ժողովուրդ։ քո անձնաղոհութ յունրՔո անձնազոհությունր, հավատն արդարության նկատմամբ, քո բարի սիրտը, քո ներքին գեղեցկությունը։ Հավասարը չու– նես չունես աշխարհում։ Ա՜խ, փոքրիկ, փոքրացված իմ Հայաստան ԴՐսՒ& ոլ Հայաստան՝ դրսից ու ներսից հոշոտված ու հոշոտվող։ Արդյոք կդիմանա ս այսու֊ հետև։ կգոյատևե՞ս։ Ւնշպե՞ս։ կդիմանա՞ս այսուհետև։ Կգոյատևե՞ս։ Ինչպե՞ս։ Ո՞վ է քեզ փրկելու ու պահ պա֊ նեքու։ պահպանելու։ Աստված։ Տէր, կեցո Դու ղՀայս։զՀայս։10881988, «Մաշտոց»  ===ՄՇՏԱԿԱՆ ԲԱՐԵԿԱՄԻ ԵՎ ՄՇՏԱԿԱՆ ԹՇՆԱԱՈԻ ՀԱՐՏԸ===